Przedsiębiorca nie zapłaci składek w okresie zawieszenia działalności, nawet gdy zatrudnia zleceniobiorców

W ramach mojej działalności zatrudniam jedynie kilku zleceniobiorców. Chciałbym na trzy, maksymalnie cztery miesiące zawiesić działalność gospodarczą i nie opłacać składek – ani za siebie, ani za nich. Czy muszę rozwiązać z nimi umowy?

Zgodnie z art. 22 ust. 1–2 prawa przedsiębiorców przedsiębiorca niezatrudniający pracowników może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej z uwzględnieniem przepisów dotyczących ubezpieczeń społecznych. Z tego uprawnienia może skorzystać również przedsiębiorca zatrudniający wyłącznie pracowników przebywających na urlopie macierzyńskim, urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopie wychowawczym lub urlopie rodzicielskim niełączących korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu.

W przypadku zakończenia korzystania z urlopów lub złożenia przez pracownika wniosku dotyczącego łączenia korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu pracownik ma prawo do wynagrodzenia jak za przestój, określonego przepisami prawa pracy, do zakończenia okresu zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej.

Przerwa wymuszona przez okoliczności

Jak podano w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 września 2018 r. (sygn. akt II GSK 1045/18), zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej należy rozumieć jako przerwę lub zastój w jej prowadzeniu, które są wymuszane przez okoliczności uniemożliwiające jej prowadzenie. Przedsiębiorstwo i przedsiębiorca istnieją w okresie zawieszenia, lecz działalność gospodarcza zostaje wstrzymana.

Przez zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej należy rozumieć zatem przerwanie wykonywania tej działalności sensu largo na określony okres (czas określony ustawowo), w czasie którego przedsiębiorca ma jednak zarówno prawo, jak i obowiązek dokonywania pewnych czynności związanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przed jej zawieszeniem (dotyczących tej działalności).

Kodeks cywilny, a nie kodeks pracy

W kontekście opisywanej sytuacji konieczne będzie odwołanie się do przepisów kodeksu cywilnego, ponieważ to właśnie ta ustawa reguluje umowę zlecenia. W art. 734 tego aktu prawnego postanowiono, że przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. W braku odmiennej umowy zlecenie obejmuje umocowanie do wykonania czynności w imieniu dającego zlecenie. Umowa zlecenia ma więc charakter cywilnoprawny, nie jest zatem regulowany przez kodeks pracy.

W tym miejscu trzeba raz jeszcze przywołać przepisy prawa przedsiębiorców, z których wynika, że warunkiem zawieszenia prowadzenia działalności gospodarczej jest co do zasady niezatrudnianie pracowników, a nie zleceniobiorców. Należy zatem uznać, że zatrudnianie zleceniobiorców nie stanowi przeszkody w ubieganiu się o zawieszenie działalności.

A to oznacza, że przedsiębiorca nie będzie miał obowiązku ponoszenia obciążeń składkowych w okresie zawieszenia, mimo zawartych umów ze zleceniobiorcami, co zresztą ma potwierdzenie w art. 36a ust. 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z tym przepisem za okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca będący płatnikiem składek wyłącznie za siebie nie ma obowiązku składania deklaracji rozliczeniowej oraz opłacania składek na ubezpieczenia społeczne przewidzianych w ustawie.©℗