Prowadzę sprzedaż części samochodowych (głównie dla warsztatów), które przed dowozem do klienta zawijam w zakupioną folię bąbelkową, by zabezpieczyć je przed zniszczeniem. Czy powinienem wpisać się do Bazy danych o odpadach? Jakie mam inne obowiązki środowiskowe?
Przedsiębiorca stosuje folię do ochrony towaru, a zatem – biorąc pod uwagę obowiązujące definicje – wprowadza do obrotu opakowania. To zaś oznacza, że podlega przepisom ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (dalej: u.g.o.).
Kontrole przeprowadzane przez inspekcję ochrony środowiska często ujawniają, że przedsiębiorcy – czy to z powodu nieznajomości przepisów, czy to z zaniedbania lub z innych przyczyn – nie dopełniają wymogów związanych z wprowadzaniem towarów w opakowaniach, w tym obowiązku wpisania się do Bazy danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami (BDO) oraz prowadzenia sprawozdawczości, a co za tym idzie – nie wykonują innych wymogów ustawowych (np. rozliczenia opłaty produktowej). Problem dotyczy firm używających nie tylko folii bąbelkowej, lecz także innych rodzajów opakowań w rozumieniu u.g.o., np. tektury falistej, styropianu, folii stretch itp. [ramka]
Tacki, kubki, torebki – tak, doniczki i wieszaki – nie zawsze
W razie gdy przedsiębiorca ma wątpliwości, co jest, a co nie jest opakowaniem, może zajrzeć do rozporządzenia ministra środowiska z 22 października 2013 r. w sprawie przykładowego wykazu wyrobów, które uznaje się albo nie uznaje się za opakowanie (Dz.U. poz. 1274).
W myśl rozporządzenia opakowaniami są: a) pudełka po słodyczach, b) folia pokrywająca opakowania płyt CD, c) torebki do wysyłania pocztą katalogów i czasopism (z zawartością), d) ozdobne podkładki pod ciasta sprzedawane z ciastem, e) rolki, tuby oraz cylindry, wokół których nawijany jest giętki materiał (np. folia z tworzywa sztucznego, aluminium, papier), z wyjątkiem rolek, tub i cylindrów będących częścią urządzeń produkcyjnych i nieużywanych do prezentacji produktów w opakowaniach detalicznych, f) doniczki kwiatowe przeznaczone wyłącznie do sprzedaży i transportu roślin, a nie do uprawy roślin, g) szklane butelki do roztworów do iniekcji, h) szpule na płyty CD (sprzedawane z płytami CD, nieprzeznaczone do przechowywania płyt), i) wieszaki na ubrania (sprzedawane z ubraniami), j) pudełka od zapałek, k) opakowania zapewniające sterylność (torby, tacki i materiały niezbędne do zachowania sterylności produktu), l) kapsułki do urządzeń do przygotowywania napojów (np. z kawą, kakao, mlekiem), które są puste po użyciu, m) stalowe butle wielokrotnego użytku używane do różnych rodzajów gazu, z wyłączeniem gaśnic.
Opakowaniami nie są: a) doniczki kwiatowe stałe, b) pudełka na narzędzia, c) torebki herbaty, d) warstwy wosku pokrywające ser, e) osłonki wyrobów wędliniarskich, f) wieszaki na ubrania (sprzedawane oddzielnie), g) kapsułki z kawą do ekspresów kapsułkowych, foliowe opakowania po kawie oraz papierowe saszetki z kawą wyrzucane razem ze zużytą kawą, h) wkłady do drukarek, i) opakowania na płyty CD, DVD i kasety wideo (sprzedawane razem z płytami CD, DVD lub kasetami wideo), j) szpule na płyty CD (sprzedawane puste, przeznaczone do wykorzystywania do przechowywania płyt), k) rozpuszczalne torebki na detergenty, l) znicze nagrobne (pojemniki na świeczki), m) ręczny młynek (stanowiący część pojemnika wielokrotnego użytku, np. młynek do pieprzu do wielokrotnego napełniania).
