Ważne zmiany dla małych i dużych płatników już obowiązują

Nowe przepisy m.in. zmieniają lub wprowadzają nowe kody z tytułów ubezpieczenia, świadczeń oraz przerw, a także wydłużają możliwość korzystania z małego ZUS plus oraz zwiększają limit finansowania gotowych posiłków zwolnionych ze składek. Co ważne, limit ten obejmie bony, talony oraz karty przedpłacowe.

Nowe kody

Nowelizacja kodeksu pracy i innych ustaw wprowadzająca wiele nowych uprawnień dla pracowników i zmieniająca zasady korzystania z uprawnień rodzicielskich i zasiłkowych weszła w życie 26 kwietnia 2023 r., ale na dostosowanie przepisów wykonawczych musieliśmy poczekać znacznie dłużej. Dopiero 5 sierpnia 2023 r. weszła w życie nowelizacja rozporządzenia ministra rodziny i polityki społecznej z 20 grudnia 2020 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika składek, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, raportów informacyjnych, oświadczeń o zamiarze przekazania raportów informacyjnych, informacji o zawartych umowach o dzieło oraz innych dokumentów dostosowująca to rozporządzenie do zmian wprowadzonych w k.p. i innych ustawach. Akt ten wprowadza lub zmienia kodu tytułów ubezpieczenia, świadczeń oraz przerw. Wśród wielu nowych oznaczeń należy zwrócić szczególną uwagę na następujące kody:

131 – urlop opiekuńczy;

337 – zasiłek macierzyński z ubezpieczenia chorobowego za okres ustalony jako okres urlopu rodzicielskiego w celu sprawowania opieki nad dzieckiem posiadającym zaświadczenie, o którym mowa w art. 4 ust. 3 ustawy z 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”;

338 – zasiłek macierzyński z ubezpieczenia chorobowego za okres ustalony jako okres urlopu rodzicielskiego przysługującego w wymiarze do 9 tygodni na podstawie art. 1821a par. 4 albo art. 183 par. 5 k.p.;

339 – wyrównanie zasiłku macierzyńskiego z ubezpieczenia chorobowego za okres ustalony jako okres urlopu rodzicielskiego w celu sprawowania opieki nad dzieckiem posiadającym zaświadczenie, o którym mowa w art. 4 ust. 3 ustawy z 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”

340 – wyrównanie zasiłku macierzyńskiego z ubezpieczenia chorobowego za okres ustalony jako okres urlopu rodzicielskiego przysługującego w wymiarze do 9 tygodni na podstawie art. 1821a par. albo art. 183 par. 5 k.p.

Wydłużenie małego ZUS plus

Z kolei ostatnia nowelizacja ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, która weszła w życie 1 sierpnia 2023 r., wydłużyła niektórym osobom prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą okres korzystania z małego ZUS plus. Przypomnijmy, że ulga ta przysługuje przedsiębiorcom, których rocznych przychód z tej działalności uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył kwoty 120 000 zł. Dzięki korzystaniu z małego ZUS plus opłacają oni składki od kwoty uzależnionej od uzyskanego przez nich dochodu. Dotychczas z ulgi można było korzystać przez maksymalnie 36 miesięcy kalendarzowych w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Nowelizacja wydłuża tę możliwość do 48 miesięcy, ale tylko dla pewnej grupy przedsiębiorców, tj. tych, którzy przynajmniej przez jeden miesiąc w 2023 r. korzystali z małego ZUS plus. Innymi słowy: wydłużenie nie przysługuje, gdy przedsiębiorca zakończył korzystanie z ulgi przed 2023 r. I tak, jeśli przedsiębiorca wyczerpał limit 36 miesięcy z końcem lipca 2023 r. lub wyczerpie go później, przedłużenie ulgi następuje automatycznie, nie trzeba składać żadnego wniosku. Ci, którym prawo do ulgi skończyło się w 2023 r., ale we wcześniejszych miesiącach, muszą dokonać zgłoszenia się do ubezpieczeń z kodem 05 90 albo 05 92 (kod dla osób pobierających rentę z tytułu niezdolności do pracy).

Zmiany w rozporządzeniu składkowym

1 września 2023 r. weszła w życie nowelizacja rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zawierającego katalog przychodów ze stosunku pracy, które nie podlegają oskładkowaniu.

Najważniejszą zmianą dla płatników jest zmiana par. 2 ust. 1 pkt 11, z którego nowym brzmieniem podstawy wymiaru składek nie stanowi wartość finansowanych przez pracodawcę posiłków udostępnianych pracownikom do spożycia bez prawa do ekwiwalentu z tego tytułu oraz wartość otrzymanych przez pracowników bonów, talonów, kuponów i kart przedpłaconych uprawniających do nabycia wyłącznie posiłków w placówkach gastronomicznych lub handlowych – do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 450 zł. Zmiana polega na zwiększeniu limitu do 450 zł oraz wskazaniu w przepisie, że takie zwolnienie dotyczy także bonów, talonów, kuponów i kart przedpłaconych.

Z innych zmian porządkujących warto też odnotować uchylenie par. 2 ust. 1 pkt 5, który przewidywał zwolnienie ze składek odprawy wypłaconej pracownikom powołanym do zasadniczej służby wojskowej na podstawie art. 125 ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej. W związku z uchyleniem w ubiegłym roku tej ustawy przepis ten był bezprzedmiotowy, a mógł wywoływać wątpliwości wśród płatników, czy ma on zastosowanie do odprawy wypłacanej żołnierzowi wojsk obrony terytorialnej wypłacanej na podstawie obecnych przepisów. ZUS wypowiadał się już wcześniej na ten temat, wskazując, że to dwie różne odprawy, dlatego ta dla terytorialsa ze zwolnienia i tak nie korzysta. ©℗