Prowadzę firmę produkcyjną i chciałabym zarejestrować znak towarowy. Słyszałam o uproszczonej procedurze rejestracji w trybie Fast Track, która została wprowadzona przez Urząd Patentowy RP. Na co zwrócić uwagę, żeby przejść proces rejestracji pomyślnie i uniknąć ewentualnych błędów?

Kilka miesięcy temu, w połowie marca ub.r., Urząd Patentowy RP (UP RP) wprowadził możliwość skorzystania z przyspieszonego trybu zgłoszeń (tzw. tryb Fast Track). Niewątpliwe zalety tego trybu, takie jak ułatwienie i przyspieszenie procedury zgłaszania znaków towarowych, mogą zachęcać przedsiębiorców, by chcieli chronić swoje znaki towarowe i robili to samodzielnie. Jako że na etapie wprowadzania tej nowej procedury dużo mówiło się o szybkości i sprawności postępowania, wielu przedsiębiorców mogło odnieść wrażenie, że w celu rejestracji znaku wystarczy wypełnić interaktywny formularz w systemie urzędu, który sam skoryguje błędy i wyliczy wysokość opłaty. W praktyce jednak nie wszystkie zgłoszenia składane w trybie przyspieszonym przechodzą proces pomyślnie.
Czym jest tryb Fast Track
Tryb przyspieszonego rozpatrywania zgłoszeń jest dostępny dla ubiegających się o udzielenie ochrony na znak towarowy lub wzór przemysłowy wyłącznie w postaci elektronicznej w ramach Platformy Usług Elektronicznych Urzędu Patentowego (PUE UP). W związku z tym zgłaszający (lub jego pełnomocnik) musi posiadać konto na PUE UP. Wniosek składa się na specjalnym dedykowanym formularzu (dostępnym w PUE UP), który wymaga procedowania i wymiany korespondencji w formie elektronicznej przez cały okres trwania postępowania (rezygnacja z korespondencji w tej formie spowoduje wyłączenie z trybu Fast Track).
Ponadto trzeba pamiętać, że w przypadku znaków towarowych zgłoszenie może dotyczyć tylko indywidualnego prawa ochronnego (z procedury są wyłączone wspólne znaki towarowe i gwarancyjne oraz znaki objęte wspólnym prawem ochronnym). Wymagane jest też precyzyjne określenie znaku, w tym celu należy wskazać jego rodzaj, dołączyć jego graficzne przedstawienie (tam, gdzie wymaga tego rodzaj znaku) oraz - w niektórych przypadkach - konieczny też będzie jego opis. Istotne jest również to, że wykaz towarów i usług, którym będzie oznaczany znak, powinien być przygotowany wyłącznie przy użyciu TMclass, czyli specjalnego narzędzia pomocnego w klasyfikowaniu towarów i usług. Konieczność stosowania TMclass w praktyce oznacza, że zgłaszający nie może proponować terminów ułatwiających przyporządkowanie spoza listy dostępnej w TMclass.
Uwaga na formalności
By skorzystać z Fast Track, należy nie tylko poprawnie wypełnić formularz zgłoszeniowy, lecz także dołączyć do niego wszystkie niezbędne dokumenty. Braki formalne zgłoszenia (np. niedołączenie odpowiednich dokumentów) oraz błędy w formularzu (np. błędny format pliku zawierającego przedstawienie znaku towarowego) spowodują wyłączenie z trybu przyspieszonego. Warto też mieć na uwadze, że do takiego wyłączenia może dojść także po pewnym czasie, np. gdy ewentualne błędy zgłoszenia zostaną wychwycone przez urząd na późniejszym etapie postępowania.
Warunkiem skutecznego dokonania zgłoszenia znaku towarowego w trybie przyspieszonym jest również jego uprzednie opłacenie za pomocą usługi e-Płatności udostępnionej na koncie klienta na PUE UP. Płatności należy więc dokonać przed dokonaniem zgłoszenia, czyli przed jego wysłaniem w ramach systemu. Przy czym jak wynika z wyjaśnień uzyskanych w urzędzie patentowym, w praktyce transakcja płatnicza rozpoczęta w PUE UP może być (niezależnie od trybu) dokończona w terminie 24 godzin poza tym systemem. A to dzięki temu, że po rozpoczęciu płatności otrzymujemy link do wygenerowanej transakcji w systemie operatora płatności elektronicznych, który to link jest aktywny przez 24 godziny. Po zarejestrowaniu poprawnie dokonanej płatności w powyższym terminie system PUE UP automatycznie prześle formularz zgłoszeniowy do urzędu. Natomiast jeśli przedsiębiorca lub jego pełnomocnik 24-godzinny termin przekroczą, wówczas wniosek zostanie skierowany do zwykłego trybu.
