Nastroje społeczne przed wyborami. Kobiety nie są już tak mocno zmobilizowane [RAPORT]

Z raportu opublikowanego przez Fundację in. Stefana Batorego wynika, że badani dostrzegają w obecnych rządach przede wszystkim rozliczenia poprzedniej ekipy. Dodatkowo kobiety nie są już tak mocno zmobilizowane, jak przed wyborami 15 października. Czego jeszcze możemy dowiedzieć się z raportu?

Fundacja im. Stefana Batorego rozpoczyna publikację cyklu raportów analizujących wyniki badań ilościowych i jakościowych polskiego społeczeństwa w trakcie kampanii wyborczych. Pierwszy z nich, autorstwa dr. Pawła Marczewskiego, wskazuje, że wyborcy obecnej koalicji są ciągle pełni nadziei, natomiast wyborcy prawicowej opozycji popadają w fatalizm.

Wybory samorządowe i do Parlamentu Europejskiego domkną cykl polityczny rozpoczęty kampanią do wyborów parlamentarnych, które odbyły się 15 października 2023 roku. Otworzyły one drogę do zmiany władzy, którą przejęła koalicja partii prodemokratycznych. W tej sytuacji kolejne zmagania wyborcze wpisują się w proces konsolidacji nowej władzy i potwierdzania jej demokratycznej legitymacji. Jednocześnie stają się one plebiscytem sprawdzającym nastroje społeczne oraz poziom politycznej mobilizacji lepiej niż jakiekolwiek badania społeczne i sondaże opinii publicznej. Istotnym czynnikiem kształtującym tę dynamikę będą nastroje i emocje społeczne. Fundacja chce lepiej je zrozumieć.

Posiłkuje się zamówionymi badaniami, a także korzysta z wyników uzyskanych przez inne organizacje. Robi to z przekonaniem, że bieżące analizy oparte na wysokiej jakości badaniach zasilą debatę publiczną i polityczną ważnymi argumentami, co przyczyni się do wzrostu jej jakości.

Pierwszy raport opiera się na zamówionych przez Fundację Batorego badaniach emocji społecznych, zrealizowanych przez agencję Difference, oraz na dwóch badaniach ilościowych: zrealizowanych przez More in Common Polska i przez agencję Pacyfika.

Główne tezy

• Tuż przed upływem 100 dni nowego rządu wyborcy partii tworzących koalicję zaczynają się niecierpliwić. Większość z nich nadal ma nadzieję na pozytywne zmiany, ale niepokoi ich to, że nie dostrzegają konkretnych kroków w stronę obniżenia kosztów życia, zwiększenia jakości i dostępności ochrony zdrowia, oczekują poprawy obronności kraju wobec rosnącego poczucia zagrożenia wojną.

• Wyborcy PiS popadają w fatalizm. Zdecydowanie negatywnie oceniają kierunek, w jakim dziś zmierza Polska, ale nie mają nadziei, że formacja, na którą głosowali, może wrócić do władzy i że będzie potrafiła odmienić kraj na lepsze.

• Badani dostrzegają przede wszystkim rozliczenia poprzedniej ekipy rządzącej przed komisjami śledczymi, zmiany w mediach publicznych czy wymiarze sprawiedliwości, ale słabiej docierają do nich informacje o posunięciach rządu w kwestiach istotnych dla nich na co dzień.

• Najbardziej sceptyczne wobec działań nowego rządu spośród wyborców tworzących go partii są osoby, które w październiku 2023 roku głosowały na Trzecią Drogę.

• Kobiety nie są już tak mocno zmobilizowane, jak przed wyborami 15 października ubiegłego roku – mają poczucie, że rząd zwleka ze spełnieniem obietnic, które złożył im przed październikowymi wyborami.

• Większość społeczeństwa nadal ocenia członkostwo Polski w UE pozytywnie, ale rosną wątpliwości co do tego, czy Unia dobrze radzi sobie z wyzwaniami migracji i ochrony środowiska.

• Polki i Polacy nadal popierają wspieranie osób uciekających przed wojną w Ukrainie, ale mają wątpliwości, czy pomoc jest świadczona sprawiedliwie, z zachowaniem troski o interesy i potrzeby Polaków.

Podsumowanie

Koalicja rządząca ciągle dysponuje dużym kapitałem zaufania i poparcia wyborców, ugruntowanym w nadziei, że rząd zrealizuje wyborcze obietnice i stan spraw w Polsce zmieni się na lepsze. Widać już jednak wyraźnie oznaki zniecierpliwienia oraz zróżnicowania ocen elektoratów poszczególnych partii koalicyjnych. Optymizm i nadzieja ciągle przeważają zdecydowanie nad pesymizmem i poczuciem rozczarowania, ale okres powyborczego entuzjazmu dobiegł końca.

Wyborcy w coraz większym stopniu oczekiwać będą konkretów, a dotychczasowy szeroki kredyt zaufania zastępować będzie ocena rządu i tworzącej go kolacji na podstawie codziennych działań i realizacji obietnic wyborczych. Ocena ta kształtować się będzie zarówno w oparciu o bezpośrednie doświadczenia i osobiste opinie, jak i ich interpretację podczas udziału w debacie publicznej. Z tego względu niezwykle ważne są nie tylko konkretne działania, decyzje i plany podejmowane przez rządzących, ale także sposób ich komunikowania.

Należy także pamiętać, że kampania do wyborów parlamentarnych utrwaliła polaryzację polityczną polskiego społeczeństwa. Taka sytuacja rodzi zagrożenie, że ważne dla społeczeństwa i państwa kwestie będą instrumentalizowane politycznie utrudniając lub uniemożliwiając wręcz racjonalną o nich debatę.

Cały raport dostępny jest w poniższym załączniku.