30 czerwca br. mija termin na wpis do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków. Obowiązek dotyczy m.in. przedsiębiorców, rolników, spółdzielni, wspólnot mieszkaniowych, szkół i szpitali.
Chodzi o podmioty, których źródła spalania są stosunkowo niewielkie, mniejsze niż 1 megawat (MW). Wszystkie tego typu kotły, kozy czy kominki powinny zostać zewidencjonowane w specjalnej bazie – mowa o Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków. Obowiązek wynika z rozdziału 5a ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków. I choć z pozoru przepisy wydają się proste, to na zobowiązanych do ich wypełnienia czai się trochę pułapek.
Osobno A, osobno B albo A+B razem
Główny Urząd Nadzoru Budowlanego przygotował dwa rodzaje formularzy, na podstawie których dokonuje się wpisu do CEEB. Część przedsiębiorców zastanawia się, który z nich powinni wypełnić. Podstawowa zasada jest taka: w przypadku budynków pełniących funkcję mieszkaniową właściciel (zarządca) budynku powinien wypełnić co do zasady deklarację A, a jeżeli jest to budynek niemieszkalny, to deklarację B. Ale co, jeżeli ktoś prowadzi np. działalność gospodarczą we własnym mieszkaniu? Ponieważ nie zmienia to charakteru budynku (dana osoba tam mieszka, czyli „realizuje swoje potrzeby życiowe”), odpowiedni jest nadal formularz A. Jeżeli jednak np. jeden piec ogrzewa mieszkanie, a drugi garaż, w którym przedsiębiorca prowadzi swoją działalność, to zgodnie z instrukcją zawartą w deklaracji należy wypełnić także formularz B (dla pieca w garażu). Podobna zasada ma zastosowanie w domach wielorodzinnych z obiektami usługowymi. Gdy jest wspólne źródło ogrzewania dla całego budynku, to wystarczy wpis w deklaracji A. Jeśli zaś lokal usługowy posiada dodatkowe, indywidualne źródło ogrzewania, służące na potrzeby wyłącznie tego lokalu, to wówczas, zgodnie z rubryką C01 z deklaracji A, należy dodatkowo wypełnić deklarację B dla tego lokalu, wskazując źródło nieuwzględnione w deklaracji A. Z kolei gdy jakiś obiekt pełni tylko funkcję niemieszkalną, to należy wypełnić wyłącznie deklarację B.
Graniczny megawat
Część przedsiębiorców ma dylemat, czy obowiązek ich dotyczy. – Nie każdy rozumie, kiedy trzeba mieć wpis do CEEB, a kiedy zgłoszenie czy pozwolenie na podstawie prawa ochrony środowiska – mówi Joanna Wilczyńska, ekspert spółki Atmoterm SA. zajmującej się doradztwem środowiskowym. – Jeśli chodzi o źródła spalania, to wpis do CEEB dotyczy tylko tych źródeł, które nie są objęte obowiązkiem pozwolenia albo zgłoszenia na podstawie prawa ochrony środowiska – przypomina. Problem w tym, że przepisy z ustawy o termomodernizacji nie całkiem przystają do tych z prawa ochrony środowiska (dalej: p.o.ś.). Mianowicie zgodnie z art. 152 p.o.ś. zgłoszeniu podlegają te urządzenia, których moce są równe lub większe od 1 MW. Przy czym sęk w tym, że wielkość 1 MW liczy się łącznie dla całego zakładu (czyli mówiąc obrazowo dla obszaru, który można ogrodzić jednym płotem – choć przykładowo może się on znajdować na kilku graniczących ze sobą działkach geodezyjnych). Na takim terenie może więc być wiele obiektów wyposażonych w różnej wielkości kotły. Jeżeli wśród nich, np. w stróżówce, jest koza o mocy 4,5 kW, to nie trzeba jej zgłaszać do CEEB, mimo że jej moc nie przekracza 1 MW (1000 kW), bo podlega przepisom z p.o.ś. i zgłoszeniu łącznie z innymi źródłami ciepła znajdującymi się w danym zakładzie.
