Czy szczepienia przeciwko COVID-19 mogą być w Polsce obowiązkowe? Czy byłoby to zgodne z konstytucją?
Helsińska Fundacja Praw Człowieka przygotowała opinię prawną do poselskiego projektu ustawy o weryfikacji covidowej. Zgodnie z propozycją posłów Lewicy, ustawa ta miała wprowadzić obowiązek szczepień przeciwko COVID-19 dla wszystkich Polaków. Jednak finalnie, poprawka została odrzucona.
Czy szczepienia przeciwko COVID-19 mogą być w Polsce obowiązkowe? Czy taki obowiązek byłby zgodny z konstytucją? Jak podchodzą do tego zagadnienia instytucje unijne?
Te kwestie, w rozmowie z Erykiem Kazanowskim, wyjaśnia mecenas Marcin Wolny z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. Zapraszamy do wysłuchania najnowszego odcinka "DGPtalk: Z pierwszej strony".
Czy wprowadzenie obowiązku szczepień przeciwko COVID-19 w Polsce byłoby legalne?
W ramach Fundacji Helsińskiej przeanalizowaliśmy tę kwestię, w kontekście projektu Lewicy, zakładającego wprowadzenie obowiązku takich szczepień dla osób, które ukończyły 18 rok życia.
Naszym zdaniem, konstytucja i Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności dopuszcza wprowadzenie szczepień obowiązkowych w ogólności i dopuszcza również wprowadzenie szczepień obowiązkowych przeciwko COVID-19 – wyjaśnia mecenas Marcin Wolny.
W jaki sposób można wprowadzić obowiązek szczepień przeciwko COVID-19?
Jest kilka płaszczyzn, na których trzeba rozpatrywać warunki wprowadzenia takiego obowiązku. Jedną z nich jest płaszczyzna formalna. Wymaga ona, aby dane ograniczenie prawa lub wolności człowieka było wprowadzone za pośrednictwem ustawy.
Kolejnym warunkiem jest to, aby cel, dla którego zostaje wprowadzone takie ograniczenie praw człowieka, był legitymowany konstytucyjnie.
Konstytucja przewiduje, że można ograniczyć prawa i wolności wyłącznie ze względu na określone wartości, wymienione wprost w konstytucji. Należą do nich, m.in.: zdrowie, ochrona praw i wolności innych osób oraz ochrona porządku publicznego. Naszym zdaniem, wszystkie te trzy wartości można rozpoznawać właśnie w kontekście obowiązkowych szczepień ochronnych – podkreśla mecenas Wolny.
Marcin Wolny – adwokat, absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Z Helsińską Fundacją Praw Człowieka związany od 2010 roku. Współautor raportu "2020 Pandemia, kryzys praworządności, wyzwania dla praw człowieka".