ESG (Environmental, Social, Governance) to podejście strategiczne firm do najpoważniejszych z wyzwań, jakimi są obecnie zmiany klimatyczne. W 2024 roku obejmuje ono aspekty środowiskowe, społeczne i korporacyjne, uwzględniając przy tym potrzeby inwestorów, inwestycje i działania długoterminowe. Od kiedy obowiązuje raportowanie niefinansowe? Artykuł zawiera terminy.
Raportowanie niefinansowe według standardów ESG
Na aspekt środowiskowy składają się takie kategorie jak bioróżnorodność, zużycie energii, odpady, zanieczyszczenia, gospodarka wodna, surowce, ślad węglowy. Firmy zobowiązane do generowania raportów niefinansowych powinny przygotować taką strategię środowiskową, która będzie pozwalała zmierzyć przyjęte założenia.
Aspekt społeczny, inaczej relacje z interesariuszami wewnętrznymi i zewnętrznymi w całym łańcuchu dostaw obejmuje kwestie pracownicze (zwalczanie dyskryminacji w miejscu pracy), pracownicze w łańcuchu dostaw (przestrzeganie standardów ESG przez dostawców), konsumenckie, aktywności na rzecz lokalnej społeczności (przekazywanie części zysków).
Trzeci obszar, czyli ład korporacyjny obejmuje całą strukturę przedsiębiorstwa, czyli przejrzystego postępowania, w tym wykrywania i przeciwdziałania korupcji czy uczciwego podstępowania z dostawcami wraz z obowiązkiem informacyjnym wobec inwestorów.
Ważne
Podejście oparte na ESG wpływa na relację z udziałowcami i inwestorami, ale również na reputację danej spółki oraz zdolność do generowania zysków w dłuższej perspektywie.
Podstawy prawne raportowania
Duże podmioty z branży finansowej, ubezpieczeniowej oraz podmioty publiczne zobowiązane były już do tworzenia raportów niefinansowych według wymogów Dyrektywy NFRD (Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2014/95 z dnia 22 października 2014 r.). Wspomniane raporty miały za zadanie dostarczyć inwestorom lub analitykom finansowym informacji, które czynniki niefinansowe (np. podejście do waliki z korupcją) mogły mieć wpływ na lepsze decyzje inwestycyjne w dłuższej perspektywie. Interesariusze oczekiwali większej przejrzystości w zakresie wpływu przedsiębiorstwa na środowisko i kwestie społeczne.
Do tworzenia raportów niefinansowych firmy mogły korzystać z istniejących już ram, takich jak Global Reporting Initiative (GRI) lub Integrated Reporting Frameworks (IRF), a same raporty miały być audytowane przed niezależne podmioty.
Od 2024 r. dyrektywa NFRD została zastąpiona dyrektywą CSRD, czyli Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2464 z 14 grudnia 2022 r., która wprowadza obowiązek raportowania informacji nt. zrównoważonego rozwoju dla większej liczby przedsiębiorstw.
Nowa forma sprawozdawczości zgodnie ze standardami unijnymi będzie zawarta w nowelizacji ustawy o rachunkowości, której projekt przygotowało Ministerstwo Finansów, oznaczony jako UC14. Nowelizacja obejmie swoim zakresem przepisy Dyrektywy CSRD oraz Dyrektywy delegowanej Komisji (UE) 2023/2775 z 17 października 2023 r., regulującej kryteria dotyczące wielkości przedsiębiorstw (zakłada podniesienie o 25% progów finansowych definiujących poszczególne kategorie jednostek (mikro, małe, średnie i duże jednostki). Zmiany implementujące przepisy unijne obejmą ustawę o rachunkowości, ustawę o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym i ustawie o Krajowym Rejestrze Sądowym.
Które firmy muszą raportować i kiedy?
Pierwsze raporty za rok 2024 będą przygotowywać duże spółki notowane na rynkach regulowanych UE, zatrudniające powyżej 500 pracowników, które wcześniej podlegały raportowaniu wg dyrektywy NFRD, muszą dostosować się do nowych zasad od roku obrotowego rozpoczynającego się 1 stycznia 2024 roku lub po tej dacie.
Następnie, od 2025 roku obowiązek ten rozszerzy się na inne duże przedsiębiorstwa (notowane lub nie), które zatrudniają ponad 250 pracowników i/lub osiągają roczny obrót netto co najmniej 40 milionów euro lub sumę aktywów bilansu co najmniej 20 milionów euro. Od 2026 roku raportować będą MŚP notowane na giełdzie i inne przedsiębiorstwa.
Najważniejsze elementy raportowania niefinansowego
Dyrektywa CSRD wprowadza kilka zmian w obowiązkach raportowych:
- Ujednolicenie standardów raportowania – Stosowanie tzw. Europejskich Standardów Zrównoważonego Rozwoju (ESRS), rozszerzający zakres raportowanych informacji nt. zrównoważonego rozwoju o obszary środowiskowy, społeczny (włączając prawa człowieka) oraz ład korporacyjny.
- Forma i miejsce raportowania - prezentowanie informacji dotyczących zrównoważonego rozwoju w odrębnej sekcji, w ramach jednego sprawozdania finansowego z działalności jednostki.
- Obowiązkowa digitalizacja - wprowadzenie obowiązkowej digitalizacji sprawozdania poprzez wprowadzenie obowiązkowego formatu XHTML dla sprawozdań z działalności jednostek raportujących informacje o zrównoważonym rozwoju.
- Weryfikacja sprawozdań – Sprawozdania będą obowiązkowo weryfikowane przez biegłych rewidentów, a informacje niefinansowe wcześniej zatwierdzone przez audyt, jeszcze przed ich publikacją.
- Ocena istotności – stanowi punkt wyjścia do sprawozdawczości niefinansowej, jest to analiza obejmująca identyfikację i ocenę oddziaływań, ryzyk i możliwości z zakresu ochrony środowiska, polityki społecznej i zarządzania w całym łańcuchu wartości.
Podejście oparte na podwójnej istotności
Badanie istotności stanowi podstawę do przygotowania przedsiębiorstwa do raportowania niefinansowego. Obowiązek przeprowadzenia analizy istotności można oprzeć o istniejące już wskaźniki, takie jak GRI, SASB, IRF, ONZ itd.), ale również na nowych unijnych standardach ESRS (European Sustainability Reporting Standards). Dostępne są również standardy sektorowe, zawierające wskaźniki dla konkretnej branży gospodarki. Badanie istotności ma na celu potwierdzenie i ocenę, które aspekty zawarte w standardach są kluczowe z punktu widzenia zrównoważonego rozwoju, czyli które należy uwzględnić przy tworzeniu raportu.
Ważne
Informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa, know-how firmy, informacje zastrzeżone (niejawne) pomija się w raporcie. Dlatego tak ważne jest przeprowadzenie oceny istotności.
Przy podejściu do kwestii zrównoważonego rozwoju należy stosować zasadę podwójnej istotności (double materiality), z perspektywy wpływu i perspektywy finansowej. Oznacza to, że badając istotność informacji ocenia się czy kwestie zrównoważonego rozwoju odnoszą się do istotnego rzeczywistego, pozytywnego lub negatywnego wpływu działania przedsiębiorstwa na środowisko, ludzi, relacje biznesowe, operacje w całym łańcuchu wartości oraz czy kwestie zrównoważonego rozwoju powodują lub mogą spowodować istotne skutki finansowe dla przedsiębiorstwa wpływające na sytuację finansową, wyniki finansowe i przepływy pieniężne w firmie.