W ilu częściach jeden rodzic może wykorzystać 35 miesięcy urlopu wychowawczego? Przysługują mu 4 czy 5 części? Przepisy Kodeksu pracy w tym zakresie budzą kontrowersje. W doktrynie zdania są podzielone. Zwróciliśmy się więc do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej o interpretację.
35 miesięcy urlopu wychowawczego - ile części?
Artykuł jest odpowiedzią na wątpliwości zgłoszone przez naszą Czytelniczkę dotyczące urlopu wychowawczego. Chodzi o problem z interpretacją liczby części urlopu wychowawczego do wykorzystania przez jednego z rodziców dziecka. Jeśli wymiar urlopu wynosi 36 miesięcy, a jeden z tych miesięcy przysługuje wyłącznie drugiemu z rodziców to w ilu częściach można skorzystać z tych 35 miesięcy, gdy drugi rodzic nie korzysta w ogóle z urlopu wychowawczego? Uprawniona może wówczas podzielić 35 miesięcy na 4 czy 5 części?
Okazuje się, że przepisy te budzą kontrowersje. Zdaniem części doktryny 35 miesięcy urlopu wychowawczego można wykorzystać w maksymalnie 4 częściach. Pozostały drugiemu rodzicowi 1 miesiąc urlopu wychowawczego to 5. część. W związku z tym, że jest nieprzenoszalna na tego z rodziców, który wykorzystuje większość urlopu, będzie miał prawo tylko do 4 części.
Ekspertka z zakresu prawa pracy Donata Hermann: "Jedno jest pewne, w sytuacji, gdy rodzic (lub opiekun) chce wykorzystać urlop wychowawczy samodzielnie, ma prawo jedynie do 35 miesięcy urlopu wychowawczego, a ten jeden miesiąc, jeżeli nie zostanie wykorzystany przez drugiego z rodziców lub opiekunów, przepadnie.
W związku z tym, że urlop wychowawczy jest udzielany nie więcej niż w 5 częściach, a liczbę części urlopu ustala się w oparciu o liczbę złożonych wniosków o udzielenie urlopu - można wysnuć wniosek, że uprawnienie do 35 miesięcy urlopu wychowawczego można podzielić jedynie na 4 części. Jedną część urlopu wychowawczego w wymiarze miesiąca należy zarezerwować dla drugiego rodzica lub opiekuna dziecka. Wydaje się zatem, że skorzystanie z urlopu wychowawczego w wymiarze co najmniej jednego miesiąca oznacza wykorzystanie przez rodzica lub opiekuna dziecka jednej części urlopu wychowawczego."
Jak widać, omawiane zagadnienie nie jest jednoznaczne, dlatego poprosiliśmy o interpretację przepisów Kodeksu pracy Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
35 miesięcy urlopu wychowawczego w 5 częściach - interpretacja MRPiPS
Odpowiedź na to pytanie otrzymaliśmy z Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej:
„Informujemy, że na podstawie art. 186 § 1 Kodeksu pracy pracownik zatrudniony co najmniej 6 miesięcy ma prawo do urlopu wychowawczego w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Do sześciomiesięcznego okresu zatrudnienia wlicza się poprzednie okresy zatrudnienia.
Zgodnie z art. 186 § 2 K.p. wymiar urlopu wychowawczego wynosi do 36 miesięcy. Urlop jest udzielany na okres nie dłuższy niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia. Natomiast w świetle art. 186 § 3 K.p. jeżeli z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności dziecko wymaga osobistej opieki pracownika, niezależnie od urlopu, o którym mowa w § 2, może być udzielony urlop wychowawczy w wymiarze do 36 miesięcy, jednak na okres nie dłuższy niż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia.
Należy podkreślić, że urlopy w wymiarach, o których mowa w § 2 i 3, przysługują łącznie obojgu rodzicom lub opiekunom dziecka (art. 186 § 31 K.p.). Przy czym, z mocy art. 186 § 4 K.p. każdemu z rodziców lub opiekunów dziecka przysługuje wyłączne prawo do jednego miesiąca urlopu wychowawczego z wymiaru urlopu określonego w § 2 i 3. Prawa tego nie można przenieść na drugiego z rodziców lub opiekunów dziecka.
W myśl art. 186 § 8 K.p. urlop wychowawczy jest udzielany nie więcej niż w 5 częściach natomiast liczbę części urlopu ustala się w oparciu o liczbę złożonych wniosków o udzielenie urlopu. Zatem oznacza to, że rodzic dziecka ma możliwość podzielić w sytuacji przedstawionej w wystąpieniu Dziennikarki przysługujący mu wymiar 35 miesięcy na maksymalnie 5 części.
Warto przy tym zauważyć, że na podstawie art. 186 § 9 K.p. rodzic dziecka ma prawo do urlopu wychowawczego w wymiarze do 36 miesięcy, jeżeli:
1) drugi rodzic dziecka nie żyje,
2) drugiemu rodzicowi dziecka nie przysługuje władza rodzicielska,
3) drugi rodzic dziecka został pozbawiony władzy rodzicielskiej albo taka władza uległa ograniczeniu lub zawieszeniu.”
Polecamy: Uprawnienia rodziców w pracy. Poradnik pracodawcy 2024
Odpowiadając na pytanie Czytelniczki, części urlopu wychowawczego liczy się na podstawie złożonych wniosków rodziców. Jeśli drugi rodzic nie korzysta z przysługującego mu 1 miesiąca, pierwszy może 35 miesięcy urlopu wykorzystać w 5 częściach.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dziennik Ustaw z 2023, poz. 1465)