Wybory samorządowe 2024. Czy członkom komisji wyborczych i mężom zaufania przysługują diety i dni wolne od pracy?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, za pracę w komisjach wyborczych ich członkom należą się dni wolne, jak również diety. To samo dotyczy mężów zaufania wyznaczonych do komisji wyborczych. Ile dni wolnych przysługuje członkom komisji wyborczych i mężom zaufania? Jakie kwoty diet obowiązują w wyborach samorządowych w 2024 roku? Przeczytaj poniżej.

Czy członkom komisji wyborczych przysługują dni wolne od pracy?

Jak wynika z przepisów Kodeksu wyborczego, członkowi obwodowej lub terytorialnej komisji wyborczej w związku z wykonywaniem zadań przysługuje:

• zwolnienie od pracy na dzień głosowania oraz liczenia głosów, a także na dzień następujący po dniu, w którym zakończono liczenie głosów, z zachowaniem prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz uprawnień ze stosunku pracy,
• do 5 dni zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz uprawnień ze stosunku pracy, z wyjątkiem prawa do wynagrodzenia.

Co z tego wynika? Jeśli w ramach najbliższych wyborów samorządowych, które odbędą się już w dniu 7 kwietnia, liczenie głosów zakończy się po północy (czyli w dniu 8 kwietnia), to członkowie komisji będą mieli prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem wszelkich praw pracowniczych – w tym prawa do wynagrodzenia – w dniach 8 i 9 kwietnia.

Co istotne, opisane wyżej zasady odnoszą się również do II tury wyborów na włodarzy miast i gmin, która odbędzie się w dniu 21 kwietnia 2024 roku.

W razie zamiaru skorzystania przez członka obwodowej lub terytorialnej komisji wyborczej ze zwolnienia od pracy, ma on obowiązek:

• poinformować pisemnie swojego pracodawcę (co najmniej na 3 dni przed przewidywanym terminem nieobecności w pracy) o przyczynie i przewidywanym okresie nieobecności w pracy, a następnie
• nie później niż następnego dnia po upływie okresu nieobecności w pracy, dostarczyć pracodawcy zaświadczenie usprawiedliwiające nieobecność w pracy wykonywaniem zadań komisji.

Zaświadczenie jest wystawiane imiennie dla członka komisji wyborczej. Wskazuje ono podstawę prawną zwolnienia od pracy oraz przyczynę i czas nieobecności. Zaświadczenie jest opatrzone pieczęcią komisji wyborczej oraz podpisem jej przewodniczącego.

Czy mężom zaufania przysługują dni wolne od pracy?

Prawo do zwolnienia od pracy przysługuje również mężom zaufania wyznaczonym do komisji wyborczych przez pełnomocników komitetów wyborczych.

Jak wynika z przepisów Kodeksu wyborczego, mężowi zaufania w związku z wykonywaniem zadań przysługuje zwolnienie od pracy na dzień głosowania oraz liczenia głosów, a także na dzień następujący po dniu, w którym zakończono liczenie głosów, z zachowaniem prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz uprawnień ze stosunku pracy.

Tak jak członkowie komisji wyborczych, mężowie zaufania w razie zamiaru skorzystania z tego zwolnienia od pracy, również mają obowiązek, co najmniej na 3 dni przed przewidywanym terminem nieobecności w pracy, uprzedzić, w formie pisemnej, pracodawcę o przyczynie i przewidywanym okresie nieobecności w pracy, a następnie, nie później niż następnego dnia po upływie okresu nieobecności w pracy, dostarczyć pracodawcy stosowne zaświadczenie usprawiedliwiające nieobecność w pracy wykonywaniem zadań męża zaufania.

Diety członków komisji wyborczych

Zgodnie z przepisami Kodeksu wyborczego, członkom komisji wyborczych i komisarzom wyborczym przysługują:

• diety oraz zwrot kosztów podróży i noclegów,
• zryczałtowane diety za czas związany z wykonywaniem zadań członka komisji w przypadku członków okręgowych, rejonowych i terytorialnych komisji wyborczych oraz za czas związany z przeprowadzeniem głosowania oraz ustaleniem wyników głosowania w przypadku członków obwodowych komisji wyborczych.

W przypadku gdy członek okręgowej, rejonowej lub terytorialnej komisji wyborczej nie brał udziału we wszystkich posiedzeniach komisji, przysługująca mu dieta ulega obniżeniu proporcjonalnie do liczby posiedzeń komisji, w których nie brał udziału.

Członkom terytorialnych i obwodowych komisji wyborczych przysługuje zryczałtowana dieta za czas związany z wykonywaniem zadań członka komisji. Wynika to z uchwały Nr 30/2023 Państwowej Komisji Wyborczej z 2 sierpnia 2023 roku w sprawie należności pieniężnych przysługujących członkom komisji wyborczych w wyborach do organów jednostek samorządu terytorialnego.

