Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że postęp nie sprzyja środowisku naturalnemu: im bardziej się otaczamy nowymi technologiami, tym mniej przestrzeni pozostaje dla natury. A jeśli wykorzystamy je do ochrony bioróżnorodności, z myślą o przyszłości planety?

Zaawansowane systemy monitorują nie tylko migrację zwierząt, lecz także pożary lasów, powodzie, trzęsienia ziemi, huragany czy susze. Dzień w dzień, przez całą dobę wiele różnych urządzeń, takich jak np. anteny, drony lub nawet satelity wraz z czujnikami rozmieszczonymi w tysiącach miejsc na ziemi przesyłają dane, które analizuje się za pomocą zaawansowanych algorytmów oraz AI. I chronią nas, nasze domy, ale też zamieszkujące Ziemię zwierzęta i rośliny.

Pewne jest, że obecnie mamy do czynienia z bezprecedensowym rozwojem nowych technologii. Imponujący postęp, którego jesteśmy świadkami, często przekracza granice naszej wyobraźni. To, co jeszcze kilkanaście, a nawet kilka lat temu wydawało się nieosiągalne, dziś stało się codziennością. Korzeni tego procesu należy szukać jeszcze w XVIII w., kiedy to rozpoczęła się rewolucja przemysłowa. Warto jednak sobie uświadomić, że dziś, bogatsi o doświadczenia i wiedzę o tym, jak negatywny wpływ na środowisko mogą mieć nasze działania, potrafimy wykorzystywać nowe technologie do tworzenia innowacji, które współpracują z naszą planetą i tworzą synergiczne relacje.

Bioróżnorodność z technologicznym wsparciem

Jednym z wyzwań, przed którym obecnie stoimy, jest zanikająca w niebezpiecznie szybkim tempie bioróżnorodność. Liczebność migrujących zwierząt spada na całym świecie, a ryzyko ich globalnego wyginięcia rośnie. Z raportów ONZ wynika, że niemal połowa gatunków wymienionych w Konwencji o Ochronie Wędrownych Gatunków Dzikich Zwierząt odnotowuje spadek populacji, a ponad jedna piąta z nich zagrożona jest wyginięciem. Z pomocą przyrodzie przychodzi właśnie technologia. Przykładem jest projekt, w ramach którego ponad 30 globalnych partnerów wykorzystuje technologie cyfrowe do ochrony i odbudowy 46 obszarów chronionych na całym świecie – od tropikalnych lasów deszczowych Amazonii po oazy mokradeł we Włoszech czy rafy koralowe u wschodniego wybrzeża Mauritiusa. W Austrii AI bada wpływ zmian klimatycznych na różnorodność gatunków ptaków czy płazów w ekosystemie mokradeł nad Jeziorem Nezyderskim. Na Filipinach i w Malezji na terenach Palawan i Sarawak nowoczesne rozwiązania pomagają chronić tamtejsze lasy deszczowe przed nielegalną wycinką, wykrywając dźwięki pił łańcuchowych i ciężarówek oraz wysyłając w czasie rzeczywistym powiadomienia do strażników za pomocą aplikacji na telefon. Warto dodać, że wszystkie urządzenia zainstalowane w środku parków naturalnych korzystają wyłącznie z energii słonecznej.

Monitoring akustyczny w Puszczy Białowieskiej

Jeden z takich projektów realizowany jest również w Polsce, w najcenniejszym ekosystemie przyrodniczym, czyli Puszczy Białowieskiej, która znajduje się na liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Tu badany jest stan bioróżnorodności. System czujników akustycznych rejestruje dźwięki przyrody, w tym różnych gatunków zwierząt. Zebrane dane są następnie przesyłane do platformy chmurowej w celu analizy przez sztuczną inteligencję. Zaawansowane rejestratory dźwięku wychwytują zarówno częstotliwości słyszalne, jak i ultradźwiękowe, które są automatycznie zapisywane na kartach SD w formie nieskompresowanej. Całość tworzy inteligentny system umożliwiający zdecydowanie bardziej efektywną ochronę unikalnych obszarów przyrodniczych i ułatwiający pracę zespołowi Białowieskiego Parku Narodowego. Warto zaznaczyć, że w ramach projektu, na podstawie ponad miliona próbek dźwiękowych, zidentyfikowano 56 gatunków zwierząt.

AI pomagająca w walce z żywiołem

Kolejnym przykładem tego, w jaki sposób nowoczesna technologia może ratować środowisko, jest ochrona lasów przed pożarami. Przykładowo w Grecji, w Syggrou, czyli w lesie znajdującym się nieopodal Aten, jest tworzony system łączący czujniki dymu i ciepła, drony i sztuczną inteligencję. Umożliwia wykrywanie pożarów na wczesnym etapie, zanim staną się one trudne do opanowania. Ponad 500 czujników czuwa nad obszarem, monitorując obecność dymu, zanieczyszczenie powietrza, suchość i alarmujące zmiany temperatury zarówno w dzień, jak i w nocy. Zapewnia analizę rozprzestrzeniania się ognia, umożliwia planowanie ewakuacji i wyznacza trasy dla pojazdów straży pożarnej oraz karetek pogotowia. Dzięki niemu można też np. oszacować, ile osób na danym obszarze jest zagrożonych ogniem i wysłać im spersonalizowane powiadomienia za pośrednictwem aplikacji mobilnej, sugerując trasy ewakuacji zgodnie z lokalnymi planami ochrony ludności.

To tylko kilka przykładów. Wskazują one jednak, że innowacje nie powinny nas przerażać, ale wręcz przeciwnie – napawać nadzieją na to, że możemy powstrzymać negatywne zmiany klimatu, do których niewątpliwie jako ludzie się przyczyniliśmy. Wszystko, co musimy zrobić, to mądrze korzystać z możliwości, jakie niosą rozwój nauki i postęp technologiczny. ©℗