MF: w 2016 r. luka w VAT spadła o 2,5 mld zł i wyniosła ok. 37 mld zł

Ministerstwo Finansów wstępnie szacuje, że w 2016 r. luka w VAT spadła o 2,5 mld zł i wyniosła ok. 37 mld zł - poinformował w odpowiedzi na interpelację poselską wiceminister finansów Paweł Gruza.

Wiceminister odpowiadał na interpelację poselską Izabeli Leszczyny (PO) dotyczącą m.in. uszczelnienia w podatku VAT.

"Według wstępnych szacunków Ministerstwa Finansów, w 2016 r. luka podatkowa uległa zauważalnemu (o 1,6 pkt. proc., tj. ok. 2,5 mld zł) ograniczeniu, choć wciąż wynosiła ok. 37 mld zł, tj. ok. 21,9 proc. potencjalnych wpływów. Z kolei, uwzględniając dodatkowo efekty cykliczne, ograniczenie luki w VAT w 2016 r. można szacować nawet na 4 mld zł" - wyjaśnił Gruza.

Poinformował, że do celów oszacowania luki VAT w 2016 r. zastosowano metodę odgórną (top–down), która wykorzystuje dane makroekonomiczne na temat bazy podatku VAT (konsumpcję prywatną, zakupy netto oraz inwestycje sektora instytucji rządowych i samorządowych). "Otrzymane za pomocą stosowanej w Ministerstwie Finansów metody oszacowania luki VAT są bardzo zbliżone do szacunków Komisji Europejskiej. Z analizy wynika, że w okresie 2007-2015 obserwowano wzrost luki podatkowej z tytułu VAT" - wskazał.

Gruza odniósł się także do pytania o niewykonanie planowanych dochodów z VAT. Wyjaśnił, że w 2016 r. mieliśmy do czynienia z niekorzystnymi warunkami realnymi i nominalnymi do gromadzenia dochodów podatkowych, głównie podatków pośrednich. Tempo wzrostu PKB w ujęciu realnym wyhamowało do 2,7 proc. z zanotowanego w 2015 r. wzrostu o 3,8 proc. Zamiast spodziewanej inflacji w wysokości 1,7 proc. mieliśmy do czynienia z 0,6 proc. deflacją.

"Pomimo tego faktu, wykonanie dochodów z podatków pośrednich w 2016 r. tylko nieznacznie (o 0,2 proc.) odbiegało od poziomu planowanego w ustawie budżetowej (...). W 2016 r. dochody z podatku od towarów i usług wyniosły 126 mld 584 mln 120 tys. zł i były niższe o 2 mld 98 mln 880 tys. zł od kwoty prognozowanej w ustawie budżetowej. Oznacza to wykonanie prognozy dochodów z podatku VAT zawartej w ustawie budżetowej na 2016 r. na poziomie 98,4 proc. W porównaniu do 2015 r. dochody z podatku VAT były wyższe o 2,8 proc." - napisał Gruza.

Zaznaczył, że jedną z przyczyn niewykonania prognozowanych w budżecie na 2016 r. dochodów z podatku VAT oraz niskiego wzrostu tych dochodów w stosunku do lat ubiegłych, były zwiększone wypłaty przedsiębiorcom zwrotów tego podatku w grudniu 2016 r. Chodzi o kwotę 4,2 mld zł, których termin zwrotu wypadł w styczniu 2017 r., ale zwrócono je w grudniu ub.r.

Według MF ujmując dochody z VAT metodą memoriałową, stosowaną przez Eurostat, wpływy z tego podatku wyniosły w 2016 r. 131 mld zł, i były wyższe o 5,2 mld zł (4,1 proc.) w stosunku do dochodów w 2015 r. Resort uważa, że rzeczywiste wpływy z VAT rosły w 2016 r. szybciej (o 2,4 p.p.) niż wynikałoby to z tempa wzrostu makroekonomicznej bazy VAT. "Oznacza to, że w 2016 r. mieliśmy do czynienia ze znaczącą poprawą tzw. ściągalności podatkowej lub inaczej poprawą stopnia wywiązywania się ze zobowiązań podatkowych" - wyjaśnił Gruza.

Resort pytany był też w interpelacji o udział wstrzymanych zwrotów VAT we wpływach do budżetu w I kwartale 2017 r. Wiceminister poinformował, że z uwagi na różne terminy zwrotów trudno jest na poziomie centralnym określić kwotę wstrzymanych zwrotów oraz odnieść ją do kwot wpłaconego podatku w okresie, w którym przypadał termin zwrotu. Ponadto zwroty VAT mogą być wypłacane niekoniecznie w ostatnim dniu ustawowego terminu, co jeszcze bardziej utrudnia taką analizę.

"Należy jednak wskazać, że zwroty wypłacone w kwietniu i maju 2017 r. wyniosły 13,4 mld zł, a deklarowane w deklaracjach za miesiąc luty i marzec 2017 r. wyniosły 13,8 mld zł. Powyższe zakłada dwumiesięczne przesunięcie wykonania kasowego (zgodnie ze sprawozdawczością budżetową) w stosunku do wykonania memoriałowego (deklarowanego). Powyższe dane mogą świadczyć o znikomym wpływie zatrzymanych zwrotów na dochody budżetu państwa" - zapewnił.

Lukę w VAT, czyli różnicę między realnymi wpływami a możliwymi do osiągnięcia szacuje regularnie firma doradcza PwC. W ubiegłym roku spodziewała się ona spadku luki w VAT do ok. 45 mld zł, czyli 2,5 proc. PKB. Według wyliczeń PwC rok wcześniej luka w VAT wynosiła 49 mld zł, co stanowiło 2,8 proc. PKB. Zdaniem ekspertów firmy, powrót do sytuacji z 2007 r., kiedy różnica ta była najniższa i wynosiła 0,6 proc. PKB, mógłby przynieść budżetowi państwa prawie 34 mld zł dodatkowych wpływów. (PAP)