Dotychczas staż pracy liczony był głównie na podstawie świadectw pracy. Od 2026 roku do stażu zostaną wliczone także inne formy aktywności zawodowej – m.in. prowadzenie własnej firmy, umowy zlecenia czy współpraca z osobą prowadzącą działalność gospodarczą.

„Ujęte zostaną również okresy wykonywania umów zlecenia lub innych umów o świadczenie usług czy też umów agencyjnych, pracy jako osoby współpracującej z osobami wykonującymi te umowy, członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych” – wyjaśniła regionalna rzeczniczka prasowa ZUS w województwie kujawsko-pomorskim Krystyna Michałek.

Zmiany mają na celu zrównanie pozycji osób wykonujących różne formy pracy i zwiększenie przejrzystości w zakresie naliczania świadczeń oraz dodatków stażowych.

Jak uzyskać potwierdzenie z ZUS? Wniosek tylko przez PUE lub eZUS

Nowe zaświadczenia potwierdzające okresy wliczane do stażu pracy będzie można uzyskać jedynie na podstawie wniosków składanych elektronicznie – przez platformy PUE lub eZUS.

„Potwierdzanie nowych okresów będzie możliwe tylko na podstawie zaświadczeń wydawanych przez ZUS. Wnioski o ich wydanie zostaną udostępnione dopiero po wejściu w życie ustawy – na nowych formularzach dostępnych w systemie PUE/eZUS” – dodała rzeczniczka Michałek.

ZUS zaznacza, że już dziś wielu ubezpieczonych składa wnioski o wydanie zaświadczeń obejmujących cały przebieg zatrudnienia. Jednak nie zawsze jest to konieczne. Dla okresów pracy na etacie nadal wystarczy świadectwo pracy, a przepisy w tym zakresie się nie zmieniają.

Działalność gospodarcza i opieka nad dzieckiem też do stażu

Według nowych zasad, staż pracy będzie obejmował również okresy prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, współpracy z osobą prowadzącą działalność oraz czas jej zawieszenia w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. To ważna zmiana zwłaszcza dla kobiet, które zawieszały działalność na czas wychowywania dzieci, a dotychczas okres ten nie zawsze był uwzględniany w stażu pracy.

Dzięki nowym regulacjom osoby samozatrudnione zyskają realne potwierdzenie doświadczenia zawodowego, co może mieć znaczenie m.in. przy ubieganiu się o świadczenia, dodatki czy awanse zawodowe w przyszłości.

Dwa terminy wejścia w życie przepisów

Nowe przepisy ustawy będą obowiązywać w dwóch etapach. Dla pracodawców z sektora finansów publicznych – od 1 stycznia 2026 roku. Dla pozostałych pracodawców – pierwszego dnia miesiąca po upływie sześciu miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy.

Ministerstwo Pracy, które przygotowało nowe regulacje, podkreśliło, że do stażu pracy będą wliczane także okresy sprzed wejścia w życie ustawy. Warunkiem będzie jednak ich właściwe udokumentowanie.

Pracownicy będą mieli 24 miesiące na przedstawienie dokumentów swojemu obecnemu pracodawcy. Oznacza to, że nawet dawne umowy zlecenia czy działalność prowadzona lata temu mogą zwiększyć staż pracy – o ile uda się je potwierdzić dokumentami z ZUS.

Co z dotychczasowymi świadectwami pracy?

ZUS wyjaśnił, że w przypadku zatrudnienia na umowę o pracę nic się nie zmienia. Nadal to świadectwo pracy będzie podstawowym dokumentem potwierdzającym zatrudnienie. Nowe zaświadczenia z ZUS będą dotyczyć jedynie innych form aktywności zawodowej – przede wszystkim umów cywilnoprawnych i działalności gospodarczej.

Dzięki temu system stanie się bardziej kompletny i umożliwi uwzględnienie wszystkich okresów, w których dana osoba faktycznie pracowała i opłacała składki na ubezpieczenia społeczne.

Rewolucja dla freelancerów i samozatrudnionych

Eksperci podkreślają, że zmiana to ogromne ułatwienie dla freelancerów, samozatrudnionych i osób łączących różne formy pracy. Do tej pory ich doświadczenie zawodowe nie zawsze było w pełni uznawane przez pracodawców, ponieważ nie figurowało w oficjalnych dokumentach dotyczących stażu.

Od 2026 roku każda osoba, która złoży wniosek do ZUS, będzie mogła uzyskać oficjalne potwierdzenie wszystkich okresów składkowych – niezależnie od formy zatrudnienia.