Natomiast jeśli chodzi o urządzenia spalania paliw znajdujące się na dwóch działkach leżących np. w różnych częściach miejscowości i niestykających się ze sobą, to przy zgłoszeniu i pozwoleniu uznaje się, że są one w różnych „zakładach”, i ich mocy się nie sumuje. A z kolei przy wpisie do CEEB każdy budynek traktuje się osobno.
• Przedsiębiorca ma źródło spalania o mocy większej niż 1 MW, ale nie dokonał zgłoszenia. Czy musi wpisać się do CEEB?
– Nie. Takich źródeł się do CEEB nie wpisuje – odpowiada Joanna Wilczyńska. Jeśli ktoś nie dopełnił obowiązku uzyskania pozwolenia bądź zgłoszenia, powinien to zrobić zgodnie z wymogami prawa ochrony środowiska. Czyli przekazać stosowne dane do odpowiedniego organu ochrony środowiska, tj. do starosty, marszałka województwa albo rejonowej dyrekcji ochrony środowiska, a w przypadku osób fizycznych niebędących przedsiębiorcami – wójtowi, burmistrzowi bądź prezydentowi miasta.
Moc nominalna, nie znamionowa
Nie wszyscy też wiedzą, że o tym, czy należy dokonać wpisu do CEEB, czy zgłosić instalację organowi ochrony środowiska, decyduje nie znamionowa, lecz nominalna moc cieplna urządzenia. – A to oznacza, że przy wartościach bliskich granicznym nie wystarczy odczytać moc znamionową (wydajność cieplną) na tabliczce znamionowej kotła – mówi Joanna Wilczyńska. ‒ Trzeba wyliczyć nominalną moc cieplną. Należy więc znać sprawność cieplną kotła i moc znamionową przez tę sprawność podzielić – tłumaczy ekspertka.
Obowiązek wpisu do CEEB i wypełnienia deklaracji B dla budynków niezamieszkałych dotyczy różnych podmiotów, nie tylko przedsiębiorców. Również szkół, szpitali, urzędów czy obiektów rolniczych, np. szklarni. Jeżeli w budynku niezamieszkałym nie ma żadnego źródła spalania, to deklaracji się nie wypełnia. Ale jeżeli jest tam nieużywany czy nienadający się do użytku kocioł, to już trzeba to zrobić.
Gdzie składać
Deklaracje można składać na dwa sposoby:
- przez internet – wykorzystując do tego aplikację na stronie https://ceeb.gov.pl (trzeba dysponować profilem zaufanym, e-dowodem lub dokonać tego za pomocą bankowości elektronicznej);
- w formie papierowej – wypełniony dokument można wysłać listem za pośrednictwem poczty lub złożyć we właściwym urzędzie gminy (zgodnie z lokalizacją budynku).
W przypadku niezłożenia deklaracji grzywna może wynieść od 500 zł do nawet 5000 zł. Pieniądze z tego tytułu stanowią dochody własne gminy. Zanim jednak odpowiedni organ samorządu przystąpi do wymierzenia kary, osoba, która nie złożyła deklaracji, może ją złożyć w ramach czynnego żalu. ©℗
przykład
Wyliczanie nieoczywiste
Lokalna kotłownia dysponuje kotłami o łącznej mocy znamionowej 800 kW. Sprawność kotłów wynosi 80 proc. Właściciel kotłowni chce dokonać wpisu do CEEB, gdyż uznał, że ich moc nie osiąga 1 MW (1000 kW). Jest w błędzie, mocą graniczną bowiem jest nominalna moc cieplna, a tę wylicza się następująco:
800 kW : 80 proc. = 1000 kW = 1 MW
Źródła spalania o łącznej w zakładzie nominalnej mocy cieplnej od 1 MW należy zgłaszać. Tak więc prowadzący ich eksploatację musi dokonać ich zgłoszenia w odpowiednim urzędzie, a nie ma obowiązku wpisu do CEEB.
Natomiast pozwolenie na emisję substancji do powietrza wymagane jest dla większej łącznej nominalnej mocy cieplnej (powyżej 5 MW paliwo stałe, 10 MW olej, 15 MW gaz) i takich źródeł spalania też się nie zgłasza do CEEB.
Podstawa prawna
• rozdział 5a ustawy z 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków (t.j. Dz.U. z 2022 poz. 438)
• art. 152 ustawy z 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1973; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1260)