Bezwzględne przeszkody
Przejście przez procedurę Fast Track nie jest jeszcze gwarancją rejestracji znaku. Trzeba pamiętać, że znaki towarowe, niezależnie od trybu, w jakim są zgłaszane, muszą też posiadać zdolność rejestracyjną oraz spełniać przesłanki bezwzględne, o których mowa w art. 1291 ustawy z 30 czerwca 2000 r. - Prawo własności przemysłowej (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 324). I tak po sprawdzeniu kwestii formalnoprawnych zgłoszenia, UP RP sprawdza istnienie przeszkód bezwzględnych rejestracji, tj. bada, czy znak posiada zdolność odróżniającą lub czy nie zachodzą inne tzw. bezwzględne przesłanki uniemożliwiające udzielenie prawa ochronnego (np. czy zgłoszony znak nie jest sprzeczny z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami, nie zawiera symboli państw, sił zbrojnych, organizacji itp.). Zatem może się zdarzyć, że zgłoszenie zostanie wyłączone z trybu szybkiej ścieżki i dalej będzie rozpatrywane w trybie zwykłego postępowania (o czym UP RP poinformuje zgłaszającego).
Sprzeciw wobec zgłoszenia
Nie można też zapomnieć o realnym ryzyku i faktycznej przeszkodzie rejestracji znaku w postaci zaistnienia wcześniejszych praw osób trzecich. Mimo że w aktualnym stanie prawnym badanie zdolności rejestracyjnej znaku zostało ograniczone wyłącznie do przesłanek bezwzględnych i UP RP będzie procedował wniosek mimo istnienia wcześniejszych zarejestrowanych znaków podobnych, to nadal istnieje możliwość zgłoszenia sprzeciwu. W terminie trzech miesięcy od dnia publikacji informacji o zgłoszeniu znaku w Biuletynie Urzędu Patentowego osoby trzecie mogą zgłosić sprzeciw wobec zgłoszenia znaku, powołując się na określone w ustawie przesłanki. Ten trzymiesięczny okres sprzeciwowy obowiązuje niezależnie od trybu postępowania, a więc dotyczy również trybu Fast Track i nie podlega skróceniu.
Czy na pewno przyspieszyło
Do korzystania z trybu Fast Track ma zachęcać szybkość postępowania. O ile w przypadku wzorów przemysłowych procedura faktycznie pozwala na skrócenie czasu oczekiwania na rejestrację, o tyle kwestia ta w odniesieniu do znaków towarowych jest bardziej skomplikowana. W tym drugim przypadku spełnienie warunków i prawidłowe przygotowanie zgłoszenia w praktyce rzeczywiście skutkuje tylko skróceniem czasu na badanie formalne (może się ono bowiem rozpocząć niezwłocznie po wpłynięciu zgłoszenia do urzędu). Oznacza to, że krótszy właściwie jest tylko okres od momentu dokonania zgłoszenia do publikacji znaku. Po publikacji, tak samo jak w trybie zwykłym, rozpoczyna się trzymiesięczny okres sprzeciwowy. Dopiero bezskuteczny jego upływ umożliwia wydanie przez UP RP decyzji warunkowej, po wydaniu której zgłaszający ma kolejne trzy miesiące na wniesienie opłaty. Aby przyspieszyć zakończenie sprawy i uzyskać świadectwo ochronne, zgłaszający powinien możliwie szybko wnieść wskazaną w decyzji opłatę (za pierwszy dziesięcioletni okres ochrony oraz za publikację) na konto UP RP, a następnie złożyć oświadczenie o zrzeczeniu się prawa do złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy (zgodnie z art. 127a kodeksu postępowania administracyjnego). Takie oświadczenie można jednak złożyć niezależnie od rodzaju trybu postępowania.
Wydaje się, że z perspektywy profesjonalnych pełnomocników, którzy już wcześniej korzystali z dedykowanej platformy PUE UP w swojej codziennej pracy, wprowadzenie trybu przyspieszonego niewiele zmieniło. W tym kręgu już wcześniej stosowanie się do zasad obowiązujących aktualnie przy Fast Track (dbanie o poprawność i formalności, opłaty, korzystanie z TMclass, prowadzenie korespondencji w ramach PUE UP, wcześniejsze badanie przeszkód rejestracji) należało właściwie do dobrych praktyk. W efekcie prawidłowe złożenie podania drogą elektroniczną (wraz z opłatą) przy braku przeszkód rejestracji pozwalało przed wprowadzeniem tego trybu na dość sprawne przeprocesowanie zgłoszenia i jego szybką publikację.
Uproszczenie procesu i wprowadzenie systemu (narzędzia internetowego), który zmniejsza ryzyko popełniania błędów w przygotowaniu dokumentacji zgłoszeniowej, może natomiast zachęcić przedsiębiorców do samodzielnego zgłaszania znaków - co niewątpliwie należy ocenić bardzo pozytywnie. W tym sensie szybka ścieżka przyczynia się do zwiększenia ochrony i świadomości praw własności intelektualnej przedsiębiorstw.
Czy zatem warto z Fast Track korzystać? Na pewno tak. Jednak przed dokonaniem zgłoszenia znaku należy zapoznać się z zasadami trybu przyspieszonego (omówionymi szczegółowo na stronie UP RP), żeby wyeliminować ryzyko błędów.