Głośnik w wagonie nie oznacza, że muzyka jest odtwarzana

Odtwarzanie w środku transportu pasażerskiego muzyki tła stanowi publiczne udostępnianie utworu muzycznego, nie będzie nim natomiast samo zainstalowanie systemu nagłośnienia – orzekł Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Pytania prejudycjalne zadał rumuński Sąd Apelacyjny w Bukareszcie, który rozpatruje sprawy dwóch organizacji zajmujących się zbiorowym zarządzaniem prawami autorskimi: przeciwko liniom lotniczym Blue Air oraz przewoźnikowi kolejowemu CFR. W obu przypadkach organizacje domagają się zapłaty zaległego wynagrodzenia oraz kar za publiczne udostępnianie utworów muzycznych odpowiednio na pokładach samolotów i w wagonach kolejowych.

W sprawie linii lotniczych pytania rumuńskiego sądu sprowadzały się do kwestii, czy rozpowszechnianie w środku transportu pasażerskiego utworu, jako muzyki w tle, stanowi publiczne udostępnianie w rozumieniu dyrektywy 2001/29/WE dotyczącej harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych. Sąd odsyłający za bezsporne uznał, że utwór będący przedmiotem postępowania rzeczywiście był rozpowszechniany w połowie samolotów obsługiwanych przez Blue Air. Miał jednak wątpliwości co do zarobkowego charakteru tego rozpowszechniania – chodziło bowiem o fragment utworu puszczany pasażerom podczas startu, lądowania i w innych momentach lotu. Według TSUE nie ma to znaczenia. Trybunał przytoczył swoje wcześniejsze orzecznictwo, w myśl którego „taki (zarobkowy – red.) charakter nie jest koniecznie warunkiem niezbędnym, aby stwierdzić samo wystąpienie publicznego udostępniania”.

Inny stan faktyczny zaistniał w sprawie kolejowej – nie chodziło w niej bowiem o odtwarzanie muzyki, ale o samo zainstalowanie na pokładzie środka transportu sprzętu nagłaśniającego i oprogramowania, które to umożliwiają. Systemy te służą przekazywaniu komunikatów podróżnym i są one wymagane na mocy innych przepisów.

TSUE rozważył to zagadnienie w kontekście wspomnianej dyrektywy 2001/29/WE, ale też dyrektywy 2006/115/WE dotyczącej niektórych praw pokrewnych prawu autorskiemu. Przypomniał, że państwa członkowskie powinny zapewnić autorom wyłączne prawo do zezwalania lub zabraniania jakiekolwiek publicznego udostępniania ich utworów. Autorom przysługuje ponadto prawo o charakterze prewencyjnym do podjęcia kroków zmierzających do zakazania publicznego udostępniania.

„Zwykłego zainstalowania sprzętu nagłaśniającego w środku transportu nie można jednak utożsamiać z czynnościami, w ramach których usługodawcy rozmyślnie przekazują chronione utwory swoim klientom, poprzez rozprowadzanie sygnału za pomocą zainstalowanych przez nich w swoim zakładzie odbiorników, umożliwiających dostęp do takich utworów” – czytamy w wyroku.

TSUE stwierdził jednak, że przepis dyrektywy 2006/115/WE stoi na przeszkodzie uregulowaniu rumuńskiemu, które przewiduje wzruszalne domniemanie publicznego udostępniania utworu oparte na istnieniu systemów nagłośnienia. ©℗

orzecznictwo