Senacka komisja budżetu i finansów zarekomendowała w środę Senatowi przyjęcie bez poprawek ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
Do uchwalonej 1 marca br. przez Sejm ustawy szereg poprawek zaproponowali podczas obrad komisji senaccy legislatorzy.
Jednak obecny na posiedzeniu wiceminister finansów Leszek Skiba uznał, że wśród tych poprawek nie ma takich, których wprowadzenie jest warunkiem prawidłowego funkcjonowania ustawy. Zwracał zarazem uwagę, że ustawa jest dostosowaniem polskiego prawa do przepisów unijnych, a opóźnione wprowadzenie tych przepisów grozi Polsce karami.
Zapowiedział jednocześnie szybką nowelizację właśnie przyjmowanej ustawy, m.in. z uwagi na konieczność dostosowania jej do właśnie wdrażanego nowego prawa przedsiębiorców (tzw. Konstytucji Biznesu). W ramach tej nowelizacji, mówił Skiba, uwzględnione zostaną niektóre poprawki senackich legislatorów.
Plenarna debata nad ustawą i głosowanie odbędą się najprawdopodobniej jeszcze na trwającym posiedzeniu Senatu.
Celem ustawy jest zwiększenie efektywności krajowego systemu przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowania terroryzmu. Nowa ustawa ma dostosować polskie prawo do dyrektyw unijnych i ma zastąpić analogiczną ustawę, pochodzącą z 2000 roku.
Dokument m.in. definiuje organy administracji rządowej jako właściwe w sprawach przeciwdziałania prania pieniędzy i finansowania terroryzmu. Będą nimi minister finansów i Generalny Inspektor Informacji Finansowej, w randze wiceministra w MF.
Generalny Inspektor, w myśl ustawy, ma otrzymać dodatkowe uprawnienia w postaci sporządzania krajowej oceny ryzyka prania pieniędzy i finansowania terroryzmu, a także wydawania decyzji w sprawie spisu osób i podmiotów, wobec których stosuje się szczególne środki ograniczające.
W myśl ustawy kandydat na Generalnego Inspektora będzie musiał się odznaczać m.in. "nieskazitelną postawą patriotyczną", nie będzie mógł też być w przeszłości pracownikiem lub współpracownikiem organów bezpieczeństwa PRL.
Ustawa w nowy sposób definiuje tzw. instytucje obowiązane do przestrzegania ustawy. Spadnie na nie obowiązek oceny ryzyka prania pieniędzy i finansowania terroryzmu, a także stosowania środków bezpieczeństwa finansowego.
Przewiduje także nadanie statusu instytucji zobowiązanych różnym kategoriom podmiotów, takim jak banki, instytucje pożyczkowe, ale także np. doradcy podatkowi czy notariusze.
Status organizacji obowiązanej projekt nadaje także "podmiotom prowadzącym działalność gospodarczą, polegającą na świadczeniu usług w zakresie wymiany walut wirtualnych".
Oznacza to, że giełdy walut wirtualnych oraz podmioty, które prowadzą portfele tych walut, będą musiały stosować wobec swoich klientów środki bezpieczeństwa finansowego zgodnie z ustawą, podobnie jak robią to inne instytucje obowiązane. Ma to umożliwić monitorowanie transakcji w celu wykrycia transakcji podejrzanych, czyli mogących mieć związek z praniem pieniędzy oraz finansowaniem terroryzmu. Stosowanie tych przepisów będzie podlegało weryfikacji Generalnego Inspektora Informacji Finansowej.
Ustawa wprowadza zarazem pierwszą w systemie polskiego prawa definicję waluty wirtualnej. W myśl ustawy walutą wirtualną jest "cyfrowe odwzorowanie wartości", które "jest wymienialne w obrocie gospodarczym na prawne środki płatnicze i akceptowane jako środek wymiany, a także może być elektronicznie przechowywane lub przeniesione, albo może być przedmiotem handlu elektronicznego".
Określa na nowo zadania, skład i zasady funkcjonowania Komitetu Bezpieczeństwa Finansowego, który ma wspierać GIIF w jego działalności. W myśl ustawy powstanie też tzw. Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych, który będzie jawny, co ma służyć ochronie uczestników obrotu gospodarczego. Ustawa wprowadza także mechanizmy blokady rachunków lub wstrzymania transakcji, w przypadku podejrzeń prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu.
Zakłada ponadto, że instytucja płatnicza będzie miała obowiązek informowania o transakcjach, w myśl procedur zapisanych w unijnej dyrektywie i projekcie ustawy, od 1 tys. euro wzwyż.
Nowe regulacje zawierają także bardziej precyzyjne niż dotąd zasady współpracy GIIF z zagranicznymi jednostkami analityki finansowej i Europolem oraz zasady dotyczące kontroli instytucji zobowiązanych. Przewidują też kary pieniężne, które będą nakładane na instytucje zobowiązane, nie wywiązujące się z przestrzegania ustawy. (PAP)
autor: Piotr Śmiłowicz
edytor: Jacek Ensztein