Informacja podstawowa: PPK nie są filarem emerytalnym, więc porównywanie ich z OFE nie ma uzasadnienia. Są natomiast programem oszczędzania, w którym gromadzone będą prywatne oszczędności osoby zatrudnionej, do wykorzystania po 60. roku życia.
WAŻNE: Osoby zatrudnione to zarówno pracownicy zatrudnieni na umowie o pracę, jak i zleceniobiorcy oraz wykonujący pracę nakładczą czyli chałupniczą, którzy ukończyli 18. rok życia; członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych lub spółdzielni kółek rolniczych; członkowie rad nadzorczych wynagradzani z tytułu pełnienia tych funkcji - czyli osoby podlegające obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tego tytułu na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Zasada ta dotyczy też cudzoziemców zatrudnionych w Polsce.
UWAGA: Nie podlega jednak PPK np. student w wieku 22 lat, wykonujący pracę na umowie zleceniu, ponieważ jako student do 26 roku życia nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu.
Pracowniczymi planami kapitałowymi nie będą też objęte osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą.
I jeszcze jedna istotna kwestia: O ile w terminie stosowania ustawy firma prowadzi pracowniczy program emerytalny oraz nalicza i odprowadza składki podstawowe w rozumieniu ustawy o pracowniczych programach emerytalnych w wysokości co najmniej 3,5 proc. wynagrodzenia, i jeżeli do PPE przystąpiło co najmniej 25% osób zatrudnionych w danym podmiocie zatrudniającym to przepisy Ustawy o PPK także nie znajdują zastosowania.
Od 1 lipca 2019 do PPK włączeni zostaną pracownicy w firmach zatrudniających minimum 250 pracowników. Od 1 stycznia 2020 firmy zatrudniające co najmniej 50 pracowników, od 1 lipca 2020 co najmniej 20 pracowników, a od 1 stycznia 2021 pozostałe podmioty zatrudniające i jednostki sektora publicznego.
Aby rozpocząć oszczędzanie, pracownik nie musi wykonywać żadnych czynności. Do programu zostanie automatycznie zapisany, o ile ukończył 18 lat, a nie ukończył 55. roku życia.
Jeśli ma więcej niż 55 lat, ale mniej niż 70 może złożyć wniosek do pracodawcy o zawarcie w jego imieniu takiej umowy.
Zadaniem pracodawcy jest wybór instytucji finansowej oraz zawarcie z nią umowy o zarządzanie, a następnie w imieniu i na rzecz osób zatrudnionych, umowy o prowadzenie PPK. Do 25 października 2019 roku powinna być zawarta umowa o zarządzanie PPK przez zatrudniających na dzień 31 grudnia 2018 minimum 250 osób.
Dla firm, które na 31 grudnia zatrudniały minimum 250 osób, umowa na prowadzenie PPK powinna być zawarta do dnia 12 listopada 2019 r.
Skąd te daty? Bo umowa o zarządzanie PPK powinna zostać zawarta z wybraną instytucją finansową na 10 dni roboczych przed dniem, w którym podmiot zatrudniający powinien zawrzeć umowę o prowadzenie PPK.
Ponieważ pracodawca będzie podejmować decyzje w imieniu pracownika, ważne jest jak będzie o tych decyzjach komunikował, jak ułatwi sobie życie przygotowując całe zaplecze dokumentacyjne itp.
