Senacka komisja jednogłośnie przyjęła w środę projekt inicjatywy ustawodawczej dotyczący zmiany ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. Chodzi o przedłużanie ich pobytu w schronisku dla nieletnich.

Helsińska Fundacja Praw Człowieka wystąpiła do senackiej Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji z wnioskiem o zmianę w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich dotyczącą zasad przedłużania ich pobytu w schroniskach dla nieletnich.

Autorzy petycji wskazują, że konieczne są zmiany w art. 27 ustawy, które powinny być zgodne z wytycznymi Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, zawartymi w wyroku "Grabowski przeciwko Polsce".

Chodzi o dodanie nowego zapisu nakładającego na sąd obowiązek okresowej kontroli zasadności pobytu nieletniego w schronisku (co 3 miesiące) także po skierowaniu sprawy na rozprawę, obligatoryjne wydawanie postanowień o przedłużeniu pobytu w schronisku dla nieletnich wraz z uzasadnieniem (także po skierowaniu sprawy na rozprawę) oraz wprowadzenie procedury kontrolnej dotyczącej wydawanych orzeczeń.

Autorzy petycji podnoszą, że pomimo upływu kolejnych lat od wydania wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie "Grabowski przeciwko Polsce" nie podjęto stosownych kroków legislacyjnych, które miałyby na celu zrealizowanie wytycznych Trybunału.

W czerwcu 2015 r. ETPC wydał wyrok w sprawie "Grabowski przeciwko Polsce", w którym stwierdził naruszenie przez Polskę prawa do wolności osobistej wobec skarżącego. Siedemnastoletni wówczas Maksymilian Grabowski został zatrzymany przez policję pod zarzutem popełnienia rozboju.

Sąd wszczął postępowanie w tej sprawie i zdecydował o umieszczeniu nastolatka w schronisku dla nieletnich, ale legalność jego pobytu po upływie 3 miesięcy nie została zweryfikowana, mimo złożenia stosownego wniosku przez obrońcę nastolatka. Sąd uznał bowiem, że ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich, po skierowaniu sprawy nieletniego na rozprawę, nie wymaga wydania odrębnego postanowienia o przedłużeniu okresu pobytu w schronisku. W efekcie spędził w nim 5 miesięcy więcej niż wynikało to z pierwotnego postanowienia.

HFPC argumentuje, że pomimo upływu ponad kilku lat od wydania wyroku przez ETPC "nie doszło do wystarczającej zmiany prawa, która wypełniłaby wytyczne Trybunału", a polskie władze w celu upowszechnienia standardów wynikających z wyroku przesłały je do sądów, a także przeprowadzono szkolenia wśród sędziów w zakresie praw nieletnich. W ocenie HFPC gwarancje lepszego przestrzegania praw nieletnich w zakresie umieszczania ich w schroniskach powinny się jednak znaleźć w ustawie, a nie tylko w regulaminie sądów.

To już druga petycja fundacji w tej kwestii. Poprzednia z kwietnia 2017 r. została zakończona przyjęciem senackiego projektu o zmianie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, jednak nie doprowadziła do zmian ustawowych ze względu na koniec kadencji poprzedniego parlamentu.

W środę senacka komisja rozpatrywała petycję w sprawie podjęcia tej inicjatywy ustawodawczej i przyjęła projekt do dalszego procedowania. (PAP)

Autor: Aleksandra Kuźniar