Uproszczenie i skrócenie czasu rejestracji spółki cywilnej, całkowita elektronizacja Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej oraz integracja bazy informacji o przedsiębiorcach z innymi rejestrami – to główne ułatwienia, których wprowadzenie planuje Ministerstwo Rozwoju i Technologii
Dzięki tzw. jednemu okienku założenie firmy przez wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) jest dużo szybsze i mniej uciążliwe. Nie trzeba już składać odrębnych wniosków do Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), skarbówki, ZUS lub KRUS.
Tymczasem proces rejestracji spółki cywilnej, która - jak wskazuje Ministerstwo Rozwoju i Technologii - jest jedną z najczęściej wybieranych przez przedsiębiorców form współpracy, wciąż jest czasochłonny. Trzeba złożyć dokumenty zgłoszeniowe do urzędu skarbowego, GUS, ZUS lub KRUS. W dodatku spółka cywilna jest zobowiązana uzyskać numer identyfikacji podatkowej (NIP).
- Oprócz podpisania przez wspólników/przedsiębiorców umowy spółki cywilnej niezbędne jest złożenie formularza NIP-2 do urzędu skarbowego. Jeśli będzie ona podatnikiem VAT, nieodzowne jest też złożenie zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R, a w przypadku wniesienia wkładów pieniężnych i niepieniężnych do spółki konieczne wypełnienie deklaracji PCC-3 w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. Spółka cywilna podlega także wpisowi do rejestru REGON, co wymaga złożenia odrębnego wniosku. Jeśli pełni rolę płatnika składek za wspólników, pracowników, jak i inne zatrudnione osoby podlegające ubezpieczeniom, ciąży na niej obowiązek zgłoszenia w ZUS - wylicza resort rozwoju, który skierował właśnie do konsultacji projekt nowelizacji ustawy o CEIDG i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 541 ze zm.).
Jedno okienko dla spółek cywilnych
Projekt przewiduje stworzenie jednego zintegrowanego wniosku dla spółki cywilnej dotyczącego rejestracji, zgłoszenia zmiany, zawieszenia, wznowienia lub zakończenia działalności. Będzie go można złożyć w urzędzie skarbowym, GUS, ZUS lub KRUS. Nie będzie już potrzeby składania kolejnych formularzy tylko po to, by uzyskać numer NIP lub REGON. Do tego będzie możliwość złożenia wniosku online.
Co więcej, zgodnie z projektem dane na temat spółki cywilnej trafią do CEIDG. Wszystko dlatego, że w obecnym stanie prawnym nie ma kompleksowej informacji na temat spółki cywilnej, która byłaby dostępna online i pozwalałaby na śledzenie zmian zachodzących w spółce, wraz z ustaleniem terminów i osób, które ich dokonały. Jest co prawda rejestr REGON, ale nie zawiera on niektórych informacji dotyczących zmian dokonywanych w spółce (tzw. historii zmian). Niezbędne jest zatem stworzenie jednego miejsca, gdzie prezentowana byłaby pełna informacja na temat spółki cywilnej wraz z historią zmian.
W rejestrze będą dostępne takie informacje jak: nazwa, dane wspólników, wskazanie wspólników uprawnionych do reprezentacji, data rozpoczęcia, zawieszenia i wznowienia działalności spółki cywilnej, data ustania bytu prawnego/wykreślenia. Oprócz tego adres siedziby, przeważający kod Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) i pozostałe rodzaje działalności gospodarczej, informacja o przekształceniu spółki cywilnej w spółkę podlegającą wpisowi do KRS, dane kontaktowe. Wydruk z CEIDG będzie miał walor zaświadczenia.
Jak zauważa Jakub Pietrzak, ekspert ds. społeczno-gospodarczych Pracodawców RP, spółka cywilna mimo braku osobowości prawnej nadal jest popularną formą prowadzenia działalności gospodarczej.
- Przedsiębiorcy prowadzący działalność w tej formie, gdy chcą załatwić sprawę w urzędzie, muszą dziś każdorazowo przedstawiać organowi administracji publicznej umowę spółki cywilnej. To dość uciążliwy wymóg, zwłaszcza że już w obecnym stanie prawnym CEIDG ma informacje o prowadzeniu działalności w formie spółki cywilnej. Po nowelizacji będzie możliwe pobranie zaświadczenia, które wyeliminuje konieczność okazywania umowy przy każdej sprawie administracyjnej - tłumaczy ekspert.
