W położonej na skraju woj. śląskiego 10-tysięcznej gminie Toszek dobiegają końca konsultacje społeczne w sprawie przystąpienia do Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii (GZM). Organizacja ta – powołana specjalną ustawą – zrzesza dziś 41 miast i gmin centralnej części regionu.

Uchwałę w sprawie przeprowadzenia konsultacji toszecka rada miasta przyjęła 20 kwietnia br. Na jej podstawie konsultacje trwają od 23 kwietnia do 4 maja. Mieszkańcy mogą deklarować w nich wolę przystąpienia gminy Toszek do związku Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia lub jej brak.

Związek powstał na mocy Ustawy o związku metropolitalnym w woj. śląskim, którą prezydent Andrzej Duda podpisał ponad rok temu. Po spełnieniu przewidzianych przez ustawę wymagań metropolia powstała 1 lipca 2017 r., a zaczęła działać 1 stycznia 2018 r. Wcześniej zainteresowane samorządy musiały przeprowadzić wiele procedur poprzedzających utworzenie związku.

Jedną z nich były konsultacje społeczne. Po ich zakończeniu radni 41 samorządów podejmowali uchwały o przystąpieniu ich miast i gmin do związku metropolitalnego. Uchwały te wsparły wniosek o utworzenie związku, który następnie – po zaopiniowaniu przez samorząd wojewódzki - trafił poprzez wojewodę śląskiego i ministra SWiA do Rady Ministrów.

To Rada Ministrów rozporządzeniem utworzyła w woj. śląskim związek metropolitalny. Będzie też decydowała o ewentualnej zmianie jego obszaru i granic. Zgodnie z ustawą wniosek w tej sprawie powinno złożyć do ministra SWiA zgromadzenie GZM.

Sam wniosek powinien zawierać – prócz określenia nowego obszaru i granic - uzasadnienie zmiany, zawierające m.in. "wskazanie form współpracy gmin, które mają wejść w skład związku metropolitalnego, powiązań funkcjonalnych i zaawansowania procesów urbanizacyjnych, a także opis układu osadniczego i przestrzennego uwzględniający więzi społeczne, gospodarcze i kulturowe".

Wydanie rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie zmiany obszaru i granic związku wymaga pozytywnej opinii rad gmin, które mają wejść w skład związku metropolitalnego (poprzedzonych konsultacjami społecznymi), i zgromadzenia GZM. Ewentualna zmiana granic związku może nastąpić od 1 stycznia.

Przyjmując uchwałę w sprawie konsultacji, toszeccy radni przypomnieli w uzasadnieniu, że ich gmina graniczy z dwoma samorządami wchodzącymi w skład GZM (gminy Rudziniec i Pyskowice) i jednym, który do związku nie należy (gmina Wielowieś). Toszek należy do Międzygminnego Związku Komunikacji Pasażerskiej w Tarnowskich Górach, którego pięć gmin znajduje się w Metropolii, a pięć nie.

"Gminy te są powiązane nie tylko funkcjonalnie transportem pasażerskim, ale również systemami wodno-kanalizacyjnymi, punktami selektywnej zbiórki odpadów oraz innymi powiązaniami trwającymi od wielu lat" - napisali w uzasadnieniu toszeccy radni.

"Brak zrzeszenia w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii przekłada się na znaczące ograniczenia rozwoju gminy Toszek, w szczególności w zakresie lokalnego transportu zbiorowego i możliwości korzystania przez lokalną społeczność z komunikacji publicznej oraz innych preferencji płynących z członkostwa w związku" - uznali.

Według ustawy związek metropolitalny jest zrzeszeniem gmin woj. śląskiego charakteryzujących się silnymi powiązaniami funkcjonalnymi i zaawansowaniem procesów urbanizacyjnych, położonych na obszarze spójnym pod względem przestrzennym, który zamieszkują co najmniej 2 mln mieszkańców (w 41 gminach GZM mieszka 2,28 mln osób).

Związek metropolitalny ma wykonywać zadania publiczne w zakresie kształtowania ładu przestrzennego, rozwoju społecznego i gospodarczego, planowania, koordynacji, integracji i rozwoju publicznego transportu zbiorowego. Pieniądze związkowi zapewnia m.in. 5-procentowy udział w podatku PIT płaconym przez mieszkańców metropolii.

Utworzenie ustawowego związku wykonującego część zadań publicznych samorządy przylegających do siebie miast konurbacji katowickiej postulowały od lat, m.in. w związku z problemami z integracją komunikacji publicznej. Od stycznia br. w metropolii obowiązują już m.in. wspólny cennik biletów jednorazowych komunikacji miejskiej (zamiast taryf trzech dotychczasowych organizatorów) i bezpłatne przejazdy do 16. roku życia. Od 1 kwietnia br. zaczął obowiązywać wspólny cennik biletów okresowych.

GZM utworzyła też Zarząd Transportu Metropolitalnego, który ma przejąć funkcję organizatora komunikacji (od dotychczasowych organizatorów). Do metropolitalnej sieci komunikacyjnej ma zostać włączona także kolej.(PAP)

autor: Mateusz Babak