Środki wypłacone z PPK nie są chronione przed egzekucją

Środki zgromadzone na rachunku PPK uczestnika tego programu nie podlegają egzekucji tylko tak długo, jak długo znajdują się na rachunku PPK. Ochrona ta dotyczy zarówno egzekucji sądowej, jak i administracyjnej, ale nie obejmuje egzekucji mającej na celu zaspokojenie roszczeń alimentacyjnych.

Głównym celem PPK jest systematyczne gromadzenie oszczędności przez uczestnika tego programu z przeznaczeniem na wypłatę po osiągnięciu przez niego 60. roku życia (w ustawie o PPK przewidziano także możliwość wypłaty środków w szczególnych sytuacjach życiowych, czyli w razie poważnego zachorowania – w każdym wieku lub w celu pokrycia wkładu własnego – do osiągnięcia przez uczestnika PPK 45. roku życia).

W ustawie o PPK przewidziano zatem, że tak długo, jak długo środki zgromadzone przez uczestnika znajdują się na jego rachunku PPK, nie podlegają egzekucji sądowej ani administracyjnej - z zastrzeżeniem, że ochrona ta nie ma zastosowania do egzekucji mającej na celu zaspokojenie roszczeń alimentacyjnych, w tym należności budżetu państwa powstałych z tytułu świadczeń wypłaconych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów.

W przypadku gdy uczestnik PPK wycofa środki ze swojego rachunku PPK przed osiągnięciem 60. roku życia (czyli dokona zwrotu - przysługuje mu takie uprawnienie, ale zwrot wiąże się z pomniejszeniami) albo wypłaci środki z rachunku PPK, będą one podlegać egzekucji na zasadach ogólnych i nie będzie miało znaczenie to, że pochodzą one z PPK.

Przykład: Uczestnik PPK, w wieku 35 lat, wycofał środki ze swojego rachunku PPK. Wycofanie środków z rachunku PPK przez uczestnika przed 60. rokiem życia wiąże się z pomniejszeniami, w związku z czym uczestnik PPK otrzymał na swój rachunek bankowy: 70% środków pochodzących z wpłat finansowanych przez jego pracodawcę oraz 100% środków pochodzących z wpłat finansowanych przez tego uczestnika - po uprzednim pomniejszeniu o należną kwotę podatku od zysków kapitałowych (19%). Środki na rachunku bankowym uczestnika podlegają już egzekucji na zasadach ogólnych.

Środki na rachunku PPK

Tak długo, jak długo środki uczestnika znajdują się na jego rachunku PPK, podlegają ochronie – niezależnie od tego, czy pochodzą np. z wpłat uczestnika, z wpłat jego pracodawcy, wpłaty powitalnej czy dopłat rocznych od państwa.

Zgodnie z definicją zawartą w ustawie o PPK, „gromadzenie środków” na rachunku PPK to: przyjmowanie wpłat podstawowych, wpłat dodatkowych do PPK, wpłaty powitalnej, dopłat rocznych, wypłat transferowych, wpłat dokonanych w ramach konwersji lub zamiany lub środków przekazanych przez likwidatora (po likwidacji funduszu inwestycyjnego zdefiniowanej daty, funduszu emerytalnego zdefiniowanej daty albo subfunduszu zdefiniowanej daty) oraz zyski z inwestowania środków zgromadzonych w PPK. „Środkami zgromadzonymi na rachunku PPK” są jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych lub subfunduszy wydzielonych w funduszach inwestycyjnych z wydzielonymi subfunduszami lub jednostki uczestnictwa ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego, nabywane przez uczestnika PPK za wskazane wyżej środki albo jednostki rozrachunkowe funduszy emerytalnych, na które uczestnikowi PPK przeliczane są te środki. Przed egzekucją chronione są wszystkie środki zgromadzone na rachunku PPK – niezależnie od źródła ich sfinansowania.

Przykład:Uczestnik PPK, niebędący w związku małżeńskim, wskazał instytucji finansowej jako osobę uprawnioną - mającą otrzymać całość środków z jego rachunku PPK po jego śmierci – swoją siostrę, która także ma rachunek PPK. Po śmierci uczestnika, jego siostra podjęła decyzję o wypłacie transferowej przysługujących jej środków z rachunku PPK zmarłego brata na swój rachunek PPK. W takim przypadku te środki - tak długo jak długo będą znajdować się na rachunku PPK siostry uczestnika - będą chronione przed egzekucją. Siostra uczestnika mogła też podjąć decyzję o przekazaniu środków z rachunku PPK zmarłego brata na swój rachunek bankowy – środki przekazane na rachunek bankowy podlegałyby egzekucji na zasadach ogólnych.

Egzekucja w przypadku roszczeń alimentacyjnych

Przepisy określające, na kim i wobec kogo ciąży obowiązek alimentacyjny, zawarte są w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym (obowiązek alimentacyjny nie ciąży wyłącznie na rodzicach wobec dzieci). Natomiast zasady pomocy państwa osobom uprawnionym do alimentów na podstawie tytułu wykonawczego, w przypadku bezskuteczności egzekucji, określone są w ustawie o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Świadczenia z funduszu alimentacyjnego, przy spełnieniu kryterium dochodowego, przysługują osobie uprawnionej do alimentów od rodzica - na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd, jeżeli egzekucja okazała się bezskuteczna - do ukończenia przez nią 18. roku życia albo w przypadku gdy uczy się w szkole lub szkole wyższej do ukończenia przez nią 25 roku życia, a w przypadku posiadania orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności - bezterminowo. Przepisy tej ustawy przewidują m.in. żądanie od dłużnika alimentacyjnego świadczeń, które zostały wypłacone wierzycielowi na podstawie decyzji przyznającej świadczenie z funduszu alimentacyjnego. W razie egzekucji mającej na celu zaspokojenie należności budżetu państwa powstałych z tytułu świadczeń wypłaconych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, środki na rachunku PPK uczestnika nie są chronione przed tą egzekucją.

Więcej na temat PPK na www.mojeppk.pl i pod nr telefonu 800 775 775. Zachęcamy również do korzystania z bezpłatnych szkoleń prowadzonych przez ekspertów PFR Portal PPK.

Podstawa prawna:

• ustawa z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 427),
• ustawa z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 2809),
• ustawa z 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1993).