Dodaje, że prezentacja szerokiego zakresu danych spółki cywilnej w CEIDG będzie korzystna dla przedsiębiorców, bo za pomocą publicznie jawnego rejestru będą mogli zweryfikować swoich kontrahentów.
- Wadą tych rozwiązań jest długie vacatio legis. Nowelizacja ma wejść w życie dopiero 1 października 2026 r., co jest tłumaczone koniecznością dokonania zmian w systemie teleinformatycznym. System ten nie będzie jednak tworzony od nowa i będzie się opierał na obecnych rozwiązaniach, więc czteroletni termin wejścia w życie przepisów wydaje się zbyt odległy - uważa Jakub Pietrzak.
Papierowe wnioski trafią do lamusa
Resort rozwoju zapowiada też stopniowe odchodzenie od papierowych wniosków do bazy przedsiębiorców. Co prawda możliwość elektronicznego złożenia wniosku istnieje od 2011 r., ale z art. 8 ust. 2 ustawy o CEIDG można go też w formie papierowej wysłać pocztą lub złożyć w urzędzie gminy. Udział wniosków składanych tą drogą systematycznie jednak spada, a w pandemii nastąpił skokowy wzrost liczby dokumentów składanych online (obecnie to niemal 70 proc.).
Pożegnanie z papierem ma być rozłożone w czasie. Od 1 października 2024 r. całkowita elektronizacja systemu składania wniosków o wpis w CEIDG będzie dotyczyć wniosków o rozpoczęcie działalności. Pozostałe wnioski (o zawieszenie, wznowienie, zakończenie, zmianę wpisu) będą przyjmowane w formie papierowej przez kolejne dwa lata, czyli do 1 października 2026 r.
- Nie należy zapominać o przedsiębiorcach, którzy składali wnioski wyłącznie w papierowej formie i mogą mieć trudności ze złożeniem ich elektronicznie. Nie chodzi mi o pozostawienie możliwości złożenia wniosku w formie pisemnej, ale o umożliwienie takim osobom zrobienia tego elektronicznie w siedzibie urzędu i z pomocą urzędnika - zaznacza Jakub Pietrzak.
Korzystne zmiany dla pełnomocników
Zmienią się również przepisy dotyczące ujawnienia w CEIDG danych pełnomocnika. Dzięki ujawnieniu w rejestrze informacji o jego ustanowieniu nie musi on posługiwać się odrębnym dokumentem poświadczającym pełnomocnictwo wobec organów administracji publicznej ani ponosić opłaty skarbowej.
- Z danych zgromadzonych w CEIDG wynika, że z możliwości uwidocznienia w CEIDG informacji o udzielonym pełnomocnictwie korzysta 13,1 proc. przedsiębiorców (łącznie ustanowiono ponad 300 tys. pełnomocników). Analiza przepisów ustawy o CEIDG oraz głosy przedsiębiorców wskazują na brak możliwości opublikowania w CEIDG danych pełnomocnika - spółki osobowej. A należy pokreślić, że często spotykaną praktyką wśród przedsiębiorców jest udzielenie pełnomocnictwa biurom księgowym działającym w formie spółki osobowej - czytamy w uzasadnieniu projektu.
Dlatego przewiduje on umożliwienie publikacji w CEIDG informacji o pełnomocniku - jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej (np. spółce jawnej). Nowelizacja przewiduje także dalszą integrację z bazami danych innych organów (ZUS/KRUS, Ministerstwo Finansów, GUS), a także z Krajowym Rejestrem Sądowym oraz elektronizację rejestrów działalności regulowanej.
- Każde ograniczenie obciążeń administracyjnych pozwala przedsiębiorcom skupić się na rozwijaniu prowadzonej działalności - podsumowuje ekspert Pracodawców RP, dodając jednocześnie, że zawsze można zrobić coś więcej. - Wartą usprawnienia rzeczą, nieobjętą nowelizacją, byłoby ujednolicenie kwestii związanych z pełnomocnictwem do spraw podatkowych.
Jak wyjaśnia ekspert, dziś pełnomocnictwo ustanowione w CEIDG nie upoważnia do działania w sprawach podatkowych, przez co konieczne jest złożenie odrębnego pełnomocnictwa (które i tak można złożyć elektronicznie) i uiszczenie kolejnej opłaty skarbowej.
- Ustawodawca powinien rozważyć wprowadzenie rozwiązań umożliwiających wykazanie umocowania w sprawach podatkowych za pomocą pełnomocnictwa udzielonego w CEIDG, oczywiście za wyłączną zgodą przedsiębiorcy - sygnalizuje Jakub Pietrzak. ©℗
/>
