Niecały rok po wyborach premier Łotwy Krišjānis Kariņš złoży dziś dymisję z pełnionego urzędu
Po ubiegłorocznych wyborach parlamentarnych do łotewskiego Sejmu dostało się siedem ugrupowań. Rząd utworzyła centroprawicowa koalicja, w której skład weszły: Nowa Jedność (26 mandatów), Zjednoczona Lista (15), Zjednoczenie Narodowe „Wszystko dla Łotwy!” (13). Opozycję do dziś stanowiły: Związek Zielonych i Rolników (16 mandatów), lewica z ugrupowania Postępowi (10), Dla Stabilności (10) oraz Łotwa na Pierwszym Miejscu (9). Od maja jednak, kiedy to większości rządzącej nie udało się wyłonić jednego wspólnego kandydata w wyborach prezydenckich, dochodziło do tarć w koalicji, której podstawy od początku wydawały się niepewne. Rozmowy między Nową Jednością a pozostałymi partiami rządzącymi po ubiegłorocznych wyborach trwały bowiem przez dwa miesiące, a swoją drugą kadencję Kariņš zainaugurował dopiero pod koniec grudnia, a więc zdołał utrzymać kolejny rząd zaledwie przez osiem miesięcy. Poprzednim razem (w latach 2018–2022) Kariņš również kierował wielopartyjną koalicją, jednak dysponował wtedy 61 mandatami. Tym razem kruchej, kilkumandatowej większości nie udało się utrzymać. Ostatecznie dwa prawicowe ugrupowania: Zjednoczona Lista i Zjednoczenie Narodowe „Wszystko dla Łotwy” zdecydowały się opuścić szeregi koalicji, w następstwie czego premier Krišjānis Kariņš zapowiedział podanie się dziś do dymisji.
Wczoraj natomiast dysponująca 26 mandatami Nowa Jedność miała zaprezentować nowego kandydata na premiera, natomiast do momentu zamknięcia wydania DGP nie było znane nazwisko potencjalnego przyszłego szefa łotewskiego rządu. Od niego bowiem w dużej mierze będzie zależało, czy uda się stworzyć większość w obecnym układzie sił parlamentarnych. Złożenie dymisji poprzedziły próby negocjacji z partiami dotychczas opozycyjnymi, które miały również wejść do rządu. Kariņš próbował przyciągnąć do sojuszu z Nową Jednością lewą stronę łotewskiej sceny politycznej. Nie udało się jednak zwerbować posłów z partii Postępowi ani spośród Związku Zielonych i Rolników, w następstwie czego obecny trójpartyjny rząd zostanie rozwiązany.
Oficjalnie ustępujący szef łotewskiego rządu wśród argumentów za podaniem się do dymisji podał wyczerpanie się dotychczasowej formuły koalicyjnej, a pozostałe dwie partie współrządzące obwinił za blokowanie prac „na rzecz dobrobytu i wzrostu gospodarczego”. W ostatnich miesiącach Łotwa zmagała się z jednym z najwyższych wskaźników inflacji w UE, która w miesiącu wyborczym (październiku ub.r.) osiągnęła aż 22 proc. Obecnie sytuacja gospodarcza kraju jest znacznie lepsza, choć wciąż lipcowa inflacja na poziomie 6,4 proc. jest jedną z najwyższych w Unii.
Przetasowanie w łotewskim rządzie następuje w newralgicznym momencie wzrostu zagrożeń hybrydowych, jak określają je obecne władze, w okolicach granicy z Białorusią. We wtorek doszło tam do prawie 100 prób nielegalnego przekroczenia granicy, a minister obrony Ināra Mūrniece zwiększyła liczbę żołnierzy stacjonujących w regionie, których wspierają odwołani z urlopów wakacyjnych strażnicy graniczni. Wzrost liczby migrantów, głównie z Bliskiego Wschodu i Afryki, odnotowuje również Polska, która zamierza na tym obszarze zwiększyć liczbę żołnierzy o dodatkowe 10 tys. Dodatkowo Łotwa w Łatgalii położonej we wschodniej części kraju, nieopodal granicy z Rosją oraz Białorusią, będzie organizować ćwiczenia wojskowe wraz z sojuszniczymi siłami.
Nowa Jedność zapewnia, że obecne zmiany w rządzie w żaden sposób nie zagrażają bezpieczeństwu państwa i zostaną przeprowadzone bez zbędnej zwłoki. Jeśli prezydent kraju Edgars Rinkēvičs przyjmie dymisje obecnego premiera, to istnieje duża szansa, że jeszcze w tym tygodniu lub na początku przyszłego nastąpi próba zbudowania nowego rządu przez kandydata desygnowanego przez Nową Jedność. Warunkiem uzyskania wotum zaufania będzie przekonanie przynajmniej 25 posłów spośród dotychczasowej opozycji. Jeśli to się nie uda, niewykluczone, że Łotwę czekają nowe, przedterminowe wybory parlamentarne. Te kalendarzowe bowiem zaplanowane są dopiero na 2026 r. ©℗
