PRZYKŁAD
Jan B., prowadząc samochód, przekroczył dozwoloną na obszarze zabudowanym prędkość. Został zatrzymany przez patrol policji drogowej. W związku z popełnieniem wykroczenia funkcjonariusze nałożyli na Jana B. mandat karny w wysokości 100 zł, którego on nie zapłacił w ustawowym terminie 7 dni. Po pół roku została wszczęta egzekucja administracyjna, której celem było przymusowe ściągnięcie nałożonej na Jana B. kary. Nałożenie przez funkcjonariuszy policji mandatu karnego na Jana B. było typową karą administracyjną, natomiast wszczęcie postępowania egzekucyjnego miało na celu wymuszenie opłacenia nałożonej kary.

Jest to kara nakładana w drodze aktów administracyjnych na podmioty zachowujące się sprzecznie ze stosowanymi normami prawnymi. Podstawowym celem stosowania kar (sankcji) administracyjnych jest zapewnienie poszanowania prawa oraz wywołanie negatywnych konsekwencji w związku z naruszeniem nakazu lub zakazu. Kara administracyjna to także jedna z form stosowanego przez administrację publiczną tzw. przymusu państwowego.

Sankcje administracyjne mogą przybierać charakter kar wynikających ze stosunków administracyjnego prawa materialnego, mogą być karami porządkowymi wynikającymi ze stosunków procesowych oraz karami dyscyplinarnymi stosowanymi wobec funkcjonariuszy administracji. Kary administracyjne mogą przybierać formę grzywny, formę pieniężną albo inną niepieniężną.

Podstawową funkcją kary jest wyrządzenie podmiotowi administrowanemu – obywatelowi, przedsiębiorcy – jakiejś dolegliwości z wyraźnym zamiarem ukarania go. Kary administracyjnej nie należy jednak mylić z tzw. przymusem egzekucyjnym, którego podstawowym celem jest zmuszenie do zrealizowania polecenia organu administracji.

Polskie prawo administracyjne (m.in. przepisy ustawy Prawo wodne, Prawo budowlane, Prawo ochrony środowiska, Prawo regulujące funkcjonowanie działalności gospodarczej, Prawo celne, Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi oraz wiele innych) przewiduje różnego rodzaju kary administracyjne nakładane na różne podmioty – osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej w formie kary pieniężnej, cofnięcia zezwolenia lub koncesji, cofnięcia innego zezwolenia lub jego wygaśnięcia.

Kara administracyjna – zasady odpowiedzialności

WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Kara administracyjna występuje również jako sankcja administracyjna.

  • - Sankcje i warunki, w jakich mogą one być nakładane, musi definiować ustawa.
  • - Nie wolno nałożyć sankcji, jeśli w czasie popełnienia czynu nie podlegał on karze. W sytuacji gdy obowiązywały wówczas łagodniejsze reguły odpowiedzialności, nie można stosować wprowadzonej później surowszej sankcji. W przypadku wejścia w życie mniej represyjnych postanowień należy je zastosować wobec objętej administracyjnym reżimem odpowiedzialności osoby.
  • - Nikt nie może być dwukrotnie karany administracyjnie za ten sam czyn, na mocy tego samego przepisu lub przepisów chroniących ten sam społeczny interes.
  • - Działanie zmierzające do uruchomienia sankcji trzeba podjąć w rozsądnym terminie.
  • - Każde postępowanie wszczęte w sprawie nałożenia sankcji musi być, ze względu na potrzebę ochrony praw danej osoby, decyzją kończącą postępowanie.
Piotr Polański

Podstawa prawna

  • - Art. 83 i 83b ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 108, poz. 908 z późn. zm.).