Doprecyzowanie przepisów związanych z przeciwdziałaniem nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych to cel podpisanej przez prezydenta Andrzeja Dudę noweli ustawy o przeciwdziałaniu zatorom płatniczym. Kancelaria Prezydenta RP poinformowała, że chodzi też o uproszczenie obowiązku sprawozdawczego.
Kancelaria prezydenta podkreśliła we wtorek w komunikacie, że celem ustawy z dnia 4 listopada 2022 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych oraz ustawy o finansach publicznych jest doprecyzowanie przepisów związanych z przeciwdziałaniem nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, uproszczenie obowiązku sprawozdawczego oraz poprawa efektywności postępowania w sprawie nadmiernego opóźniania ze spełnianiem świadczeń pieniężnych.
Wyjaśniono, że ustawa wprowadza zmiany m.in. w zakresie wydłużenia terminu na złożenie sprawozdania o stosowanych przez podmiot w poprzednim roku kalendarzowym terminach zapłaty w transakcjach handlowych - z 31 stycznia na 30 kwietnia roku następującego po roku, którego dotyczy sprawozdanie. Nakłada też na wszystkich przedsiębiorców obowiązek złożenia drugiej stronie transakcji handlowej oświadczenia o posiadaniu, uzyskaniu albo utracie statusu „dużego przedsiębiorcy”.
Chodzi również o wprowadzenie w transakcjach handlowych, w których dłużnikiem jest duży przedsiębiorca, a wierzycielem mikroprzedsiębiorca, mały lub średni przedsiębiorca, bezskuteczności zastrzeżenia umownego wyłączającego albo ograniczającego prawo wierzyciela do przelewu wierzytelności, jeżeli zapłata nie nastąpiła w terminie określonym w umowie albo w przypadku nieokreślenia tego terminu od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego. Jak dodano, zasada ta nie znajdzie zastosowania do transakcji handlowych, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny.
Nowe przepisy doprecyzowują kwestie związane z obowiązkiem sprawozdawczym o praktykach płatniczych, czyli m.in. "rozstrzygnięciu, że obowiązek sprawozdawczy ciąży na podmiocie, zaś odpowiedzialność za przekazanie sprawozdania przez podmiot spoczywa na kierowniku tego podmiotu, zdefiniowaniu pojęcia - kierownik podmiotu, a także wskazaniu, że sprawozdanie należy skorygować w przypadku, gdy co najmniej w jednej pozycji przekazanego sprawozdania dane uległy zmianie o co najmniej 10 proc. wartości".
Chodzi również o określenie zasad ustalania wartości świadczeń pieniężnych spełnionych, niespełnionych, otrzymanych oraz nieotrzymanych wyrażonych w walucie obcej na potrzeby sprawozdawczości oraz postępowania w sprawie nadmiernych opóźnień. A także wprowadzenie "obowiązku wskazywania w sprawozdaniu o praktykach płatniczych udziału procentowego poszczególnych świadczeń pieniężnych nieotrzymanych, w całkowitej wartości świadczeń pieniężnych należnych danemu podmiotowi w poprzednim roku kalendarzowym oraz udziału procentowego poszczególnych świadczeń pieniężnych niespełnionych w całkowitej wartości świadczeń pieniężnych, do których spełnienia był zobowiązany dany podmiot w poprzednim roku kalendarzowym".
Ustawa określa ponadto termin corocznej publikacji zbiorczego zestawienia sprawozdań o praktykach płatniczych - do 31 sierpnia.
Nowela przewiduje też wprowadzenie możliwości obniżenia nałożonej administracyjnej kary pieniężnej za nadmierne opóźnianie się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych o 20 proc. w przypadku, gdy strona postępowania w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji uiści w całości administracyjną karę pieniężną oraz zrzeknie się prawa do złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. Wprowadza także obligatoryjne podwyższenie maksymalnej administracyjnej kary pieniężnej za nadmierne opóźnianie się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych o 50 proc. w przypadku, gdy w okresie 2 lat od dnia, w którym decyzja o nałożeniu administracyjnej kary pieniężnej stała się ostateczna, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konkurencji ponownie stwierdzi nadmierne opóźnianie się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych przez ten sam podmiot.
Przepisy zakładają również umożliwienie Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konkurencji, bez wszczynania postępowania, wystąpienia do przedsiębiorcy w sprawach z zakresu nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych, a także wprowadzenie zasady, w myśl której przy ustalaniu wystąpienia nadmiernego opóźnienia ze spełnianiem świadczeń pieniężnych oraz przy obliczaniu maksymalnej wysokości administracyjnej kary pieniężnej, pomijane będą świadczenia pieniężne, których termin spełnienia upłynął wcześniej niż 2 lata przed dniem wszczęcia postępowania, wynikające z transakcji handlowych, których wyłącznymi stronami są podmioty należące do tej samej grupy kapitałowej oraz wynikające z transakcji handlowych zawieranych w zakresie działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej.
Zaznaczono, że ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem: art. 1 pkt 4, który dodaje do art. 9a (bezskuteczność zastrzeżenia umownego wyłączającego albo ograniczającego prawo wierzyciela do przelewu wierzytelności), ma wejść w życie po 2 miesiącach od dnia ogłoszenia, oraz art. 1 pkt 5, 6 i 15 oraz art. 3 ust. 3 i 4 (zmiany w zakresie sprawozdania o praktykach płatniczych), które wejdą w życie 1 stycznia 2023 r. (PAP)