Czy można sfinansować zakup niszczarek z ZFRON?

Przepisy nie zabraniają wydatkowania pieniędzy zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (ZFRON) na sprzęt o uniwersalnym charakterze lub taki, który nie ma dodatkowego, ponadstandardowego wyposażenia.

Tak uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA) w Łodzi. Rozpatrywał on skargę złożoną przez firmę, która zwróciła się do urzędu skarbowego o wydanie zaświadczenia o uznaniu za pomoc de minimis wydatku poniesionego z konta ZFRON na zakup dwóch niszczarek obsługiwanych przez cztery niepełnosprawne pracownice. Jednak fiskus odmówił wystawienia dokumentu. Wskazał, że ten wydatek nie jest zgodny z przepisami rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 19 grudnia 2007 r. w sprawie ZFRON (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1145). Jego zdaniem niszczarki nie mogą być potraktowane jako wyposażenie stanowiska pracy oraz przystosowanie otoczenia do potrzeb niepełnosprawnych pracowników. Nie poprawiają bowiem warunków pracy wynikających z dysfunkcji zdrowotnej i stanowią jedynie normalny element wyposażenia stanowiska pracy.

Pracodawca wniósł zażalenie na postanowienie o odmowie do dyrektora izby administracji krajowej, ale organ odwoławczy go nie uwzględnił. Uzasadnił to tym, że poniesiony przez firmę zakup nie przyczynił się do zmniejszenia ograniczeń zawodowych pracowników, a niszczarki nie mają żadnych usprawnień czy ulepszeń, które pozwalałaby niepełnosprawnym podwładnym na wykonywanie zadań, których bez tego sprzętu nie mogliby wykonywać. Poniesiony wydatek nie miał więc na celu rehabilitacji zawodowej pracownic.

Pracodawca postanowił złożyć na to rozstrzygnięcie organu odwoławczego skargę do WSA. Zarzucił w niej urzędnikom fiskusa dokonanie błędnej wykładni przepisów rozporządzenia w sprawie ZFRON, ponieważ nie wymagają one, aby zakupione jako wyposażenie stanowiska pracy urządzenia musiały mieć jakieś szczególne lub dodatkowe przystosowanie do potrzeb niepełnosprawnych pracowników. Przekonywał też, że do realizacji celu rehabilitacji zawodowej niezbędny jest dobór odpowiedniego miejsca pracy i jego wyposażenie, co nie oznacza, że każdorazowo i na siłę należy przystosowywać otoczenie do potrzeb osoby z dysfunkcją zdrowotną.

WSA przyznał rację pracodawcy i uchylił postanowienie dyrektora izby administracji skarbowej. Podkreślił, że skarżący miał rację, iż organ odwoławczy powołał się na wymogi, które nie wynikają z rozporządzenia. Nie zawiera ono bowiem warunku, który uzależniałby wydatkowanie środków z tego funduszu wyłącznie na sprzęt o ponadstandardowym charakterze. Oparcia w przepisach rozporządzenia nie ma też oczekiwanie ze strony fiskusa, że pracodawca wykaże bezpośredni związek pomiędzy przeznaczeniem środków ZFRON a poprawą sytuacji konkretnego niepełnosprawnego pracownika, jeśli chodzi o ograniczenia związane z poziomem lub rodzajem jego dysfunkcji zdrowotnej.

WSA stwierdził przy tym, że z pieniędzy ZFRON może być zakupione każde urządzenie, którzy służy realizacji celów rehabilitacji zawodowej. A podstawowym celem jest ułatwienie i utrzymanie zatrudnienia przez osobę niepełnosprawną. Zwrócił przy tym uwagę, że zgodnie z wyjaśnieniami pracodawcy zakup niszczarek dla dwóch pracownic wiąże się z awansem zawodowym, a dwóm pozostałym pozwoli zachować miejsca pracy, więc wpisuje się w cele rehabilitacji zawodowej, zwłaszcza że w przepisach rozporządzenia mowa jest po prostu o wyposażeniu stanowiska pracy, a nie o tym, że ma być ono związane z niepełnosprawnością pracownika.©℗

orzecznictwo