Historia resetów amerykańsko-rosyjskich to historia sprzedawania marzeń, którymi próbuje handlować Władimir Putin. I w które USA udają, że wierzą, chcą wierzyć lub uznają, że wiara w nie może być dla nich korzystna. Dziś sprzedawany jest mit Rosji biznesowej, transakcyjnej i postępowej. Takiej, z którą da się żyć i handlować. Rosji, która pomoże Ameryce rozbroić Iran i wspólnie zajmie się wydobyciem minerałów za kołem podbiegunowym. Ukraina w tak skonstruowanej wizji ułożenia na nowo relacji Waszyngton-Moskwa jest sprawą trzeciorzędną. Czymś, co nie musi i nie powinno się pojawiać w otwieranym na nowo „dialogu”.

Twarzą „dialogu” jest Dmitrij Miedwiediew w wersji 3.0, czyli 49-letni, wykształcony w USA Kirił Dmitrijew. Jego żona, Natalia Popowa, to zastępczyni szefowej Fundacji Innopraktika, którą kieruje córka Putina. To wiele ułatwia. Sam Dmitrijew w sensie symbolicznym swoją rolą przypomina postać Warwary Stawrogin z „Biesów”. Tak jak ona jest przedsiębiorczą patronką życia intelektualnego Skworieszników, tak on mecenasem sztuki w Moskwie. Ale też obie persony są głęboko zanurzone w świecie biespriediełu, w którym nie ma zasad, a barbarzyństwo jest cnotą, a nie grzechem.

Kirił Dmitrijew formalnie jest szefem Rosyjskiego Funduszu Inwestycji Bezpośrednich (RFIB). To instytucja, która dysponuje ok. 10 mld dol. kapitału, a jej zadaniem jest poszukiwanie chętnych do zasilania pieniędzmi rosyjskiego rynku. Urodzony w Kijowie menedżer znaczną część swojego zawodowego życia spędził w USA. Pojechał do Stanów u schyłku Sojuza na wymianę studencką. Z przeciętnego kalifornijskiego Foothill College szybko trafił na Uniwersytet Stanforda, a po jego ukończeniu zdobył MBA na Uniwersytecie Harvarda. Otwierało mu to drogę do pracy w amerykańskich instytucjach finansowych. Karierę rozpoczął w Nowym Jorku jako bankier w Goldman Sachs. Z niego przeszedł do McKinseya, który umożliwił mu pracę w Europie i finalnie – przez Pragę – w 2000 r. powrót do Moskwy.

Można powiedzieć, że do ojczyzny wrócił w momencie, gdy władzę przejmował Putin. W pierwszym etapie jego rządów zajmował się sprzedażą udziałów w rosyjskim banku Delta Amerykanom z General Electric i Francuzom z Societe Generale. Gdy w 2011 r. obejmował państwowe stanowisko w RFIB, miał „zmienić oblicze rosyjskiego kapitalizmu”. Zadaniem Dmitrijewa było przyczynienie się do zmniejszenia zależności Kremla od dochodów z ropy i gazu. Przyciągnięcie kapitału i przekonanie go, że Rosja jest krajem, w którym przejęcia firm nie polegają na przestępczych rejderstwach, a służby specjalne i fiskus nie muszą być barierą w prowadzeniu interesów. Po wybuchu pandemii zaangażował się z kolei w walkę z wirusem, inwestując w perspektywiczne projekty leków i szczepionek.

Mało znanym faktem z jego zawodowego życiorysu jest to, że był człowiekiem oddelegowanym przez Putina do kontaktów z Donaldem Trumpem po jego pierwszym zwycięstwie w wyborach prezydenckich w 2017 r. Na Seszelach doszło wówczas do spotkania Rosjanina, saudyjskiego księcia Muhammada ibn Zajida i ludzi reprezentujących transition team Trumpa – m.in. byłego szefa prywatnej firmy wojskowej Black Water Erika Prince’a i oskarżanego o pedofilię lobbysty George’a Nadera. W czasie pierwszej kadencji Trumpa Rosjanin utrzymywał również bliskie relacje z zięciem prezydenta USA – Jaredem Kushnerem. W gruncie rzeczy Dmitrijew nie jest dla obecnej amerykańskiej ekipy kimś nowym. To stary znajomy z dawnych, dobrych czasów.

Szczególnie ważna jest znajomość z Kushnerem. To wciąż wpływowa postać w Białym Domu z przełożeniem na kontakty z Saudami i człowiek, który jest architektem Porozumień Abrahamowych – czyli strategicznego odprężenia pomiędzy światem arabskim i Państwem Izrael. Rijad z kolei to dziś kluczowa stolica w rozmowach na linii USA-Rosja-Ukraina.

