Prowadzę sezonowy punkt gastronomiczny. Nieruchomość dzierżawię od urzędu gminy. Kilka dni temu straż miejska przeprowadziła kontrolę, po której skierowała wniosek do sądu o ukaranie mnie za brak pojemników na odpady. Zdaniem straży powinienem je mieć, bo gmina podjęła uchwałę o objęciu nieruchomości niezamieszkałych opłatami. Czy mogę zostać ukarany, skoro nie jestem właścicielem nieruchomości, a jedynie jej dzierżawcą?
Z opisu należy wnioskować, że w gminie podjęto decyzję o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a na których powstają odpady komunalne. Uchwała tego rodzaju jest przyjmowana na podstawie upoważnienia ustawowego z art. 6c ust. 2 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Z przepisu wynika, że rada gminy może, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, postanowić o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne. Jest to więc uchwała fakultatywna, którą rada gminy może podjąć, aczkolwiek nie ma takiego obowiązku. Jednak jej przyjęcie wiąże się z obowiązkiem uiszczania opłat właśnie z nieruchomości niezamieszkałych. Ma to normatywną podstawę w art. 6h pkt 3 wskazanej ustawy, gdzie postanowiono, że „opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi są obowiązani ponosić właściciele nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, jeżeli rada gminy podjęła uchwałę, o której mowa w art. 6c ust. 2”.
Wymogi wobec właściciela
Wraz z objęciem wspomnianych nieruchomości gminnym systemem gospodarowania odpadów powstaje wymóg zapewnienia na nieruchomościach niezamieszkałych worków lub pojemników. W tym zakresie na uwagę zasługuje art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, w którym postanowiono, że właściciele nieruchomości zapewniają utrzymanie czystości i porządku przez „wyposażenie nieruchomości w worki lub pojemniki, przeznaczone do zbierania odpadów komunalnych, utrzymanie tych pojemników w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym oraz utrzymanie w odpowiednim stanie sanitarnym i porządkowym miejsc gromadzenia odpadów, chyba że na mocy uchwały rady gminy (…) obowiązki te w całości lub w części przejmie gmina jako część usługi w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości w zamian za uiszczoną przez właściciela opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi”.
Kogo dotyczy
Z punktu widzenia podanego stanu faktycznego istotne jest to, że obowiązek zapewnienia pojemnika dotyczy właściciela nieruchomości – przy czym na potrzeby ustawy to pojęcie ma wiele znaczeń. Na uwagę zasługuje bowiem art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, z którego wynika, że ilekroć w ustawie jest mowa o właścicielach nieruchomości – rozumie się przez to także współwłaścicieli, użytkowników wieczystych oraz jednostki organizacyjne i osoby posiadające nieruchomości w zarządzie lub użytkowaniu, a także inne podmioty władające nieruchomością. Zatem nie tylko właściciel formalnie jest zobligowany do zapewnienia wspomnianego pojemnika czy worka, lecz także inne podmioty (osoby), które mają tytuł prawny do władania nieruchomością. W praktyce będą to m.in. dzierżawcy. Jest to istotne założenie m.in. z punktu widzenia ustalenia możliwości przypisania odpowiedzialności wykroczeniowej za zaniechania w powyższym zakresie. Jak bowiem wskazano w art. 10 ust. 2 ustawy, „kto nie wykonuje obowiązków wymienionych w art. 5 ust. 1 lub 1a, podlega karze grzywny”. Przepis ten więc jednoznacznie nawiązuje do art. 5 ust. 1 ustawy, w którym jest z kolei mowa o szeregu powinności po stronach właścicieli nieruchomości, czyli w rozumieniu ww. ustawy również po stronie dzierżawców.
Sankcje
Warto także zauważyć, że ww. czyny są penalizowane karą grzywny. Skoro tak, to będą miały w tym względzie zastosowanie regulacje art. 24 par. 1 kodeksu wykroczeń, gdzie postanowiono, że „grzywnę wymierza się w wysokości od 20 do 5000 zł, chyba że ustawa stanowi inaczej”.
5000 zł nawet tyle może wynieść grzywna za brak pojemników lub worków na niezamieszkałej nieruchomości
Zatem z powyższego należy wnioskować, że podmiot prowadzący działalność gospodarczą, który nie wyposażył obiektu w pojemnik (lub ewentualnie worek) służący do zbierania odpadów komunalnych, naraża się na konsekwencje prawne w postaci popełnienia wykroczenia z art. 10 ust. 2a ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.
Chcąc uniknąć kłopotów, dzierżawca terenu prowadzący działalność gospodarczą na terenie niezamieszkałej nieruchomości powinien ustalić, czy obowiązek utrzymania na niej czystości i porządku spoczywa na nim, czy też na właścicielu gruntu.
Reasumując, w sytuacji opisanej w zapytaniu czytelnika istnieje możliwość uznania przez sąd winnym przedsiębiorcy za brak zapewnienia pojemnika za odpady, co może skutkować wymierzeniem grzywny. Niestety ten obowiązek dotyczy nie tylko stricte właściciela nieruchomości w znaczeniu cywilnoprawnym, lecz także inne osoby, które za takiego właściciela są uznawane na płaszczyźnie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. W praktyce odpowiedzialność mogą więc ponieść np. dzierżawcy lokali od gminy. ©℗
Podstawa prawna
• art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 6c ust. 2, art. 10 ust. 2 ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 888, ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2151)
• art. 24 par. 1 ustawy z 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 2008, ost.zm. Dz.U z 2021 r. poz. 2328)
