Merkel odsunęła Merza na boczny tor
Pochodzi z najludniejszego kraju związkowego Niemiec, Nadrenii Północnej-Westfalii. Urodził się w listopadzie 1955 r. w miasteczku Brilon w powiecie Hochsauerland.
Po odbyciu obowiązkowej służby wojskowej Merz w latach 70. XX w. rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Bonn jako stypendysta chadeckiej Fundacji Konrada Adenauera. W 1989 r. został europosłem, a pięć lat później trafił do Bundestagu jako wschodząca gwiazdy Unii Chrześcijańsko-Demokratycznej (CDU). W 2000 r. został przewodniczącym chadeckiej frakcji CDU/CSU, jednak na drodze do realizacji jego dalszych ambicji stanęła Angela Merkel. Ówczesna liderka CDU odsunęła Merza na boczny tor, a Merz wycofał się z polityki i przeszedł do biznesu.
Po odejściu Merkel z czynnej polityki Merz trzykrotnie ubiegał się o przywództwo w CDU. Dwa razy przegrał – najpierw z Annegret Kramp-Karrenbauer, potem z Arminem Laschetem – ale w 2022 r. w końcu dopiął swego, obiecując zerwanie z centrową linią Merkel i zwrot ku bardziej konserwatywnej i wolnorynkowej polityce.
Nigdy nie zajmował stanowiska w rządzie
Ma doświadczenie jako parlamentarzysta, ale nigdy nie zajmował stanowiska w rządzie. W partii przypisuje mu się zjednoczenie CDU po utracie władzy w 2021 r. i naprawienie relacji z rządzącą w Bawarii siostrzaną partią chadecką, CSU.
W CDU Merz należy do skrzydła liberalnego pod względem gospodarczym i konserwatywnego w kwestiach społeczno-politycznych. Jest zwolennikiem obniżenia podatku dochodowego, ograniczenia biurokracji i bardziej elastycznego rynku pracy, co - jego zdaniem - ma pobudzić wzrost gospodarczy. Chce, by Niemcy poszły śladem Francji i stworzyły warunki sprzyjające zakładaniu start-upów.
Zapowiada odbudowę relacji z Polską i Francją
Merz jest znany z kontrowersyjnych, nierzadko populistycznych wypowiedzi o migrantach. W październiku 2022 r., po pełnowymiarowej agresji Rosji na Ukrainę, zarzucił części uchodźców z Ukrainy uprawianie tzw. turystyki socjalnej "do Niemiec, z powrotem do Ukrainy, do Niemiec, z powrotem do Ukrainy". W innej wypowiedzi lider CDU zarzucił osobom ubiegającym się o azyl, których wnioski zostały odrzucone, że "zabierają Niemcom wizyty lekarskie, robiąc sobie nowe zęby". Później przeprosił za swoje słowa.
Merz wielokrotnie opowiadał się za ożywieniem współpracy w ramach Trójkąta Weimarskiego, tworzonego przez Niemcy, Polskę i Francję. Zapowiada odbudowę relacji z Polską i Francją. Nowy kanclerz ma udać się z pierwszymi wizytami zagranicznymi do Paryża, Warszawy oraz Kijowa.
"Czasami jego impulsy biorą nad nim górę"
W opinii Jutty Falke-Ischinger, współautorki wydanej w 2024 r. biografii polityka CDU, Merz dość łatwo obraża się, gdy ludzie są wobec niego nielojalni. "Czasami jego impulsy biorą nad nim górę" - oceniła dziennikarka. "Zawsze mówię, że jego największą siłą i słabością jest przemawianie. Bardzo dobrze przemawia, ale czasami zbyt szybko, przez co nie zastanawia się nad tym, co mówi. Z czasem stał się jednak znacznie lepszym mówcą i bardziej mężem stanu" - uważa Falke-Ischinger.
Według niej Merz kieruje się właściwymi wartościami, ale instynkt polityczny lidera CDU nie zawsze jest dopasowany do sytuacji. "Używa języka charakterystycznego dla polityków z lat 90. Nie zawsze jest więc politycznie poprawny, ale to może być też zaletą" - oceniła.
"W dyskusji politycznej chętnie prezentuje odrębne stanowisko"
Volker Resing, autor biografii Merza "Friedrich Merz; Sein Weg zur Macht" ("Friedrich Merz; jego droga do władzy"), zapytany w lutym w rozmowie z PAP o fakt, że Merz - jako "milioner z samolotem" - w opinii części Niemców sprawia wrażenie aroganckiego, powiedział: "W relacjach osobistych Friedrich Merz w żadnym razie nie jest arogancki. Jest uważny i zainteresowany tym, co ma do przekazania druga strona".
"W dyskusji politycznej chętnie prezentuje odrębne stanowisko. Jest świetnym mówcą, nie unika jasnych odpowiedzi na trudne pytania, nie udziela mętnych odpowiedzi, jest spójny i klarowny w swoich komunikatach. Być może dlatego część osób odbiera to zdecydowanie i jasność wypowiedzi jako arogancję" - zauważył Resing.
69-letni w dniu objęcia urzędu Merz jest najstarszym kanclerzem Niemiec od czasów Konrada Adenauera. Friedrich Merz jest żonaty z prawniczką Charlotte Merz (z domu Gass) od 1981 r. Mają syna i dwie córki. Friedrich i Charlotte lubią wędrować, jeździć na wycieczki rowerowe lub spędzać dni relaksując się w swoim domu wakacyjnym nad jeziorem Tegernsee.