Rodzina 500+, likwidacja gimnazjów i darmowe leki dla seniorów – to flagowe obietnice wyborcze Prawa i Sprawiedliwości w sferze społecznej. W pierwszym roku rządów w większości zostały spełnione.
Pieniądze w programie Rodzina 500+ należą się na drugie i kolejne dziecko w każdej, a na pierwsze dla rodzin z niskimi dochodami. Rodzice finansują z nich edukację dzieci i bieżące potrzeby – wynika z badania przeprowadzonego przez TNS na zlecenie Związku Banków Polskich. Działanie programu, według sondażu IBRIS, ocenia pozytywnie blisko 60 proc. Polaków.
Bezpłatne leki dla osób po 75. roku życia, czyli lista „S” miała przekonać obywateli, że rząd się pochyla nad losem najbardziej potrzebujących. Pierwsze preparaty na nowych zasadach trafiły do pacjentów we wrześniu tego roku. 66 proc. osób przebadanych przez agencję Maison & Partners pozytywnie oceniło projekt całkowitej refundacji leków dla seniorów. Jednak Polacy pytani o to, jak oceniają politykę rządu w zakresie opieki zdrowotnej, nie są już tak zadowoleni. Tylko 1 proc. pytanych przez CBOS uznał ją za bardzo dobrą, za dobrą 18 proc.
Podobnie jest w sferze edukacji. Reforma zakładająca likwidację gimnazjów jeszcze trwa. Ustawa zmieniająca ustrój szkolny ma być podpisana przez prezydenta do końca roku. Choć samorządy i związki narzekają na chaos, a rodzice protestują, pozytywną ocenę zmiany (w sondażu panelu Ariadna dla DGP) wystawia jej połowa Polaków.
Nastroje mogą się zmienić, gdy odczujemy koszty programów społecznych PiS. W przypadku 500+ kłopotem może być budżet państwa. W tym roku program był sfinansowany z ekstraprzychodów – sprzedaży częstotliwości LTE (przyniosło to 9 mld zł) oraz dodatkowych przychodów NBP (8 mld zł). W przyszłym roku tak dobrze już nie będzie.
Reforma edukacji natomiast może przynieść potężne koszty dla samorządów – nie tylko finansowe (związane ze zwolnieniami nauczycieli czy likwidacją placówek), lecz także społeczne. Zmiany dotychczasowej sieci szkolnej z pewnością będą budziły protesty. Podobnie jak brak podręczników (wydawnictwa alarmują, że nie zdążą z przygotowaniem produktów odpowiedniej jakości) czy tymczasowe programy nauczania. W 2019 r. pojawi się podwójny rocznik w liceach – w jednej chwili do szkół trafią uczniowie po trzyletnich gimnazjach i ośmioletniej podstawówce.
Przy lekach, na które w tym roku przeznaczono 125 mln zł, a w następnym zaplanowano 500 mln zł, już pojawiają się pierwsze kontrowersje. Ministerstwo Zdrowia zastrzega, że ich refundacja nie odbywa się kosztem innych chorych (bo pieniądze idą z budżetu, a nie funduszy NFZ). Jednak z wyliczeń wynika, że pomoc w przeliczeniu na jedną osobę jest niewielka.
Według danych MZ we wrześniu 900 tys. seniorów otrzymało 2,7 mln opakowań leków za darmo. To oznacza, że pomoc państwa w przeliczeniu na jednego pacjenta wyniosła średnio 35 zł.