W rozmowie z Karoliną Pondel-Sycz, dr Justyna Słowiak-Morkovina z Instytutu Paleobiologii Polskiej Akademii Nauk, opowiada w jaki sposób prowadzi się badania nad dinozaurami.
Tarbozaur:
Tarbozaur żył pod koniec późnej kredy (ok. 70 milionów lat temu). Ten mięsożerny dinozaur jest uznawany za jednego z najgroźniejszych i najbardziej krwiożerczych dinozaurów swoich czasów. Był uzbrojony w ok. 60 zębów. Polował na dinozaury roślinożerne. Jego szczątki po raz pierwszy odkryto w południowej Mongolii w latach 40 XX w. (pustynia Gobi). Tereny te dokładniej zbadano dzięki polsko-mongolskim ekspedycją paleontologicznym, które odbyły się na przełomie lat 60 i 70 XX w. Skamieniałości tego dinozaura odkryto także w Chinach. Tarbozaur osiągał do 12 metrów długości, wraz z ogonem składający się z min. 35 kręgów. Jego wzrost dochodził do 3,5 metra, a masa ciała osiągała nawet 5 ton. Poruszał się na tylnych kończynach.
Oddech Plateozaura:
Dr Justyna Słowiak-Morkovina jest współautorką badań, których celem było ustalenie jak często brał oddech Plateozaur, jeden z największych dinozaurów roślinożernych, żyjący w okresie późnego triasu. Tempo, w jakim zwierzę zużywa tlen można obliczyć na podstawie danych o zmianach masy ciała z wiekiem. Masę wymarłego zwierzęcia badacze obliczają na podstawie modeli 3D ciał dinozaurów. Zmiany masy w czasie oszacowali badając przekrój kości udowej i znajdujących się tam linii zatrzymanego wzrostu, które powstają u kopytnych zimą (kiedy mają ograniczony dostęp do pożywienia), czyli raz do roku. Sposób oddychania i ilość wdychanego tlenu oszacowano na podstawie badań ptaków i krokodyli. Uwzględniając ilość wydychanego powietrza na minutę i objętość oddechową Plateozaura, naukowcy ocenili, że wykonywał około 7 (+/- 3) oddechów na minutę (podobnie jak nosorożce). Częstość spoczynkowa oddechów człowieka wynosi do 15 oddechów na minutę.
Instytutu paleobiologii PAN:
Instytut Paleobiologii to jedna z najstarszych i najlepiej ocenianych jednostek naukowych Polskiej Akademii Nauk. Jego misją jest prowadzenie dogłębnych badań kopalnego zapisu historii życia na Ziemi. Pracujący w nim naukowcy badają mikroskamieniałości, szczątki bezkręgowców i kręgowców (wczesnych ssaków i dinozaurów). Prowadzą współpracę międzynarodową i organizują zagraniczne ekspedycje paleontologiczne, m.in. do Mongolii, na Spitsbergen i Antarktydę. Instytut prowadzi Muzeum Ewolucji, w którym gromadzi swoje najczynniejsze zbiory.
Autor: Karolina Pondel-Sycz, Fundacja Marsz dla Nauki