Aplikacja mobilna może być wkładem do spółki z o.o.

Stworzyłem aplikację na urządzenia mobilne i chciałbym na niej zarabiać w ramach prowadzenia biznesu wspólnie z innymi osobami. Czy w związku z tym właściwe będzie wniesienie praw do tego programu aportem do spółki handlowej? Chodzi mi o spółkę z o.o.

Wkład wspólnika do spółki, czyli pewna wartość ekonomiczna, może mieć postać pieniężną (np. gotówki lub pieniądza bankowego – czyli przelewu) bądź niepieniężną (nazywaną również aportem). W przypadku, gdy wspólnik nie posiada odpowiedniej ilości pieniędzy, a dysponuje np. prawami autorskimi do stworzonej przez siebie aplikacji mobilnej, rozwiązaniem wartym rozważenia jest wniesienie przez uprawnionego wkładu do spółki w postaci wspomnianej aplikacji kwalifikowanej jako wkład niepieniężny.

W przypadku wniesienia do spółki aplikacji mobilnej aportem będzie najczęściej zbiór praw autorskich do: programu komputerowego, grafik, assetów, scenariusza i innych elementów, które mogą wchodzić w skład danego projektu. To nie wszystko, bo w „skład” aplikacji mobilnej mogą wchodzić również prawa własności przemysłowej do jej elementów – będą nimi głównie prawa z rejestracji znaków towarowych bądź wzorów przemysłowych obejmujących dane elementy aplikacji, np. jej logo. Należy zaznaczyć, że przedmiot aportu może stanowić również przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, w ramach którego/której była tworzona aplikacja mobilna. A przedsiębiorstwo, jak wskazuje art. 551 kodeksu cywilnego (dalej: k.c.), to zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych razem do prowadzenia działalności gospodarczej, przy czym aportem można wnieść całość, jak również zorganizowaną część takich składników. Przykładem może być sytua cja, kiedy w ramach danej jednoosobowej działalności gospodarczej pewna wydzielona część pracowników i „zasobów” przedsiębiorcy jest zaangażowana w tworzenie oprogramowania, a druga część – np. wykonująca pracę w innym miejscu – zajmuje się spedycją i logistyką. Ocena, czy dany zespół składników jest zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa (czyli tzw. ZCP), powinna być każdorazowo dokonywana indywidualnie.

Zdolność aportowa

Aby sama aplikacja mogła zostać skutecznie wniesiona do spółki, musi posiadać tzw. zdolność aportową. Rozumie się przez nią „cechy, które łącznie winno spełniać dane prawo majątkowe, aby mogło stanowić przedmiot wkładu niepieniężnego do spółki kapitałowej” (A. Szumański „Wkłady niepieniężne do spółek kapitałowych”, 1997, str. 57). Do najczęściej wyróżnianych cech zdolności aportowej należą następujące kryteria:

• zdolności bilansowej;
• zbywalności prawa;
• przydatności i faktycznej dostępności;
• zdolności wejścia w skład masy upadłości (subsydiarnie).

A zatem – mówiąc w dużym skrócie – aby dana aplikacja mobilna spełniła powyższe kryteria, musi być możliwa do wyceny, zbycia oraz nieść ze sobą konkretną wartość ekonomiczną. Co ważne, wkład niepieniężny w postaci aplikacji może zostać wniesiony do spółki zarówno przy jej powstaniu, jak i później, w ramach podwyższenia kapitału zakładowego spółki z o.o. Należy przy tym pamiętać, że zawarcie umowy spółki lub podwyższenie jej kapitału zakładowego przy użyciu wzorca elektronicznego (przez tzw. S-24) możliwe jest jedynie w przypadku wnoszenia wkładów pieniężnych (art. 158 par. 1 k.s.h.), w związku z tym nie ma możliwości skorzystania z tej formy przy wnoszeniu do spółki aportem aplikacji mobilnej. To oznacza, że w przypadku opisanym przez czytelnika przy zawarciu umowy spółki nie obędzie się bez wizyty u notariusza i złożenia podpisu pod aktem notarialnym.

Podwyższenie kapitału

Wniesienia aportu do już istniejącej spółki można dokonać poprzez wspomniane wyżej podwyższenie jej kapitału zakładowego. Jeżeli umowa spółki nie przewiduje możliwości podwyższenia kapitału zakładowego o określoną wartość w danym czasie, musi do niego dojść poprzez zmianę umowy spółki (P. Pinior, [w:] W. Popiołek (red.) „Wkłady niepieniężne w spółkach handlowych”, 2014, str. 187.). Do dokonania tej czynności konieczne jest porozumienie wspólników w tym zakresie. Ustaleń dokonuje się w formie uchwały zgromadzenia wspólników podjętej w formie aktu notarialnego, co do zasady, większością dwóch trzecich głosów (art. 246 par. 1 k.s.h.). Wspólnicy, których liczba udziałów w kapitale zakładowym uległaby pomniejszeniu w przypadku danego podwyższenia kapitału zakładowego, muszą wyrazić indywidualną, wyraźną zgodę na taką zmianę (art. 246 par. 3 k.s.h.). Samo podwyższenie może zwiększyć wartość nominalną istniejących udziałów lub ustanowić nowe udziały (art. 257 par. 2 k.s.h.). Poza uchwałą niezbędne jest również złożenie przez wspólników oświadczeń o objęciu udziałów w kapitale zakładowym (art. 258 par. 2, art. 259 k.s.h.) oraz – w przypadku gdy są to nowi wspólnicy – oświadczeń o przystąpieniu do spółki.