Nieformalna pozycja Dmitrijewa w układzie władzy czasami budzi kontrowersje. Tajemnicą poliszynela jest niechęć szefa rosyjskiej dyplomacji do Miedwiediewa 3.0. Podczas jednej z rund rozmów w Dżuddzie miało nawet dojść między obydwoma panami do swoistego sporu o krzesło. Siergiej Ławrow miał żądać potwierdzenia od samego Putina, że ten wysłał szefa RFIB na negocjacje. Prezydent nie ma bowiem w zwyczaju dzielenia się szczegółami z podwładnymi. Ławrow ma powody, by nienawidzić Dmitrijewa. Pierwsza ważna wizyta w USA od rozpoczęcia wojny i brylowanie w wywiadach dla CNN i Fox News przypadło w udziale szefowi RFIB, a nie ministrowi spraw zagranicznych.

Poza doskonałymi kontaktami na świecie Dmitrijew ma drugą twarz: Warwary Stawrogin. Jak relacjonuje „The Moscow Times”, jego współpracownicy określają go jako despotę, który nie pozwala na zbytnią poufałość. Czarujący w wywiadach dla zachodnich mediów, gdy tylko nie jest usatysfakcjonowany ze współpracy, potrafi się drzeć i przeklinać. – Zawsze reagował dość emocjonalnie, jeśli coś poszło nie tak lub nie poszło zgodnie z jego planem. Potrafił krzyczeć i tupać nogami – relacjonuje źródło gazety. – Problem polega na tym, że każdy, kto go spotkał i pracował z nim, wie, że jest dupkiem, a jeśli powiedzą to publicznie, może to zniweczyć wszelkie szanse na ponowne prowadzenie interesów w Rosji – dodaje inny rozmówca. „Insider” opisuje go jako showmana, który jest rozkochany w samym sobie i w stosowaniu propagandy. Podobnie jak Putin, ma uwielbiać sprawdzoną metodę mówienia czego innego każdemu kolejnemu rozmówcy. W tym sensie zresztą całkowicie wpisuje się również w styl prezydenta USA.

"Wielki dar", który Amerykanie składają Putinowi. Jak plany USA ws. Ukrainy wpłyną na Polskę?
"Wielki dar", który Amerykanie składają Putinowi. Jak plany USA ws. Ukrainy wpłyną na Polskę?

Zobacz również

Granie na minerały ma się w amerykańskie fiksacje wpisać. I odpowiada za to Dmitrijew. Za Iran z kolei odpowiada sam Putin

Prasa rosyjska opisuje Dmitrijewa jako doskonały produkt putinizmu. Modernistyczna twarz dla Zachodu ma niewiele wspólnego z całkowitą wiarą w zdefiniowane na Kremlu imperialne cele Rosji. Jak przekonuje zbiegły na Zachód rosyjski dyplomata Borys Bondarew „jeśli Dmitrijew kiedykolwiek był zaznajomiony z zachodnimi normami, zamienił je na rosyjski system z czasów Putina”. Czym jest ten system? To – jak twierdzi cytowany przez zachodnie media Bondarew – „strategia: rób, co mówimy, a ludzie Zachodu w końcu się ugną. Musimy ich do tego zmusić. Oni nie powinni ustalać warunków dla nas; to my ustalimy warunki dla nich”.

Dziś kuszenie USA i ustalanie warunków odbywa się za pomocą minerałów. Dmitrijew przed niedawną wizytą w USA w komentarzu dla wiernego władzy dziennika „Izwiestija” powiedział, że „to ważna sfera współpracy. Bezwarunkowo rozpoczęliśmy dyskusje o metalach ziem rzadkich i projektach w Rosji”. Szef RFIB doskonale wyczuwa nuty, na których trzeba grać. Dla Trumpa metale ziem rzadkich – czy szerzej minerały – to próba szukania nowych źródeł finansowania amerykańskiej potęgi i pozbawienia w tej dziedzinie przewagi Chin. Waszyngton ma obecnie dwie fiksacje, jeśli chodzi o sprawy globalne – pierwszą jest wydobycie w Arktyce oraz program atomowy Iranu. Granie na minerały ma się w te fiksacje wpisać. I odpowiada za to Dmitrijew. Za Iran z kolei odpowiada Putin.

Pytaniem otwartym pozostaje, czy Amerykanie się na to złapią. Od objęcia urzędu przez Trumpa dali Rosjanom całą listę prezentów. Z drugiej strony sygnalizują, że jeśli ludzie tacy jak Dmitrijew będą mydlić USA oczy i grać na czas, Kreml czekają kolejne sankcje. I rzeczywiście w Senacie krąży projekt ustawy, która miałaby nakładać 500 proc. cło na kraje, które kupują w Rosji gaz, ropę i uran. Również obecne, niskie ceny ropy, które są rezultatem polityki celnej Białego Domu, nie mogą satysfakcjonować Moskwy. Pytanie, czy na straszeniu się nie skończy. I czy gdy Dmitrijew przyjedzie po raz kolejny do USA z czerwonym przyciskiem resetu – takim, jaki prezentowała Hillary Clinton i Siergiej Ławrow wiosną 2009 r. w czasie prezydentury Miedwiediewa – Amerykanie znów nie kupią show. ©Ⓟ