Sejm zaakceptował w środę senacką poprawkę do nowelizacji Kodeksu postępowania karnego. Nowela wprowadza do polskiego prawa mechanizm europejskiego nakazu dochodzeniowego (END) w sprawach karnych.
Posłowie w głosowaniu zaakceptowali senacką propozycję, by jeden z przepisów nowelizacji Kodeksu postępowania karnego stanowił, że w przypadku korzystania z drogi powietrznej bez planowanego lądowania można było poprzestać na powiadomieniu ministra sprawiedliwości o przewożeniu nad terytorium Polski "osoby pozbawionej wolności czasowo wydanej". W tekście nowelizacji uchwalonym przez Sejm było w tym przepisie sformułowanie "osoby ściganej".
Za odrzuceniem senackiej poprawki głosował jeden poseł, przeciw było 438, a od głosu wstrzymały się dwie osoby.
Dzięki END polski sąd - lub na przykład prokuratura - będą mogły wystąpić z wnioskiem do innego państwa Unii Europejskiej o przeprowadzenie dowodu - czyli na przykład przesłuchanie świadka albo przekazanie dokumentów - który znajduje się w tym państwie. Analogicznie państwa UE będą mogły występować do Polski o przeprowadzenie dowodu, który znajduje się w naszym kraju.
END został wprowadzony na mocy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE z kwietnia 2014 r.; termin jej implementacji upłynął w maju 2017 r. Projekt nowelizacji dostosowującej polskie prawo do tej dyrektywy przygotował resort sprawiedliwości.
Wiceminister sprawiedliwości Łukasz Piebiak uzasadniając wprowadzane zmiany podczas pierwszego czytania w Sejmie wskazywał, że celem nowelizacji "jest zapewnienie sprawnego i skutecznego systemu wzajemnej pomocy w sprawach karnych pomiędzy państwami członkowskimi UE w zakresie czynności dowodowych". Dzięki niej, jak mówił, polski sąd będzie mógł wnioskować do innego kraju członkowskiego Unii Europejskiej "o przeprowadzenie dowodu znajdującego się w tym państwie". Podkreślił, że również kraje Wspólnoty, w analogicznej sytuacji, będą mogły zwracać się do Polski.
Piebiak zaznaczył, że wnioski będą mogły dotyczyć każdej czynności dopuszczanej w sprawach karnych przez krajowe przepisy państwa wnioskującego. Wśród nich wymienił m.in.: przesłuchanie, przeszukanie, przechwytywanie przekazów telekomunikacyjnych, przekazywanie informacji o rachunkach i transakcjach bankowych, bieżące monitorowanie transakcji na tych rachunkach oraz niejawne nadzorowanie przesyłek. Jak mówił, będzie możliwość odmowy wykonania wnioskowanej czynności, gdy np. zagrażałoby to bezpieczeństwu narodowemu lub naruszałoby prawa człowieka i obywatela.
Wiceszef MS zwracał ponadto uwagę, że zmiany "nie wykraczają poza dotychczasowe instrumenty współpracy w ramach Unii Europejskiej, w porównaniu z obecnymi".
"Zmienia się jednak sposób postępowania i procedura wykonania wniosku. Zmiany polegają na określeniu terminów realizacji wniosków oraz na uściśleniu podstaw odmowy (...). Krótkie terminy powinny przyczynić się do przyspieszenia wykonywania wniosków, a tym samym do skuteczniejszego prowadzenia postępowania karnego i szybszego jego zakończenia (...). Doprecyzowanie podstaw odmowy spowoduje łatwiejsze wykonywanie wniosków zgodnych z prawem" - mówił wówczas Piebiak. (PAP)
autor: Maciej Zubel