Umowa o małym ruchu granicznym przewiduje przekraczanie granicy z zezwoleniem, a nie wizą, tylko przez przejścia drogowe i kolejowe.
W myśl umowy lądowe drogowe przejścia graniczne między Polską a Federacją Rosyjską, na których będzie obowiązywał mały ruch graniczny to: Gołdap, Bezledy, Grzechotki i Gronowo, natomiast kolejowe (osobowe) przejście graniczne znajduje się w Braniewie.
Jak powiedział wiceburmistrz Tolkmicka Józef Żamojcin, samorządom leżącym nad Zalewem Wiślanym zależy, by także porty włączyć do umowy z Kaliningradem. "Żeglarze z obu krajów mogliby bez wiz płynąć i zawijać do portów w obwodzie kalinigradzkim i w Polsce" - wyjaśnił.
Burmistrz Fromborka Krystyna Lemańska dodaje, że nieujęcie w umowie portów samorządy przyjęły z dużym rozczarowaniem. "To była by duża szansa na rozwój" - podkreśliła.
Elbląg także popiera inicjatywę samorządów. Jak powiedział przewodniczący rady miejskiej Jerzy Wcisła, Elbląg czeka na wejście w życie umowy i na ewentualne renegocjacje, które dotyczyłyby rozszerzenia umowy.
Samorządowcy gmin nadzalewowych chcą rozwijać międzynarodowy ruch graniczny właśnie na wodzie i dlatego duże nadzieje wiążą z organizowanymi od paru lat polsko-rosyjskimi regatami o puchar gubernatora obwodu kalinigradzkiego i marszałków województw pomorskiego i warmińsko-mazurskiego.
W tym roku regaty rozegrane zostaną od 27 do 30 czerwca i będą mieć dwa etapy: z Bałtijska do Fromborka i z Tolkmicka do Kątów Rybackich.
14 kwietnia samorządowcy z gmin nadzalewowych spotykają się w Kątach Rybackich, by opracować listy do szefów MSZ Polski i Rosji w sprawie włączenia portów do umowy o małym ruchu granicznym.
Polski MSZ poproszony przez PAP o stanowisko w tej sprawie odpowiedział, że w chwili obecnej nie ma możliwości dokonywania zmian w tekście umowy. "Ustawa w sprawie ratyfikacji umowy o małym ruchu granicznym została już zaakceptowana przez Sejm. Zwracamy uwagę na fakt, iż powiaty, na których terenie znajdują się miasta: Elbląg, Frombork i Tolkmicko zostały objęte działaniem umowy o małym ruchu granicznym" - wyjaśnia w pisemnej odpowiedzi na pytania PAP biuro rzecznika MSZ.
Biuro rzecznika resortu zaznaczyło, że we wstępnym etapie formułowania polskiego stanowiska w sprawie małego ruchu granicznego brano pod uwagę wariant maksymalny, tj. objęcie małym ruchem granicznym po polskiej stronie dwóch całych województw: pomorskiego i warmińsko-mazurskiego. Było to wyjściowe stanowisko negocjacyjne Polski. Powiaty wskazane ostatecznie w umowie stanowią wyraz kompromisu z Komisją Europejską, zaakceptowanego przez pozostałe państwa członkowskie.
Po stronie rosyjskiej strefą przygraniczną będzie cały obwód kaliningradzki
Podpisane w grudniu ubiegłego roku przez szefów dyplomacji polskiej i rosyjskiej porozumienie umożliwi wielokrotne przekraczanie granicy polsko-rosyjskiej przez mieszkańców stref przygranicznych. Po stronie Polski obejmie w województwie pomorskim: Gdynię, Gdańsk, Sopot oraz powiaty pucki, gdański, nowodworski i malborski, w województwie warmińsko-mazurskim: Elbląg i powiaty elbląski, braniewski, lidzbarski, bartoszycki oraz Olsztyn, jak również powiaty: olsztyński, kętrzyński, mrągowski, węgorzewski, giżycki, gołdapski i olecki.
Po stronie rosyjskiej strefą przygraniczną będzie cały obwód kaliningradzki.
Podstawą do wymiennego przejazdu mieszkańców będą ważne dokumenty podróży potwierdzające tożsamość, z wyjątkiem: paszportu dyplomatycznego, służbowego i książeczki żeglarskiej.
Wizę zastąpi "zezwolenie uprawniające do małego ruchu granicznego" wydawane mieszkańcom strefy przygranicznej. Będzie ono uprawniało do wielokrotnego wjazdu, wyjazdu oraz przebywania w strefie przygranicznej obu państw, jego koszt wyniesie 20 euro. Z opłaty zostaną zwolnione osoby do 16. roku życia, starsze, które przekroczyły 65. rok życia oraz inwalidzi wraz z osobami towarzyszącymi.
Zezwolenia nie otrzymają mieszkańcy rosyjskiej strefy przygranicznej, którzy w Systemie Informacyjnym Schengen (SIS) posiadają wpis o odmowie wjazdu oraz osoby stwarzające zagrożenie dla porządku publicznego, bezpieczeństwa wewnętrznego, zdrowia, itp.