Umowa forfaitingu jest umową nienazwaną, co oznacza, że nie jest regulowana żadnymi przepisami. Nazwa umowy pochodzi od a forfait, tzn. z góry, ryczałtowo. Umowa ta stanowi szczególną formę sprzedaży wierzytelności w zamian za określoną cenę.

Przedmiotem umowy jest przeniesienie przez jedną stronę wierzytelności w zamian za zapłatę „z góry uzgodnionej” ceny na drugi podmiot, którym może być zarówno osoba fizyczna, jak i osoba prawna bądź osobowa spółka prawa handlowego. Do umowy tej należy stosować odpowiednio przepisy kodeksu cywilnego dotyczące sprzedaży oraz przepisy dotyczące cesji wierzytelności. Przedmiotem umowy forfaitingu jest wierzytelność pieniężna. Z reguły umowa ta dotyczy indywidualnie oznaczonej powstałej już wierzytelności (dla porównania umowa factoringu może dotyczyć wszystkich wierzytelności danego zbywcy).

Zgoda dłużnika zbywanej wierzytelności nie jest wymagana do zawarcia umowy forfaitingu i nie stanowi przesłanki jej ważności. Z uwagi jednak na odpowiednie stosowanie przepisów umowy cesji, niezawiadomienie dłużnika przez strony umowy forfaitingu wywoła następujący skutek – spełnienie świadczenia przez dłużnika do rąk zbywcy wierzytelności zwolni go ze zobowiązania wobec instytucji zajmującej się forfaitingiem – nabywcy wierzytelności.

Wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje umowy forfaitingu: forfaiting właściwy i niewłaściwy.

Forfaiting właściwy polega na tym, że wraz ze sprzedażą wierzytelności zbywca wierzytelności zostaje zwolniony od odpowiedzialności związanej ze sprzedaną wierzytelnością; w tym rodzaju umowy forfaitingu firma zajmująca się skupowaniem wierzytelności bierze na siebie całe ryzyko, m.in. wypłacalności dłużnika wierzytelności.

Oznacza to, że w przypadku niewypłacalności dłużnika, a co za tym idzie – niemożności wyegzekwowania wierzytelności przez firmę skupującą wierzytelności – firma ta nie ma „regresu” do zbywcy wierzytelności, tj. nie może od niego żądać zarówno zwrotu zapłaconej ceny, jak i zapłaty przez zbywcę równowartości nieściągniętej wierzytelności.

W przypadku umowy forfaitingu niewłaściwego ryzyko nieściągalności wierzytelności nie przechodzi wraz z przejściem wierzytelności na firmę skupującą wierzytelności; należy podkreślić, że w tego typu stosunku zobowiązaniowym nie dochodzi do definitywnego przejścia na firmę „forfaitingową” wierzytelności, z uwagi na fakt, że w przypadku nieściągalności wierzytelności w wyniku m.in. niewypłacalności dłużnika wierzytelność powraca do zbywcy wierzytelności.

Innymi typami forfaitingu są m.in.: forfaiting poszerzony, forfaiting otwarty, bezpośredni czy też forfaiting tajny, którego cechą charakterystyczną jest to, że nie dochodzi do zawiadomienia dłużnika o zawartej umowie forfaitingu.













Anna Stykowska-Sikora