Wspomniane przepisy k.s.h. wskazują na sytuacje tzw. wadliwości aportu. Aport będzie obarczony wadami w szczególności w razie braku możliwości dysponowania przez wspólnika prawami do aplikacji.

Ocena wartości

Wspólnicy muszą wskazać w umowie wartość zbywczą przedmiotu wkładu na dzień zawarcia umowy spółki. Do dokonania wyceny aportu do spółki z o.o. nie jest konieczne uzyskanie opinii biegłego rewidenta lub rzeczoznawcy majątkowego – wspólnicy sami mogą dokonać oceny jej wartości z zastrzeżeniem, że muszą wskazać w umowie wartość zbywczą przedmiotu wkładu na dzień zawarcia umowy spółki. Muszą również pamiętać, aby możliwie jak najbardziej precyzyjnie określić w umowie przedmiot danego wkładu niepieniężnego (tj. dokładnie opisać daną aplikację, jej zakres, assety, funkcjonalności) oraz jednoznacznie wskazać osobę wspólnika obowiązanego do jego wniesienia.

A co w sytuacji, gdy do spółki zostanie wniesiony aport realnie mniejszej warty, niż zostało to zadeklarowane w umowie spółki? Może to rodzić odpowiedzialność majątkową wspólnika oraz członków zarządu względem spółki. Wspólnik, który wniósł aportem aplikację mobilną, której realna wartość jest mniejsza niż ta zadeklarowana przy dokonywaniu czynności, ponosi względem spółki odpowiedzialność wyrównawczą, tj. zgodnie z art. 14 par. 2 k.s.h. musi wyrównać spółce kapitałowej różnicę między wartością przyjętą w umowie a zbywczą wartością wkładu. Zgodnie z poglądem części teoretyków, z którym się zgadzam (m.in. A. Szumański, [w:] S. Sołtysiński (red.) „Kodeks spółek handlowych. Komentarz do art. 1-150, tom I”, 2012, art. 14 nb. 27, Legalis), odpowiedzialność wyrównawcza względem spółki może polegać na „naprawieniu” przez wspólnika wadliwości aportu poprzez np. uzupełnienie jego brakujących elementów technicznych, naprawienie funkcjonalności itd. Nie jest to jednak pogląd w pełni popierany przez wszystkich przedstawicieli doktryny prawa. Część z nich, powołując się na literalne brzmienie wspomnianego wyżej przepisu, uważa, że naprawienie wadliwości wkładu może nastąpić tylko w formie pieniężnego uzupełnienia jego brakującej wartości (np. J. Naworski, [w:] R. Potrzeszcz, T. Siemiątkowski (red.) – „Kodeks spółek handlowych. Komentarz”. Tytuł III. Spółki kapitałowe. Dział I. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, 2011, art. 14, nb.30, LEX).

Ale może się zdarzyć również sytuacja odwrotna. Znaczne zawyżenie wartości aplikacji mobilnej względem jej realnej rynkowej wartości również stanowi swoistą „wadę” przedmiotu aportu i rodzi odpowiedzialność wyrównawczą wspólnika i członka zarządu, który zgłosił rejestrację tego aportu (art. 175 k.s.h.). Dysproporcja względem realnej wartości aplikacji, a tej zadeklarowanej nie musi zatem w tym przypadku wynikać z wad samej aplikacji, tj. jej wybrakowania, braku wymaganych funkcjonalności, lecz z błędnej oceny realnej wartości ekonomicznej przedmiotu aportu. We wspomnianym art. 175 k.s.h. ustawodawca „ograniczył” roszczenie spółki do „znacznego zawyżenia” wartości przedmiotu aportu. Samo słowo „znaczne” w tym kontekście stanowi klauzulę generalną i jego ocena de facto każdorazowo zależy od okoliczności konkretnej sprawy. Warto również wskazać, że „znaczne zawyżenie” zgodnie z orzecznictwem sądowym może być niekiedy usprawiedliwione okolicznościami danej sprawy (por. wyr. SA w Katowicach z 16 października 2017, sygn. akt V ACa 111/16).

W związku z opisanymi powyżej aspektami wniesienia aplikacji mobilnej jako wkładu do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, rozważając tego typu przedsięwzięcie, warto skorzystać z usług profesjonalnego doradcy, łączącego kompetencje zarówno z zakresu prawa spółek handlowych, jak i prawa własności intelektualnej. ©℗