Wygrałem z gminą w sądzie spór o wysokość dotacji na niepubliczne przedszkole. Gmina wypłaciła mi wyrównanie. Powstał jednak problem dotyczący wydatkowania tych pieniędzy. Gmina uważa, że musimy je przeznaczyć ściśle na wydatki przedszkola, bo jej zdaniem to nadal dotacja. Czy ma rację?

Z kontekstu pytania wynika, że chodzi o pieniądze przekazywane przez gminę dla niepublicznego przedszkola, o którym mowa w art. 17 ust. 3 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych (dalej: u.f.z.o.). Postanowiono w nim, że niepubliczne przedszkole niebędące przedszkolem specjalnym otrzymuje na każdego ucznia dotację z budżetu gminy w wysokości równej 75 proc. podstawowej kwoty dotacji dla przedszkoli, z tym że na ucznia niepełnosprawnego w wysokości nie niższej niż kwota przewidziana na takiego ucznia w części oświatowej subwencji ogólnej dla gminy. Omawiane dotacje są zaś przekazywane na podstawie specjalnej uchwały dotacyjnej, o której mowa w art. 38 u.f.z.o. W tej regulacji postanowiono, że organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego ustala w drodze uchwały tryb udzielania i rozliczania dotacji oraz tryb przeprowadzania kontroli prawidłowości ich pobrania i wykorzystania, w tym „zakres danych, które powinny być zawarte we wniosku o udzielenie dotacji i w rozliczeniu jej wykorzystania, termin przekazania informacji o liczbie odpowiednio dzieci objętych wczesnym wspomaganiem rozwoju, uczniów, wychowanków, uczestników zajęć rewalidacyjno-wychowawczych lub słuchaczy kwalifikacyjnych kursów zawodowych, o których mowa w art. 34 ust. 2, oraz termin i sposób rozliczenia wykorzystania dotacji”.

Geneza problemu

W praktyce zdarza się, że gminy nie przekazują pełnych środków i to z różnych przyczyn. Wówczas niepubliczne przedszkole musi borykać się z pokrywaniem wydatków na dzieci korzystające z usług placówki. Jednakże może występować do sądu o zasądzenie brakujących kwot dotacji od gminy jako ich wyrównanie. Finalnie, kiedy już gmina przekazuje te środki dla przedszkola, pojawia się czasem problem, o którym mowa w pytaniu, mianowicie gmina wymaga, aby te środki były nadal traktowane jak wspomniana dotacja. Ma to bardzo istotne znaczenie, bo taki sposób traktowania środków zasądzonych od JST oznacza, że te pieniądze mogą być wydatkowania tylko na ściśle określone w ustawie cele.

Na co można wydać

Cele wydatkowe precyzuje zaś ustawodawca w art. 35 ust. 1 u.f.z.o. Tamże zaś postanowiono, że dotacje mogą być wykorzystane wyłącznie na:
„1) pokrycie wydatków bieżących placówki (…) obejmujących każdy wydatek poniesiony na cele działalności placówki wychowania przedszkolnego, szkoły lub placówki, w tym na:
a) roczne wynagrodzenie osoby fizycznej zatrudnionej na podstawie umowy o pracę w przeliczeniu na maksymalny wymiar czasu pracy (…);
b) sfinansowanie wydatków związanych z realizacją zadań organu prowadzącego, o których mowa w art. 10 ust. 1 ustawy z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1082, ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1700), oraz zadania, o którym mowa w art. 83 ust. 6 ustawy z 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1212, ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1002);
2) pokrycie wydatków na zakup środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych obejmujących: książki i inne zbiory biblioteczne, środki dydaktyczne służące procesowi dydaktyczno-wychowawczemu realizowanemu w placówkach wychowania przedszkolnego, szkołach i placówkach, sprzęt rekreacyjny i sportowy dla dzieci objętych wczesnym wspomaganiem rozwoju, uczniów, wychowanków i uczestników zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, meble, pozostałe środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne o wartości nieprzekraczającej wielkości określonej zgodnie z art. 16f ust. 3 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, dla których odpisy amortyzacyjne są uznawane za koszt uzyskania przychodu w 100 proc. ich wartości w momencie oddania do używania”.

Zmiana statusu

Co jednak istotne, gmina nie powinna wymagać od przedszkola, aby pieniądze, które wypłaciła mu tytułem wyrównania, przeznaczyło tylko na te cele. Środki te straciły status dotacji. Taka interpretacja prezentowana jest w orzecznictwie sądowym. Przykładowo Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w wyroku z 12 listopada 2020 r. (sygn. akt I SA/Sz 588/20) wskazał m.in. że: „podziela w pełni wyrażone w powyższych wyrokach stanowisko, iż wypłacone na mocy orzeczenia sądowego po zakończeniu roku budżetowego kwoty jako wyrównanie zaniżonych dotacji za lata poprzednie nie mają charakteru dotacji, lecz mają charakter cywilnoprawny”. Finalnie w podanej sprawie sąd uchylił decyzje burmistrza miasta i samorządowego kolegium odwoławczego, na podstawie których wzywano przedszkole do zwrotu środków (traktowanych błędnie jako dotacja).
Podsumowując: środki zasądzone wyrokiem sądowym, wypłacone jako wyrównanie dotacji dla niepublicznego przedszkola, nie muszą być wydatkowane według zasad przewidzianych dla dotacji. Właściciel przedszkola może je wydać na cele, które sam uzna za potrzebne i niezbędne, i nie jest związany w tym zakresie przepisami ustawy o finansowaniu zadań oświatowych. ©℗
!Niepubliczne przedszkole niebędące przedszkolem specjalnym otrzymuje, co do zasady, na każdego ucznia dotację z budżetu gminy w wysokości równej 75 proc. podstawowej kwoty dotacji dla przedszkoli.
Podstawa prawna
• art. 17 ust. 3, art. 38 ust. 1 ustawy z 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1930; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1692)