Jan XXIII, nazywany "Dobrym papieżem Janem" lub "Janem uśmiechniętym", kierował Kościołem w latach 1958-1963. Zwołał Sobór Watykański II, najważniejsze wydarzenie w dziejach chrześcijaństwa w XX wieku. Otworzył Kościół na dialog z wyznawcami innych religii chrześcijańskich, Żydami i niewierzącymi oraz na kontakty ekumeniczne. W 2000 roku został beatyfikowany przez Jana Pawła II. Papież Franciszek zgodził się na jego kanonizację, uznając za wystarczający cud brany pod uwagę w procesie beatyfikacyjnym.
Jan XXIII pochodził z północnych Włoch, nosił nazwisko Angelo Roncalli. Podczas I wojny światowej służył w wojsku jako sanitariusz, a następnie jako kapelan. Po wybuchu II wojny światowej, korzystając ze statusu dyplomatycznego, pomagał ludziom prześladowanym przez hitlerowców.
W latach 20. był arcybiskupem bułgarskiego Areopolis, a następnie delegatem apostolskim w Turcji i Grecji oraz nuncjuszem apostolskim we Francji. W 1951 roku został stałym obserwatorem Stolicy Apostolskiej przy UNESCO w Paryżu.
Dwa lata później Pius XII wyniósł go do godności kardynalskiej, a następnie mianował patriarchą Wenecji. 28 października 1958 roku Kolegium Kardynalskie wybrało go na papieża - przyjął imię Jan XXIII. Chociaż jego pontyfikat trwał zaledwie pięć lat, odegrał istotną rolę w dziejach Kościoła. Jako biskup Rzymu zwołał pierwszy synod tej diecezji, ustanowił komisję do spraw rewizji prawa kanonicznego, której ostatecznym celem było opracowanie nowego Kodeksu Prawa Kanonicznego. W 1962 roku zwołał Sobór Watykański II, w celu uwspółcześnienia Kościoła katolickiego.
Jako pierwszy papież od 1870 roku, odbył oficjalne spotkanie poza Watykanem - złożył wizytę w rzymskim więzieniu „Regina Coeli" i jednym ze szpitali w Boże Narodzenie 1958 roku.
Przeszedł do historii jako "Dobry Papież Jan" albo "Jan Dobry". Łagodny i serdeczny, łatwo nawiązywał kontakty z innymi. Zawsze starał się docierać do tych, którzy szczególnie cierpią. Jego pragnienie jedności Kościoła znalazło wyraz w licznych spotkaniach ekumenicznych.
Bliskie związki z Polską
Jan XXIII był blisko związany z Polską. W jednym z przemówień z 1962 roku powiedział, że "To Polska i jej losy, często nieszczęśliwe, ale zawsze idealne, kształtowały w nas chęć do pracy i poświęcenia dla innych”. Osobą dzięki której poznał nasz kraj był jego stryj i ojciec chrzestny - Zaverio Roncalli.
Jan XXIII przyjaźnił się z Prymasem Tysiąclecia kardynałem Stefanem Wyszyńskim. Zanim został papieżem, dwa razy odwiedził Polskę - w 1912 roku, kiedy między innymi odprawił mszę świętą na Wawelu i zwiedził kopalnię soli w Wieliczce, a także w 1929-tym, kiedy sprawował eucharystię na Jasnej Górze.
W jasnogórskiej księdze pamiątkowej napisał: „Niech będzie pokój w mocy Twojej, Królowo Polski, i obfitość w wieżycach Twoich". To na prośbę Jana XXIII, w 1958 roku rozpoczęto odprawianie codziennych mszy w intencji papieża w Kaplicy Cudownego Obrazu Matki Bożej na Jasnej Górze.
Angelo Giuseppe Roncalli urodził się 25 listopada 1881 roku w Sotto il Monte w diecezji Bergamo, w rodzinie chłopskiej. Miał dwanaścioro rodzeństwa. Duży wpływ na wychowanie religijne przyszłego papieża wywarł proboszcz rodzinnej parafii Francesco Rebuzzini.
Roncalli kształcił się w seminarium duchownym w Bergamo. Mając 19 lat, był już na trzecim roku teologii. W 1901 roku, po otrzymaniu stypendium, rozpoczął naukę w Papieskim Seminarium Rzymskim. Następnie odbył roczną służbę wojskową, po czym uzyskał doktorat z teologii. 10 sierpnia 1904 roku w Rzymie został wyświęcony na kapłana.
W latach 1905-1914 był sekretarzem biskupa Bergamo, Giacomo Marii Radiniego Tedeschi, a także wykładał w miejscowym seminarium i redagował biuletyn "La vita diocesana", czyli "Życie diecezjalne".
Po I wojnie światowej, powołano go do pracy w Kongregacji Rozkrzewiania Wiary w Rzymie. W 1925 roku został mianowany przez Piusa XI arcybiskupem i wizytatorem apostolskim w Bułgarii. W tym charakterze w sierpniu 1929 roku odbył podróż do Polski, odwiedzając Częstochowę, Warszawę, Poznań i Gniezno. W Bułgarii przebywał dziewięć lat, a następnie został delegatem apostolskim w Turcji i Grecji. Odbudowywał tam relacje z ekumenicznym patriarchatem Konstantynopola.
Podczas II wojny światowej dzięki staraniom Roncallego, alianci przepuścili przez morską blokadę statki ze zbożem dla głodujących Greków. Z kolei na rządzie tureckim wymógł zgodę na przepłynięcie przez cieśninę Bosfor statków z Żydami z Europy środkowo-wschodniej, uciekającymi spod hitlerowskiej okupacji, tym samym ratując im życie. Załatwiał im tureckie wizy tranzytowe i wystawiał fałszywe metryki chrztu.
W 1944 roku papież Pius XII mianował go nuncjuszem apostolskim w Paryżu, a od 1951 także stałym obserwatorem przy UNESCO. W 1953 roku otrzymał godność kardynalską, a wkrótce został patriarchą Wenecji. Był członkiem trzech kurialnych dykasterii: Kongregacji do spraw Kościołów Wschodnich, Kongregacji Rozkrzewiania Wiary i Kongregacji do spraw Zakonników. W 1958 roku został papieżem.
We wrześniu 1962 roku zdiagnozowano u niego raka żołądka. Ostatnie publiczne wystąpienie Ojca Świętego odbyło się 11 maja 1963 roku, kiedy to włoski prezydent Antonio Segni przyznał mu nagrodę za zaangażowanie dla pokoju.
Zmarł w opinii świętości, 3 czerwca 1963 roku. Jego ostatnie słowa brzmiały: „Nie mam innej woli, jak tylko wolę Boga. Ut unum sint", czyli "Aby byli jedno”.