- Pracownicze Plany Kapitałowe to wyzwanie dla przedsiębiorstwa, dlatego należy podkreślić rolę działów kadrowo-płacowych w obsłudze procesów związanych z nowym systemem oszczędzania. Ustawa o pracowniczych planach kapitałowych nakłada na pracodawców szereg obowiązków. Pracownicy działów HR będą odpowiedzialni m.in. za zawieranie w imieniu osoby zatrudnionej umowy o prowadzenie PPK, obliczanie i pobieranie składek na PPK czy dokonywanie wpłat do wybranej instytucji finansowej. Dodatkowo jako eksperci będą zobowiązani do informowania pracowników o prawach i obowiązkach związanych z PPK dbając o ich interesy – tłumaczy Magdalena Pacan, ekspert z firmy Comarch. - Sprostanie tak wielu zadaniom, zwłaszcza w początkowym etapie wdrożenia programu PPK w firmie wymaga dobrej organizacji pracy oraz automatyzacji procesów. Z pomocą pracodawcom przychodzą producenci oprogramowania. Comarch jako dostawca systemów ERP i firma, która sama podlega obowiązkowi w pierwszym terminie rozumie wyzwania przed jakimi stoją pracodawcy i związku z tym będzie miał w swojej ofercie aplikację Comarch PPK, która umożliwi prowadzenie ewidencji uczestników PPK, rejestrowanie składanych przez nich deklaracji, naliczanie składek na PPK oraz przesyłanie danych do wybranej instytucji finansowej. Z pewnością wykorzystanie rozwiązań informatycznych pozwoli na automatyzację wielu powtarzalnych i żmudnych procesów oraz zaoszczędzenie czasu pracowników kadr. Z Comarch PPK pracodawca będzie mógł być spokojny, że uda mu się zrealizować wszystkie obowiązki oraz uniknąć kar – zapewnia Magdalena Pacan.
Umowę na prowadzenie konta pracodawca będzie mógł zawrzeć z jedną z następujących instytucji finansowych:
- Funduszem inwestycyjnym, zarządzanym przez Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych
- Funduszem emerytalnym zarządzanym przez Powszechne Towarzystwo Emerytalne lub Pracownicze Towarzystwo Emerytalne
- Zakładem Ubezpieczeń
Podstawowe pytanie, które stawia każdy oszczędzający w PPK: czy będą to instytucje bezpieczne?
Państwowy Fundusz Rozwoju zapewnia, że tak. I uzasadnia: instytucja taka musi spełniać poniższe warunki. Musi:
- posiadać co najmniej 3 lata doświadczenia w zakresie zarządzania funduszami inwestycyjnymi typu otwartego, funduszami emerytalnymi lub otwartymi funduszami emerytalnymi, a w przypadku zakładów ubezpieczeń – co najmniej 3 lata doświadczenia w oferowaniu ubezpieczeń z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym;
- posiadać kapitał własny, a w przypadku zakładów ubezpieczeń – dopuszczone środki własne, w wysokości co najmniej 25 mln zł, w tym co najmniej 10 mln zł w środkach płynnych;
- zarządzać odpowiednią liczbą funduszy lub subfunduszy zdefiniowanej daty.
Wybrane instytucje finansowe, w których znajdzie się konto pracownika, będą inwestować pieniądze w fundusze inwestycyjne, które będą różnicować poziom ryzyka w zależności od wieku uczestnika. Będą to tzw. fundusze zdefiniowanej daty.
Zależnie od wieku (od daty urodzenia) uczestnik PPK będzie przypisany do odpowiedniego funduszu zdefiniowanej daty. W przypadku osób młodych w grę będą wchodzić bardziej agresywne, udziałowe, instrumenty finansowe, obarczone większym ryzykiem. Wraz ze zbliżaniem się pracownika do wieku 60 lat stopniowo zwiększane będą udziały w aktywach funduszu PPK bezpiecznych instrumentów o charakterze dłużnym.
Oszczędności zebrane na rachunkach PPK będą prywatnym i dziedziczonym kapitałem finansowym pracownika. Pochodzić on będzie z trzech źródeł: z wpłat pracownika, z wpłat pracodawcy oraz wniesione przez państwo.
- Pracownik - co miesiąc będzie przekazywać obowiązkową wpłatę podstawową w wysokości 2 proc. swojego wynagrodzenia brutto. Jeśli będzie chciał, może dodatkowo wpłacać składki w wysokości do 2 proc. brutto wynagrodzenia. Maksymalnie może to być 4 proc. wynagrodzenia brutto (gdy pracownik ma najniższe dochody, a łączne wynagrodzenie osiągane z różnych źródeł w danym miesiącu nie przekracza kwoty odpowiadającej 120% aktualnego minimalnego wynagrodzenia – może wpłacać od 0,5 do 2 % wynagrodzenia brutto)
- Pracodawca - co miesiąc wpłaci obowiązkowo 1,5 proc. wynagrodzenia brutto pracownika. Jeśli zechce , będzie mógł wpłacić też kwotę dodatkową, maksymalnie 2,5 proc. wynagrodzenia brutto.
