Zespół norm prawnych regulujących postępowanie naprawcze mające na celu restrukturyzację zobowiązań przedsiębiorcy zagrożonego niewypłacalnością, który w ten sposób dąży do oddłużenia i kontynuacji działalności gospodarczej.

Wszczęcie postępowania

Inicjatywa w zakresie wszczęcia tego postępowania należy tylko do przedsiębiorcy.

W pierwszej kolejności powinien on złożyć w sądzie oświadczenie o wszczęciu postępowania naprawczego (zawierające określone w przepisach informacje) oraz o tym, że nie zachodzą okoliczności wykluczające jego przeprowadzenie. Nie każdy przedsiębiorca i nie w każdym czasie może bowiem liczyć na takie rozwiązanie.
Razem z oświadczeniem należy złożyć plan naprawczy, wskazane w przepisach dokumenty oraz oświadczenie z podpisem notarialnie poświadczonym o prawdziwości danych i oświadczeń. W ciągu 14 dni od złożenia oświadczenia przez przedsiębiorcę sąd może zakazać wszczęcia postępowania naprawczego, jeżeli zostało ono złożone z naruszeniem wynikających z przepisów reguł albo zawiera nieprawdziwe dane. Na postanowienie sądu wydane w tym zakresie służy zażalenie. Jeśli postanowienie zakazujące wszczęcia postępowania naprawczego uprawomocni się, to oświadczenie uważa się za niezłożone. Co więcej, przedsiębiorca musi liczyć się z sankcją polegającą na tym, że nie będzie mógł ponownie złożyć oświadczenia o wszczęciu postępowania naprawczego. Dlatego też warto je właściwie przygotować.
Jeśli sąd nie ma zastrzeżeń, po upływie 14-dniowego terminu przedsiębiorca ogłasza oświadczenie o wszczęciu postępowania naprawczego poprzez jego publikację w Monitorze Sądowym i Gospodarczym oraz w co najmniej jednym dzienniku o zasięgu lokalnym i w jednym o zasięgu ogólnopolskim (może zrobić to także w inny sposób). Data ogłoszenia oświadczenia jest dniem rozpoczęcia postępowania naprawczego. Z tym dniem przedsiębiorca składa wniosek do Krajowego Rejestru Sądowego o wpisanie informacji o wszczęciu postępowania naprawczego.

Ustanowienie nadzorcy sądowego

W następnej kolejności sąd ustanawia dla przedsiębiorcy nadzorcę sądowego, z którym przedsiębiorca niezwłocznie powinien zawrzeć umowę zlecenia o wykonywanie czynności nadzorcy, na podstawie której będzie wypłacać mu wynagrodzenie.

Sąd może również powołać biegłego badającego stan przedsiębiorstwa. Przedsiębiorca w porozumieniu z nadzorcą sądowym ustalają termin zgromadzenia wierzycieli, które jednak nie może odbyć się wcześniej niż po upływie miesiąca od dnia wszczęcia postępowania naprawczego. Następnie przedsiębiorca zawiadamia wierzycieli o terminie i miejscu zgromadzenia, dołączając plan naprawczy. W czasie tego zgromadzenia odbywa się głosowanie wierzycieli dotyczące układu, a co za tym idzie – ma miejsce przyjęcie albo odrzucenie układu. Należy przy tym zauważyć, że przyjęty układ wiąże nie tylko tych wierzycieli, którzy zostali zawiadomieni o zgromadzeniu mającym na celu jego zawarcie, ale także tych, którzy zgłosili do nadzorcy sądowego swoje uczestnictwo w nim, a przedsiębiorca nie zaprzeczył istnieniu ich wierzytelności. Wierzyciele głosują z sumą swoich wierzytelności, jaką umieszczono na liście wierzytelności. Z kolei wierzyciele, którzy nie zostali umieszczeni na tej liście, ale zgłosili swój udział w zgromadzeniu, głosują z sumą zgłoszonych wierzytelności do wysokości niezaprzeczonej przez przedsiębiorcę. W ciągu tygodnia od zawarcia układu wierzyciele mogą zgłaszać swoje zarzuty przeciwko układowi.

Zatwierdzenie układu

Jeżeli wierzyciele przyjęli układ, to następnym etapem jest zatwierdzenie go przez sąd. Na rozprawie w tej sprawie sąd rozpatruje także wniesione zarzuty. Tak więc w wyniku tej rozprawy układ może być przyjęty albo nie. Sąd odmawia zatwierdzenia układu m.in. w sytuacji, gdy przyjęty plan naprawczy nie zapewnia przywrócenia przedsiębiorcy zdolności do konkurowania na rynku czy też jest krzywdzący dla wierzycieli, którzy wnieśli zarzuty. Jeśli układ zostanie przyjęty, a przedsiębiorca nie wykonuje go albo w trakcie jego wykonywania ujawnią się okoliczności stanowiące podstawę odmowy zatwierdzenia, sąd uchyla układ. Wniosek w tej sprawie może złożyć każdy z wierzycieli lub osoby, które zgodnie z układem są uprawnione do nadzoru nad jego wykonaniem.

PRZYKŁAD
Jan P. jest właścicielem firmy wpisanej do KRS. Rok temu chciał przeprowadzić postępowanie naprawcze, ale zostało ono umorzone. Z tego powodu obecnie nie może liczyć na zawarcie układu z wierzycielami. Jest tak dlatego, że przepisy o postępowaniu naprawczym nie mają zastosowania w odniesieniu do przedsiębiorców, którzy prowadzili już to postępowanie, jeśli od jego umorzenia nie upłynęły 2 lata.
WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Od dnia wszczęcia postępowania naprawczego do dnia prawomocnego rozstrzygnięcia co do zatwierdzenia układu albo umorzenia postępowania przedsiębiorca nie może zbywać ani obciążać swego majątku. Ten zakaz nie dotyczy jednak rzeczy zbywanych w zakresie działalności gospodarczej przedsiębiorcy.
Monika Burzyńska

Podstawa prawna
* Art. 492–521 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U. nr 60, poz. 535 z późn. zm.).