Postępowanie dotyczyło sytuacji, w której powodowie dokonali za pośrednictwem biura podróży jednej rezerwacji u przewoźnika wspólnotowego Deutsche Lufthansa AG. Podróż obejmowała lot łączony z Brukseli (Belgia) do San José (Stany Zjednoczone) z międzylądowaniem w Newarku (Stany Zjednoczone). Cały lot został wykonany przez United Airlines, amerykańskiego przewoźnika lotniczego.
Powodowie dotarli do miejsca docelowego z prawie czterogodzinnym opóźnieniem. W związku z tym postanowili uzyskać odszkodowanie od United Airlines. Przenieśli w tym celu swoją wierzytelność na belgijską spółkę Happy Flights BVBA. Firma ta wezwała amerykańskie linie do zapłaty odszkodowania w wysokości 600 euro za każdą z osób (łącznie 1800 euro) na podstawie przepisów rozporządzenia nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów.
United Airlines odpowiedziało, że rozporządzenie to nie ma zastosowania w opisywanym przypadku, ponieważ do opóźnienia doszło podczas drugiego etapu podróży (lotu rozpoczynającego się i kończącego na lotniskach położonych na terytorium poza Unią Europejską).
Sprawa trafiła do belgijskiego sądu. Ten postanowił zadać TSUE niezwykle rozbudowane pytanie, obejmujące cały stan faktyczny. Mianowicie, czy rozporządzenie nr 261/2004 należy interpretować w ten sposób, że pasażerowi przysługuje prawo do odszkodowania pieniężnego od niewspólnotowego przewoźnika lotniczego, w sytuacji, gdy dotrze on do swojego miejsca docelowego z co najmniej trzygodzinnym opóźnieniem. Takim, które nastąpiło w trakcie ostatniego lotu, rozpoczynającego się i kończącego na lotniskach poza UE, a które to loty były faktycznie obsługiwane przez niewspólnotowego przewoźnika i wszystkie one były przedmiotem jednej rezerwacji dokonanej u wspólnotowego przewoźnika, który jednak faktycznie nie obsługiwał tych lotów. Drugie pytanie dotyczyło tego, czy przepisy wspomnianego rozporządzenia nie naruszają prawa międzynarodowego, a w szczególności zasady całkowitej i wyłącznej suwerenności każdego państwa na jego terytorium i w jego przestrzeni powietrznej.
TSUE odpowiedział, że odpowiedzialność odszkodowawcza z tytułu opóźnionego bądź odwołanego lotu ponosi obsługujący przewoźnik. Należy go definiować jako tego, który: po pierwsze, wykonał dany lot, a w przypadku przewozu łączonego, co najmniej jeden z jego segmentów. Po drugie, gdy był on związany umową z pasażerem lub działał w imieniu osoby związanej kontraktem z tym pasażerem. Warunkiem odpowiedzialności jest spełnienie tych dwóch przesłanek. W takiej sytuacji bez znaczenia pozostaje, czy dany przewoźnik jest wspólnotowy, czy pozawspólnotowy. W opisywanym przypadku United Airlines dokonywał przewozu w imieniu Lufthansy, która zawarła umowę z pasażerami. Zdaniem TSUE taka interpretacja przepisów nie podważa ważności rozporządzenia nr 261/2004 w świetle zasad międzynarodowego prawa zwyczajowego.©℗

orzecznictwo

Wyrok TSUE z 7 kwietnia 2022 r. w sprawie C-561/20 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia