Eksmisja to wykonanie orzeczenia sądowego, które rozwiązuje stosunek prawny uprawniający do używania lokalu oraz nakazuje opróżnienie lokalu. Nie można jej przeprowadzać w okresie od 1 listopada do 31 marca następnego roku włącznie, jeśli osobie eksmitowanej nie wskazano lokalu, do którego ma nastąpić przekwaterowanie. Zakaz ten nie będzie jednak respektowany w przypadku osób, które zostały zobowiązane do opuszczenia lokalu z powodu znęcania się nad rodziną.
W wyroku nakazującym opróżnienie lokalu sąd orzeka, czy osoba, której nakaz dotyczy, ma prawo do otrzymania lokalu socjalnego czy też nie. Sąd bada przy tym z urzędu, czy zachodzą przesłanki do jego otrzymania, biorąc pod uwagę dotychczasowy sposób korzystania przez tę osobę z lokalu oraz jej szczególną sytuację materialną i rodzinną. Jeżeli przyzna takie uprawnienie, obowiązek zapewnienia lokalu socjalnego ciąży na gminie właściwej ze względu na miejsce położenia lokalu podlegającego opróżnieniu. Zdaniem Sądu Najwyższego, w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu mieszkalnego sąd może z urzędu orzec o uprawnieniu pozwanego do otrzymania lokalu, który zobowiązał się dostarczyć powód (wyrok z 20 kwietnia 2004 r., V CK 598/03, OSNC 2005/5/83).
Wydając orzeczenie eksmisyjne, sąd musi orzec o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego, jeśli eksmisja dotyczy kobiety w ciąży, osoby małoletniej, niepełnosprawnej lub ubezwłasnowolnionej oraz zamieszkałego z nią opiekuna. Jest zobowiązany też przyznać takie uprawnienie obłożnie chorym, emerytom i rencistom spełniającym kryteria do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej, osobom posiadającym status bezrobotnego oraz osobom spełniającym przesłanki określone przez radę gminy. Nie ma takiego obowiązku w stosunku do wszystkich wymienionych osób, jeśli osoby te mogą zamieszkać w innym lokalu niż dotychczas używany albo utraciły tytuł prawny do lokalu niewchodzącego w skład publicznego zasobu mieszkaniowego (z wyjątkiem osób, które były uprawnione do używania lokalu na podstawie stosunku prawnego nawiązanego ze spółdzielnią mieszkaniową albo z towarzystwem budownictwa społecznego).

WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Jeżeli dłużnikowi nie przysługuje prawo do innego lokalu lub pomieszczenia, w którym może on zamieszkać, ani nie znalazł on tymczasowego pomieszczenia, komornik ma obowiązek wystąpić do gminy, właściwej ze względu na miejsce położenia lokalu podlegającego opróżnieniu, o wskazanie tymczasowego pomieszczenia. Nie czyni tego, jeśli wierzyciel wskazał tymczasowe pomieszczenie.

4 KROKI Jak przebiega eksmisja
Krok 1
Uzyskanie klauzuli wykonalności. Osoba, która ma już orzeczenie sądowe nakazujące opróżnienie lokalu, powinna uzyskać klauzulę wykonalności. Musi złożyć do sądu, który wydał orzeczenie, wniosek o jej nadanie.
Krok 2
Złożenie wniosku do komornika. Mając orzeczenie sądowe z nadaną klauzulą wykonalności, trzeba udać się do komornika i złożyć u niego wniosek o przeprowadzenie eksmisji.
Krok 3
Ustalenie sytuacji. Jeżeli z orzeczenia eksmisyjnego nakazującego opróżnienie lokalu mieszkalnego nie wynika, czy osobie eksmitowanej przysługuje prawo do lokalu zamiennego lub socjalnego, komornik musi najpierw z nią ustalić jej sytuację rodzinną, majątkową i lokalową. Może się okazać, że osoba eksmitowana ma tytuł prawny do innego lokalu lub pomieszczenia albo otrzymała tymczasowe pomieszczenie od wierzyciela, w którym może zamieszkać.
Krok 4
Wezwanie do dobrowolnego opuszczenia lokalu. Przed wykonaniem eksmisji komornik wzywa osobę do dobrowolnego opuszczenia lokalu w wyznaczonym terminie. Jeśli gmina lub właściciel zapewnią tymczasowe pomieszczenie, do którego osoba eksmitowana ma się przenieść, komornik musi o tym poinformować eksmitowanego. Jeśli osoba zobowiązana do opróżnienia lokalu nie uczyni tego dobrowolnie we wskazanym terminie, komornik może przystąpić do eksmisji. Gdyby jednak miał eksmitować z mieszkania osoby małoletnie lub ubezwłasnowolnione, musi wstrzymać się z dokonaniem czynności i zawiadomić sąd opiekuńczy.







Jadwiga Sztabińska

Podstawa prawna
* Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 296 z późn. zm.).
* Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 266).
* Ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (t.j. Dz.U. z 2003 r. nr 119, poz. 1116 z późn. zm.).
* Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 26 stycznia 2005 r. w sprawie szczegółowego trybu postępowania w sprawach o opróżnienie lokalu lub pomieszczenia albo o wydanie nieruchomości oraz szczegółowych warunków, jakim powinno odpowiadać tymczasowe pomieszczenie (Dz.U. nr 17, poz. 155).