"Trybunał ds. zbadania zbrodni agresji przeciwko Ukrainie. Ukraina, wraz z Radą Europy, oficjalnie rozpocznie tworzenie (tej instytucji) w najbliższych dniach. Czy ten model jest idealny? Nie. Ale jest to praktyczne rozwiązanie, które wysyła potężny sygnał, potężne przesłanie. Usuwamy lukę odpowiedzialności i ograniczamy (możliwość) przyszłej agresji nie tylko w Europie, ale na całym świecie" – powiedziała Mudra podczas konferencji "United for Justice. United for Survivors" w Kijowie.

Przedstawicielka kancelarii prezydenckiej wyjaśniła, że kolejną ważną sprawą jest międzynarodowy mechanizm odszkodowawczy. "Rosyjska agresja wyrządziła Ukrainie szkody o wartości ponad 1 tryliona dolarów. (...). Rejestr szkód został uruchomiony w Hadze i Kijowie i już przyjmuje wnioski dla pierwszych dziewięciu kategorii, a pozostałych 39-36 kategorii, jak oczekujemy, zostanie uruchomionych do końca roku" – zapowiedziała.

Mudra zauważyła, że konieczne jest rozszerzenie ram czasowych rejestru, który wyklucza dziś ofiary wojenne sprzed 2022 r., czyli początku agresji Rosji na pełną skalę.

"To nie jest sprawiedliwość. Nie możemy wyjaśnić naszym ludziom, którzy stracili bliskich w 2014 i 2015 roku, dlaczego ich cierpienie nie jest ważne" – powiedziała.

Pomysł utworzenia specjalnego trybunału ds. zbrodni Rosji wobec Ukrainy pojawił się w połowie 2022 r. Trybunał ten zajmowałby się badaniem odpowiedzialności za inwazję, w tym tego, kto wydał postanowienie o wojnie napastniczej, kto jej przewodził - i kto podejmował decyzje o atakach na Ukrainę.

Ukraina od początku konfliktu naciska na utworzenie specjalnego trybunału, uzasadniając to potrzebą wypełniania luk w prawie międzynarodowym. "Jeśli chcemy prawdziwej sprawiedliwości, (...) powinniśmy podejmować odważne decyzje, które naprawią te niedociągnięcia w prawie" – powiedział w 2023 r. prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski podczas wizyty w Holandii.

Zbrodnie wojenne dokonywane przez Rosję w Ukrainie będzie nadal badać Międzynarodowy Trybunał Karny (MTK). W marcu 2023 r. trybunał w Hadze wydał już nakaz aresztowania przywódcy Rosji Władimira Putina. Był to pierwszy taki ruch MTK w związku z rosyjską agresją przeciwko Ukrainie.

Z Kijowa Jarosław Junko (PAP)