Chociaż osoba prowadząca działalność nierejestrową nie jest przedsiębiorcą, to w świetle przepisów o VAT prowadzi działalność gospodarczą. Nie zawsze może zaś skorzystać ze zwolnienia podmiotowego.

Definicja działalności gospodarczej w ustawie o VAT różni się zarówno od przyjętej w ustawie – Prawo przedsiębiorców, jak i w ustawie o PIT. Otóż zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W efekcie działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT prowadzą nie tylko przedsiębiorcy, lecz także osoby uzyskujące przychody z najmu prywatnego czy osoby prowadzące działalność nierejestrową. Na szczęście nie oznacza to jednak, że wszystkie osoby prowadzące działalność nierejestrową muszą płacić VAT. Większość z nich może bowiem skorzystać ze zwolnienia podmiotowego z VAT.

Limit zwolnienia podmiotowego

Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o VAT ze zwolnienia z VAT mogą skorzystać podatnicy, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 tys. zł. Zwolnienie dotyczy także podatników, którzy rozpoczynają działalność w trakcie roku podatkowego, jeżeli ich przewidywana wartość sprzedaży nie przekroczy kwoty 200 tys. zł, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w danym roku (art. 113 ust. 9 ustawy o VAT).

Skoro miesięczny limit przychodów z działalności nierejestrowej od stycznia do czerwca 2024 r. wynosi 3181,50 zł, a od lipca 2024 r. – 3225 zł, to nawet przy maksymalnym pułapie przychodów osoba prowadząca taką działalność nie przekroczy limitu zwolnienia podmiotowego z VAT.

Wyłączenia

Ze zwolnienia podmiotowego nie mogą jednak skorzystać podatnicy, którzy:

  • dokonują dostaw:

a) towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy o VAT (tj. metale szlachetne i złom z nich, wyroby jubilerskie),

b) towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, z wyjątkiem:

– energii elektrycznej (CN 2716 00 00),

– wyrobów tytoniowych,

– samochodów osobowych, innych niż nowe, zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji,

c) budynków, budowli lub ich części, w przypadkach, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a i b ustawy o VAT,

d) terenów budowlanych,

e) nowych środków transportu,

f) przez internet:

– preparatów kosmetycznych i toaletowych (PKWiU 20.42.1),

– komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKWiU 26),

– urządzeń elektrycznych (PKWiU 27),

– maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 28),

g) hurtowych i detalicznych części i akcesoriów do:

– pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli (PKWiU 45.3),

– motocykli (PKWiU ex 45.4);

  • świadczą usługi:

a) prawnicze,

b) w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego,

c) jubilerskie,

d) ściągania długów, w tym factoringu;

  • nie mają siedziby działalności gospodarczej na terytorium Polski.

Jeśli działalność nierejestrowa obejmuje takie towary lub usługi, to trzeba zarejestrować się jako czynny podatnik VAT niezależnie od wartości sprzedaży.

Wybór podatnika

Należy dodać, że nie ma obowiązku korzystania ze zwolnienia podmiotowego z VAT. Osoby prowadzące działalność nierejestrową mogą zrezygnować z tego zwolnienia. W tym celu muszą zawiadomić na piśmie o tym zamiarze naczelnika urzędu skarbowego przed początkiem miesiąca, w którym rezygnują ze zwolnienia, a w przypadku podatników rozpoczynających działalność w trakcie roku podatkowego – przed dniem wykonania tej czynności. Zazwyczaj takie zawiadomienie jest składane po prostu jako wypełniony formularz zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R.