Projekt przygotował Komitet Inicjatywy Ustawodawczej utworzony przez Związek Zawodowy Celnicy PL, który zebrał pod nim prawie 200 tys. podpisów.
W marcu 2015 r. Trybunał Konstytucyjny za dyskryminujące uznał zróżnicowanie sytuacji prawnej funkcjonariuszy Służby Celnej względem innych służb mundurowych. TK wskazał, że celnicy mają węższe uprawnienia emerytalne niż pogranicznicy mimo wielu cech wspólnych tych służb. Chodzi m. in. o pełną dyspozycyjność oraz wykonywanie zadań w nielimitowanym czasie pracy i w trudnych warunkach. Obecnie celnicy są objęci powszechnym systemem i nabywają uprawnienia emerytalne w wieku 67 lat (od października będzie to 60 lat dla kobiet i 65 dla mężczyzn).
We wtorek trzy sejmowe komisje - spraw wewnętrznych, finansów i polityki społecznej - przyjęły sprawozdanie podkomisji nadzwyczajnej, w środę nad projektem debatował Sejm.
W projekcie zaproponowano, aby – tak jak żołnierze zawodowi oraz funkcjonariusze 10 innych formacji mundurowych – celnicy mogli przechodzić na emerytury po 15 lub 25 latach służby. Po 15 latach na tzw. emeryturę mundurową mogliby przejść funkcjonariusze, którzy wstąpili do służby przed 1 stycznia 2013 r. Natomiast rozpoczynający służbę po 31 grudnia 2012 r. wiek emerytalny osiągną w 55. roku życia i po odsłużeniu 25 lat.
Komisje zaproponowały, aby - co do zasady - emerytura przysługiwała celnikom, którzy skończyli 55 lat i mają, co najmniej 15 lat służby (w tym co najmniej 5 lat w związku z wykonywaniem zadań policyjnych łączących się ze zwalczaniem przestępczości) lub skończyli 55 lat i mają co najmniej 25 lat służby.
Obecnie prawo do emerytur mundurowych przysługuje żołnierzom zawodowym oraz funkcjonariuszom 10 formacji mundurowych - policji, ABW, AW, SKW, SWW, CBA, SG, BOR, PSP i SW.
Emerytury mundurowe stanowią odrębny system, tzw. zaopatrzeniowy, i są wypłacane z budżetu państwa. Wysokość świadczenia jest obliczana na podstawie średniej pensji z 10 wybranych kolejnych lat służby oraz dodatków i nagród rocznych. Po 25 latach służby emerytura wynosi 60 proc. podstawy jej wymiaru i za każdy rok rośnie o 3 proc. Maksymalna emerytura może wynieść 75 proc. pensji.
"Ten projekt był długo oczekiwany przez środowisko funkcjonariuszy Służby Celnej" - powiedziała poseł sprawozdawca Halina Szydełko (PiS),apelując o przyjęcie projektu z poprawkami. Podczas posiedzenia połączonych komisji zgłoszono ich 30.
"Nasze poprawki zmierzają do przywrócenia takiego rozwiązania, aby było to rozwiązanie kompleksowe, traktujące wszystkich funkcjonariuszy w służbie celnej jednakowo" - powiedziała Krystyna Skowrońska (PO).
"Celnicy są funkcjonariuszami, którzy powinni mieć takie same prawa emerytalne jak Straż Graniczna. Musimy ten temat domknąć, dopracować do końca" - powiedział Andrzej Maciejewski z Kukiz'15. Zwrócił uwagę, że w projekcie nie zdefiniowano, co to jest działanie policyjne.
Mirosław Suchoń z Nowoczesnej wyraził przekonanie, że wszyscy obywatele rozpoczynający obecnie pracę powinni funkcjonować w jednym systemie emerytalnym. "Jednak w obecnej sytuacji i przy obecnych uwarunkowaniach systemowych zrównanie uprawnień funkcjonariuszy Służby Celnej z takimi, jakie dotyczą funkcjonariuszy innych służb, którzy wykonują taką pracę jak funkcjonariusze SC, uważamy za zasadne. Nowoczesna poprze ten projekt jako krok w dobrą stronę" - dodał Suchoń, którego klub także wniósł poprawkę.
Poseł PSL Krystian Jarubas podkreślił, że ludowcy nie będą blokować prac nad tym projektem i będą głosować za nim.
Przedstawiciel Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej Sławomir Siwy powiedział, że "stanowisko rządu odbiega od oczekiwań społecznych wyrażonych w projekcie obywatelskim oraz wyroku TK". "Niestety nie udało się osiągnąć kompromisu i w efekcie obecny projekt jedynie w części realizuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego, czyli nie wprowadza pełnej równości w uprawnieniach emerytalnych funkcjonariuszy Służby Celnej w stosunku do funkcjonariuszy służb mundurowych, tak jak chciał tego TK" - powiedział.
Jak mówił, chodzi o wprowadzenie przepisów różnicujących funkcjonariuszy SC, który mają podlegać nowym przepisom. Siwy podkreślił, że funkcjonariusze Służby Celnej, podobnie jak funkcjonariusze innych służb mundurowych, pozostają w pełnej dyspozycji do realizacji zadań.
"Z tych właśnie powodów nikt nie różnicuje funkcjonariuszy policji czy Straży Granicznej, dlaczego miałoby to dotyczyć funkcjonariuszy Straży Celnej?" - dodał Siwy. Zaapelował o kompromisu w tej sprawie podczas dalszych prac w komisjach.
Siwy przywołał także wypowiedzi wiceministra SWiA Jarosława Zielińskiego wygłoszone po wyroku TK. Jak mówił Siwy, wiceminister mówił wówczas, że Służba Celna zostanie w pełni zrównana z innymi służbami.
W 2016 roku średnie miesięczne wynagrodzenie w Służbie Celnej, która zatrudniała ponad 14 tys. osób, wynosiło ok. 3500 zł netto.
Od 1 marca 2017 r. na podstawie specjalnej ustawy działa Krajowa Administracja Skarbowa. Powstała w wyniku konsolidacji Służby Celnej, administracji podatkowej i kontroli skarbowej. KAS ma być wyspecjalizowaną administracją rządową, wypełniającą zadania z zakresu realizacji dochodów podatkowych, należności celnych, opłat oraz niepodatkowych należności budżetowych.