Komisja Nadzwyczajna ds. działań przeciwpowodziowych i usuwania skutków powodzi z roku 2024 w czwartek rozpatrzyła rządowy projekt noweli ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz niektórych innych ustaw.

Posłowie podczas prac komisji wnieśli szereg poprawek o charakterze ujednolicającym, legislacyjnym i redakcyjnym. Zapowiedziano także zgłoszenie kolejnych zmian podczas drugiego czytania, ponieważ strona rządowa prosiła o czas na ich analizę.

Specustawa powodziowa - propozycje posłów

Poseł KO Marek Chmielewski wniósł poprawkę, zgodnie z którą wniosek o udzielenie pożyczki w związku ze szkodami związanym z powodzią, przedsiębiorca będzie mógł złożyć do 31 sierpnia 2025 r. Termin wykorzystania i przedstawienia rozliczenia pożyczki ma wynosić 12 miesięcy od dnia zawarcia umowy z funduszem pożyczkowym. Poprawka została pozytywnie zaopiniowana przez komisję. Poparła ją również strona rządowa. "Istniej potrzeba wydłużenia czasu udzielania pożyczek dla przedsiębiorców, którzy są zainteresowani dalszym prowadzeniem działalności, a mamy takie informacje, że jest ich 350, tymczasem upływa termin, do którego mogli składać takie wnioski" - argumentował poseł.

Komisja zaakceptowała też poprawkę, aby zachowana została łączna powierzchnia użytkowa tworzonych lokali mieszkalnych przy możliwości zmiany liczby tych lokali. W jej efekcie będzie mogło powstać na terenach powodziowych więcej lokali choć o mniejszym metrażu.

Poprawki zaproponował też Ireneusz Zyska (PiS), ale ostatecznie zostały one zgłoszone jako wnioski mniejszość w związku z ich odrzuceniem. Jedna z nich dotyczyła tego, aby premia powodziowa na remont przysługiwała w takiej samej wysokości dla wszystkich uprawnionych podmiotów.

Projekt noweli specustawy powodziowej przewiduje, że Wody Polskie na kupowanie nieruchomości na terenach szczególnie zagrożonych powodzią do 2034 roku będą miały 800 mln zł.

Warunki otrzymania wsparcia dla powodzian

Nowe przepisy wprowadzają m.in. "świadczenie lokalowe". Będzie ono polegało na wsparciu osób fizycznych, które, jeszcze nie otrzymały pomocy w ramach istniejących rozwiązań pomocowych, w tym świadczenia interwencyjnego, tzw. umarzalnej pożyczki czy pomocy remontowo-budowlanej, przyznawanej przedsiębiorcom. Będzie ono skierowane do osób, których lokal jest wynajmowany przedsiębiorcom na potrzeby prowadzenia w nim działalności gospodarczej. Warunkiem otrzymania tego świadczenia będzie terminowe wpłacenie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Wnioski o świadczenie będzie można złożyć nie później niż do 30 września 2025 r.

Obsługą "świadczenia lokalowego" będzie zajmował się Zakład Ubezpieczeń Społecznych, zaś jego finansowanie będzie się odbywać z rezerwy celowej budżetu państwa. By uzyskać "świadczenie lokalowe" właściciel albo – w przypadku współwłasności wszyscy współwłaściciele lokalu łącznie będą składać wniosek do ZUS.

Projekt noweli wprowadza też przepisy umożliwiające zawieranie umów zamiany, których przedmiotem będą komunalne lokale mieszkalne (w tym dotowane przez Bank Gospodarstwa Krajowego). Umowy te będą zawierane z osobami poszkodowanymi w wyniku powodzi, które utraciły możliwość zamieszkiwania w należącym do nich lokalach mieszkalnych lub budynkach mieszkalnych i nie mogą kupić mieszkania czy domu we własnym zakresie. Takie osoby będą mogły zbyć zniszczony dom lub lokal na rzecz gminy w zamian za nabycie własności komunalnego lokalu mieszkalnego. W noweli założono, że możliwość zawierania umów zamiany będzie istniała przez 3 lata od dnia wystąpienia powodzi, aby umożliwić gminom ewentualne wybudowanie lokali komunalnych, które będą mogły być przedmiotem zamiany.

Nowela wprowadza też premię powodziową na remont budynków. Premia powodziowa oraz koszty wynikające z weryfikacji dokumentacji będą pokrywane ze środków Funduszu Termomodernizacji i Remontów. Premię tę będzie przyznawał Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) w granicach wolnych środków Funduszu Termomodernizacji i Remontów, a w przypadku braku wolnych środków, wnioski o premie będą pozostawiane bez rozpatrzenia.

Wysokość premii uzależniono od rodzaju podmiotu, który się o nią ubiega oraz od statusu budynku. Wyższe wsparcie (70 proc. kosztów przedsięwzięcia) przysługuje podmiotom wynajmującym mieszkania o niskim i przeciętnym czynszu, czyli gminom oraz towarzystwom budownictwa społecznego.

W przypadku pozostałych właścicieli i zarządców budynków wielorodzinnych wysokość wsparcia ma wynieść zgodnie z projektem 50 proc. kosztów przedsięwzięcia remontowego. Wyższe wsparcie (60 proc.) jest oferowane, jeżeli remontowany budynek jest wpisany do rejestru zabytków lub znajduje się na obszarze wpisanym do rejestru zabytków.

W celu ułatwienia i uproszczenia odbudowy obiektów zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku działania żywiołu, projekt ustawy zakłada zwolnienie z pozwolenia na budowę i dopuszczenie na podstawie zgłoszenia właściwemu organowi administracji architektoniczno-budowlanej robót budowlanych polegających na przebudowie uszkodzonych w wyniku działania żywiołu budynków.

W projekcie znalazły się też przepisy dotyczące zwrotu poniesionych przez pracodawcę kosztów na wynagrodzenia oraz składki na ubezpieczenia społeczne pracowników przebywających na urlopie przyznanym w celu usuwania skutków powodzi.