To jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio: dochodów budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego.
Podstawą gospodarki finansowej jednostki budżetowej jest plan dochodów i wydatków, zwany planem finansowym. Prawo tworzenia, łączenia, przekształcania i likwidacji państwowych jednostek budżetowych mają ministrowie, kierownicy urzędów centralnych, wojewodowie oraz organy wskazane w ustawach. To samo uprawnienie w przypadku gminnych, powiatowych lub wojewódzkich jednostek budżetowych mają organy stanowiące samorządu.
Wyodrębniona z jednostki budżetowej, pod względem organizacyjnym i finansowym, część jej podstawowej działalności lub działalność uboczna, która pokrywa koszty swojej działalności z uzyskiwanych przychodów własnych, tworzy gospodarstwo pomocnicze. Jednostka budżetowa nie jest tym samym co zakład budżetowy. Zakład budżetowy, który także jest jednostką organizacyjną sektora finansów publicznych, wykonuje wyodrębnione zadania odpłatnie i pokrywa koszty swojej działalności z przychodów własnych.
Podstawa prawna
- - Ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. nr 249, poz. 2104 z późn. zm.).