W instytucjach Unii Europejskiej trwają zaawansowane prace nad nowym rozporządzeniem (Packaging and Packaging Waste Regulation – PPWR), które ma kompleksowo uregulować rynek opakowań i pochodzących z nich odpadów opakowaniowych.
Rozporządzenie ma zastąpić dotychczasową dyrektywę 94/62 WE i odebrać państwom członkowskim swobodę we wdrażaniu rozwiązań służących recyklingowi opakowań. Choć tendencja UE do ujednolicenia zasad postępowania z opakowaniami spotyka się raczej z pozytywnym odbiorem wśród samych zainteresowanych, to niektóre pomysły budzą zaniepokojenie.
Chodzi o przepisy, które na etapie konsultacji do projektu rozporządzenia dodała Rada UE. Zgodnie z nimi to państwa członkowskie zyskałyby pełen nadzór nad organizacjami zajmującymi się odzyskiwaniem zużytych opakowań. Jak twierdzi Piotr Mazurek, ekspert ds. gospodarki obiegu zamkniętego z Konfederacji Lewiatan, w praktyce takie działanie doprowadzi do znacznego ograniczenia skuteczności tych organizacji. Jako przykład podaje Węgry, w których już kilka lat temu poddano organizację odzysku kontroli państwowej. Skończyło się to tym, że opłaty ponoszone przez producentów, a w konsekwencji również przez klientów, znacznie wzrosły, natomiast poziomy zbiórek zmalały.
– Największa obawa wynika stąd, że w przypadku zarządzania przez państwo pieniędzmi wpłacanymi przez producentów z tytułu ich tzw. rozszerzonej odpowiedzialności (ROP) ta opłata będzie miała charakter parapodatku. Zniknie też gwarancja tego, że zebrane środki będą przekazywane bezpośrednio na cele recyklingu i ekologii – wyjaśnia Piotr Mazurek.
Organizacje odzysku, działające jako niezależne podmioty, pozwalają samym producentom opakowań na współdecydowanie o tym, na co konkretnie są przeznaczane zebrane środki. Dzięki temu istnieje większe niż w przypadku centralnego zarządzania prawdopodobieństwo, że wymagane przez UE poziomy recyklingu zostaną osiągnięte.
Wśród innych rozwiązań, które znalazły się w projekcie rozporządzenia, warto wymienić choćby obowiązek umieszczania na etykietach opakowań informacji odnośnie do sposobu ich recyklingu albo zastępowanie jednorazowych opakowań tymi przeznaczonymi do wielokrotnego użytku. Państwa członkowskie będą również musiały wykazać się odpowiednimi poziomami zbiórek odpadów, a następnie ich recyklingu. W tym zakresie pozostawiono jednak swobodę wyboru metody do osiągnięcia celu. W Polsce dominującym sposobem na zbieranie zużytych butelek i puszek ma być system kaucyjny, którego uruchomienie przewiduje się na początek 2025 r.
Prace nad rozporządzeniem PPWR powoli dobiegają końca, a to oznacza, że być może już wiosną nowe regulacje zostaną ostatecznie przyjęte przez Parlament Europejski, na następnie zatwierdzone przez szefów rządów na Radzie Europejskiej. ©℗
