Senackie komisje Zdrowia oraz Ustawodawcza rozpoczęły w środę posiedzenie w sprawie podjęcia inicjatywy legislacyjnej dotyczącej wprowadzenia zmian do rządowej ustawy o przeciwdziałaniu COVID-19.

Większość senatorów oraz liczne środowiska m.in. przedsiębiorców, farmaceutów, lekarzy, związkowców, a także firmy organizujące imprezy zgłaszały podczas prac legislacyjnych nad rządową ustawą swoje zastrzeżenia. Niemniej jednak Senat w piątek, ze względu na rosnące ryzyko rozprzestrzeniania się w Polsce choroby układu oddechowego wywołanej wirusem SARS-Cov-2 uchwalił ją bez żadnych poprawek z zastrzeżeniem, że bezzwłocznie rozpocznie prace nad jej nowelizacją.

Sejm uchwalił ustawę o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych drugiego marca. Potem, 6 marca Senat poparł ją bez poprawek. Prezydent podpisał ją w sobotę 7 marca, a przepisy weszły w życie w niedzielę 8 marca.

Ustawa zakłada m.in., że pracodawca, by przeciwdziałać rozprzestrzenianiu się choroby COVID-19, może zlecić pracownikowi pracę zdalną, natomiast rodzicom opiekującym się dziećmi w czasie zamknięcia żłobków, przedszkoli i szkół na okres kwarantanny przysługuje zasiłek opiekuńczy w okresie nie dłuższym niż 14 dni.

Dodatkowo też zmiany dotyczą oświaty. Przepisy pozwalają właściwemu ministrowi do spraw oświaty i wychowania wydać rozporządzenie, w którym czasowo może ograniczyć lub zawiesić funkcjonowanie żłobków, przedszkoli, szkół i wyższych uczelni na obszarze kraju lub jego części, uwzględniając stopień zagrożenia na tym rejonie.

Ustawa wprowadza też nowe pojęcia tj. strefa zero, strefa buforowa, strefa zagrożenia, zagrożony obszar, miejsce kwarantanny. Ponadto redefiniuje pojęcie sytuacji kryzysowej.

Dodatkowo stanowi, że osoby, które chorują na chorobę zakaźną lub podejrzane są o nią mogą podlegać obowiązkowi hospitalizacji. Natomiast wszystkie osoby, które miały styczność z takimi chorymi podlegają obowiązkowej kwarantannie lub nadzorowi epidemiologicznemu, nie dłużej jednak niż przez 21 dni od dnia styczności. Decyduje o tym sanepid. Kwarantannę i nadzór wobec jednej osoby można stosować wielokrotnie, jeśli zachodzi takie uzasadnienie.

Ponadto regulacje, w pewnych przypadkach, pozwalają dokonywać zamówień towarów i usług bez postępowania przetargowego, z wolnej ręki, "jeżeli zachodzi wysokie prawdopodobieństwo szybkiego i niekontrolowanego rozprzestrzeniania się choroby lub jeżeli wymaga tego ochrona zdrowia publicznego". Poszerza ona równocześnie kompetencje wojewodów w sytuacjach ekstremalnych, gdy trzeba np. wymusić korzystanie ze środków transportu, będących w rękach innych niż publiczne.

Równocześnie, by zapobiec ewentualnym spekulacjom cenowym, ustawa pozwala ministrowi zdrowia, na podstawie informacji przekazywanych przez Głównego Inspektora Farmaceutycznego, ustalać ceny maksymalne dla trzech głównych grup produktów: określonych leków, wyrobów medycznych oraz środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego - tych, które mogą być wykorzystywane do walki z COVID-19. A w skrajnych przypadkach przewiduje ich reglamentację.

Premier może na samorząd nałożyć też wykonanie określonego zadania m.in. zmian w strukturze organizacyjnej podmiotu leczniczego lub przekazania leków, wyrobów medycznych, środków spożywczych, aparatury lub sprzętu medycznego, by zapewnić kontynuację świadczeń zdrowotnych w placówce.

Wprowadzono też możliwość niestosowania przepisów ustawy Prawo budowlane, a także ustaw o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym ustawy oraz o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami do projektowania, budowy, przebudowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych, w tym zmiany sposobu użytkowania, w związku z przeciwdziałaniem COVID-19.

Ponadto ustawa zakłada, że minister zdrowia na podstawie informacji przekazywanych przez Głównego Inspektora Farmaceutycznego ustali w drodze obwieszczenia maksymalne ceny na określone produkty lecznicze, wyroby medyczne i środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego, które mogą być wykorzystane w walce z chorobą wywołaną SARS-CoV-2. W takim celu też posiadający prawo wykonywania zawodu farmaceuta może wystawić receptę farmaceutyczną.

W skrajnym zaś przypadku, gdy stan epidemii i zagrożenia przekroczy możliwość działania administracji rządowej i samorządów, rząd może rozporządzeniem określić zagrożony obszar wraz ze wskazaniem rodzaju strefy, na którym wystąpił stan epidemii lub stan zagrożenia epidemicznego oraz rodzaj stosowanych na tym terenie rozwiązań.

Premier może, w myśl ustawy - na wniosek ministra zdrowia - nałożyć na jednostkę samorządu terytorialnego obowiązek wykonania określonego zadania w związku z walką z chorobą zakaźną COVID-19.

Regulacja przewiduje też zmiany dotyczące wykorzystania wiedzy i kwalifikacji posiadanych przez żołnierzy pełniących czynną służbę wojskową w zakresie szerszym niż ten wynikający z pełnionych obowiązków w ramach posiadanej specjalności wojskowej i wojskowego przeszkolenia.

Rząd może, w drodze rozporządzenia, dokonywać przeniesienia planowanych wydatków budżetowych między częściami i działami budżetu państwa uwzględniając wysokość oraz rodzaj koniecznego wsparcia i bieżące wykonanie wydatków w poszczególnych częściach i działach budżetu państwa.(PAP)

autorka: Klaudia Torchała