Zryczałtowana dieta wynosi odpowiednio:

• dla przewodniczących terytorialnych komisji wyborczych – 1.500 zł,
• dla zastępców przewodniczących terytorialnych komisji wyborczych – 1.400 zł,
• dla członków terytorialnych komisji wyborczych – 1.300 zł,
• dla przewodniczących obwodowych komisji wyborczych – 900 zł,
• dla zastępców przewodniczących obwodowych komisji wyborczych – 800 zł,
• dla członków obwodowych komisji wyborczych – 700 zł.

Co istotne, w przypadku przeprowadzenia ponownego głosowania (II tury wyborów na wójtów, burmistrzów lub prezydentów miast), członkom komisji przysługują, w związku z tym głosowaniem, zryczałtowane diety w połowie wysokości wyżej wskazanych kwot.

Jak wynika z przepisów ustawy o PIT, diety oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów, otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich – do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 3.000 zł – są zwolnione z podatku dochodowego. Wskazane wyżej kwoty są więc kwotami netto.

By uzyskać wypłatę i ustalić wysokość zryczałtowanej diety konieczne jest okazanie pisemnego potwierdzenia udziału w czynnościach komisji wyborczej. Jest ono wystawiane przez przewodniczącego albo, z jego upoważnienia, przez zastępcę przewodniczącego właściwej komisji.

Członkom Państwowej Komisji Wyborczej, a także przewodniczącym okręgowych, rejonowych i terytorialnych komisji wyborczych, którzy pełnią funkcje z urzędu jako komisarze wyborczy, nie przysługują zryczałtowane diety.

Diety oraz zwrot kosztów podróży i noclegów

Jak wynika z ww. uchwały Nr 30/2023 Państwowej Komisji Wyborczej z 2 sierpnia 2023 roku, członkom komisji i komisarzom wyborczym, w związku z wykonywaniem zadań, przysługują diety oraz zwrot kosztów podróży i noclegów. Zasady ich ustalania i wypłaty określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29 stycznia 2013 roku w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej.

Dieta dla członków komisji i komisarzy wyborczych wynosi półtorej diety ustalonej na podstawie przepisów wskazanego rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej. Aktualnie dieta pracownika w czasie krajowej podróży służbowej wynosi 45 zł, a więc kwota należna członkom komisji wyborczych i komisarzom wyborczym wynosi 67,50 zł.

Członkom komisji przysługuje również zwrot kosztów przejazdów lub dojazdu środkami komunikacji publicznej, w związku z wykonywaniem zadań. Szczegóły określa ww. uchwała Nr 30/2023 Państwowej Komisji Wyborczej z 2 sierpnia 2023 roku.

Opisane wyżej należności są wypłacane na podstawie rachunków, oświadczeń i poleceń wyjazdu służbowego akceptowanych przez przewodniczącego albo, z jego upoważnienia, przez zastępcę przewodniczącego właściwej komisji, a w przypadku komisarzy wyborczych – przez dyrektora delegatury Krajowego Biura Wyborczego.

Kto wypłaca diety członkom komisji wyborczych?

Opisane należności członkom komisji wyborczych wypłacają odpowiednio:

• Szef Krajowego Biura Wyborczego – członkom Państwowej Komisji Wyborczej,
• dyrektor właściwej miejscowo delegatury Krajowego Biura Wyborczego – komisarzom wyborczym,
• marszałek województwa – członkom wojewódzkich komisji wyborczych,
• starosta - członkom powiatowych komisji wyborczych,
• wójt (burmistrz, prezydent miasta) - członkom miejskich, gminnych i obwodowych komisji wyborczych.

Diety mężów zaufania

Jak wynika z przepisów Kodeksu wyborczego, mężowi zaufania wyznaczonemu do obwodowej komisji wyborczej przysługuje dieta w wysokości 40% zryczałtowanej diety członków obwodowych komisji wyborczych, czyli obecnie 280 zł. W przypadku zaś II tury wyborów na wójtów, burmistrzów i prezydentów miast otrzymuje on połowę tej kwoty, czyli 140 zł.

W odniesieniu do mężów zaufania dieta wypłacana jest wyłącznie, jeśli:

• obserwowali głosowanie przez co najmniej 5 godzin oraz
• obserwowali cały przebieg ustalania wyników głosowania do momentu podpisania protokołu głosowania.

Przewodniczący obwodowej komisji wyborczej ewidencjonuje czas przebywania mężów zaufania w lokalu wyborczym. Wydaje on również zaświadczenie mężom zaufania, którzy spełnili ww. warunki.