Jednocześnie w ust. 2 pkt 1 załącznika do rozporządzenia wskazuje się, że opakowaniami są wyroby wytworzone i przeznaczone do wypełniania w punkcie sprzedaży oraz wyroby jednorazowego użytku – sprzedane, wypełnione, wytworzone lub przeznaczone do wypełniania w punkcie sprzedaży: a) papierowe i wykonane z tworzywa sztucznego torby na zakupy, b) jednorazowe talerze i kubki, c) folia spożywcza, d) torebki na kanapki, e) folia aluminiowa, f) folia plastikowa na ubrania wyczyszczone w pralniach. ©℗
Kiedy firma podlega przepisom ustawy
Zgodnie z art. 3 ust. 1 u.g.o. opakowaniem w rozumieniu ustawy jest wyrób, w tym wyrób bezzwrotny, wykonany z jakiegokolwiek materiału, przeznaczony do przechowywania, ochrony, przewozu, dostarczania lub prezentacji produktów, od surowców do towarów przetworzonych. Folia bąbelkowa spełnia wymagania tej definicji, ponieważ jest to wyrób, nawet jeżeli bezzwrotny, to przeznaczony do ochrony, przewozu i dostarczania produktów. Zgodnie zaś z art. 8 pkt 24 u.g.o. wprowadzeniem do obrotu jest odpłatne albo nieodpłatne udostępnienie opakowań lub produktów w opakowaniach po raz pierwszy na terytorium kraju w celu używania lub dystrybucji.
Jakie wymogi
Przedsiębiorca wprowadzający produkty w opakowaniach do obrotu jest zobowiązany dokonać wpisu do BDO. Prowadzenie działalności bez wpisu grozi administracyjną karą pieniężną nawet do 1 mln zł, choć przy naruszeniach mniejszej wagi kary są wymierzane w praktyce zwykle bliżej dolnego limitu, który wynosi 5 tys. zł (a wkrótce zostanie obniżony do 1 tys. zł – na mocy wchodzącej w życie od 23 września ustawy z 11 sierpnia 2021 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz ustawy o odpadach; Dz.U. poz. 1648).
Ponadto przedsiębiorca powinien składać sprawozdania marszałkowi województwa na zasadach określonych w dziale V w rozdziale 2 ustawy o odpadach – a więc do 15 marca za poprzedni rok kalendarzowy. Za brak sprawozdania grozi grzywna do 5 tys. zł.
Jednocześnie art. 17 u.g.o. zobowiązuje wprowadzającego produkty w opakowaniach do zapewnienia odzysku, w tym recyklingu odpadów opakowaniowych takiego samego rodzaju jak odpady opakowaniowe powstałe z tego samego rodzaju opakowań jak opakowania, w których wprowadził produkty. Niezapewnienie odpowiednich poziomów odzysku, w tym recyklingu, skutkuje obowiązkiem zapłaty opłaty produktowej.
Zwolnienie, ale nie ze wszystkiego
Wielu przedsiębiorców zajmujących się handlem wprowadza produkty w opakowaniach, ale często w nieznacznych ilościach. Wówczas mogą podlegać zwolnieniu z części obowiązków. Zgodnie z art. 6 ust. 3 u.g.o. w stosunku do przedsiębiorców, którzy w danym roku kalendarzowym wprowadzili do obrotu produkty w opakowaniach o łącznej masie opakowań nieprzekraczającej 1 tony, nie stosuje się przepisów ustawy w zakresie:
1) uzyskania wymaganych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych, w tym dotyczących opłaty produktowej, oraz dokumentów potwierdzających recykling lub inny niż recykling proces odzysku odpadów opakowaniowych, eksport odpadów opakowaniowych i wewnątrzwspólnotową dostawę odpadów opakowaniowych,
2) obowiązku prowadzenia publicznych kampanii edukacyjnych, o których mowa w art. 19 ust. 1, oraz
3) obowiązku dotyczącego sprawozdań o wysokości środków przeznaczonych na publiczne kampanie edukacyjne.
Przy czym zwolnienie powyższe ma zastosowanie, jeżeli:
1) przedsiębiorca złoży marszałkowi województwa w terminie do 15 marca każdego roku:
a) zaświadczenia lub oświadczenie o pomocy de minimis w zakresie, o którym mowa w art. 37 ustawy z 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 743),
b) informacje, których zakres został określony w przepisach wydanych na podstawie art. 37 ust. 2a ustawy, o której mowa w lit. A (czyli przepisów dotyczących udzielania pomocy publicznej);
2) spełnione są dla przedsiębiorcy warunki dopuszczalności pomocy de minimis określone w obowiązujących przepisach prawa Unii Europejskiej w zakresie pomocy de minimis i pomocy de minimis w rolnictwie.
Ale uwaga! Nawet jeśli przedsiębiorcy przysługuje powyższe zwolnienie, to nadal pozostaje obowiązek rejestracji w BDO i złożenia sprawozdania.
Podstawa prawna
• art. 3 ust. 1, art. 6 ust. 3, art. 8 pkt 24, art. 17 ustawy z 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1114)
• dział V rozdział 2 ustawy z 14 grudnia 2012 r. o odpadach (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 779; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 784)