- Państwo – wpłaci na powitanie 250 zł, a potem raz w roku będzie zasilać konto kwotą 240 zł.
Uczestnictwo w systemie PPK jest dobrowolne. Pracownik będzie więc mógł w dowolnym momencie zrezygnować z udziału w systemie i z przekazywania wpłat do PPK. Będzie musiał w związku z tym podpisać odpowiednie oświadczenie o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK.
Co 4 lata pracodawca będzie go informował o ponownym wpisaniu go do PPK.
Będzie to możliwe, ale pomniejszone o:
- podatek od zysków kapitałowych
- o 30 proc. wpłat pracodawcy (są zwolnione ze składek na ubezpieczenia społeczne; pobrane 30 proc. trafi jako składka na ubezpieczenie emerytalne)
- dopłaty ze strony państwa
Uwaga: w dwóch sytuacjach pracownik może wypłacić środki bez żadnych podatków:
- by mieć na wkład własny przy zakupie mieszkania lub budowie domu (pracownik nie może mieć więcej niż 45 lat, a całą kwotę musi zwrócić na to konto)
- gdyby poważna choroba dotknęła jego współmałżonka lub dziecko (może wybrać do 25 proc. środków, których zwracać nie musi).
Standardowo środki będą wypłacane po 60. roku życia. 25-proc. zgromadzonych środków zostanie wypłacone jednorazowo, a pozostała część - w minimum 120 miesięcznych ratach.Można też będzie oszczędzać dłużej.
Oto 4 przykłady dla stałych:
- Zakładana roczna stopa zwrotu z inwestycji w okresie oszczędzania - 3,5 proc
- Zakładana roczna stopa zwrotu w okresie wypłat - 2,75 proc
- Zakładany roczny wzrost wynagrodzenia - 2,8 proc
Przykład 1. Wiek przystąpienia 27 lat, zarobki brutto - 4 tys., składka pracownika - 2 proc, składka pracodawcy - 1,5 proc wynagrodzenia brutto.
Opcja – składki do 60.roku życia; wypłata jednorazowa - 25 proc; pozostałe środki w ratach przez 10 lat
Suma zgromadzonych przez środków w PPK - 169 594 zł (wypłata jednorazowa - 42 398 zł, miesięczne wypłaty - 1 214 zł
Przykład 2: Wiek przystąpienia - 27 lat, zarobki brutto - 4 tys., składka pracownika - 2 proc, składka pracodawcy - 1,5 proc wynagrodzenia brutto.
Opcja – składki do 65.roku życia; wypłata jednorazowa - 25 proc; pozostałe środki w ratach przez 10 lat
Suma zgromadzonych przez środków w PPK - 227 404 zł (wypłata jednorazowa - 56 851 zł miesięczne wypłaty - 1 627 zł
Przykład 3. Wiek przystąpienia - 50 lat, zarobki brutto - 6 tys., składka pracownika - 2 proc, składka pracodawcy - 1,5 proc wynagrodzenia brutto.
Opcja – składki do 60. roku życia; wypłata jednorazowa - 25 proc; pozostałe środki w ratach przez 10 lat
Suma zgromadzonych przez środków w PPK - 37 228 zł (Wypłata jednorazowa - 9 307 zł oraz miesięczne wypłaty z PPK - 266 zł
Przykład 4. Wiek przystąpienia - 50 lat, zarobki brutto - 6 tys., składka pracownika - 2 proc, składka pracodawcy - 1,5 proc wynagrodzenia brutto.
Opcja – składki do 65. roku życia; wypłata jednorazowa - 25 proc; pozostałe środki w ratach przez 10 lat
Suma zgromadzonych przez środków w PPK - 64 812 zł (Wypłata jednorazowa - 16 203 zł ora miesięczne wypłaty z PPK - 464 zł).