Powiatowy inspektor nadzoru budowlanego nałożył na mnie 45 tys. zł tytułem tzw. opłaty legalizacyjnej za nielegalną rozbudowę budynku o pomieszczenie gospodarcze do magazynowania towarów handlowych. Uważam, że wysokość opłaty została źle obliczona. Wniosłem do wojewody wniosek o umorzenie opłaty, jednak ten odmówił, a organ odwoławczy – minister finansów – tę odmowę utrzymał. Co mogę jeszcze w tej sprawie zrobić?
Z opisu przedstawionego przez przedsiębiorcę wynika, że powiatowy inspektor nadzoru budowlanego w związku z nieprawidłowościami przy rozbudowie obiektu budowlanego nałożył na niego tzw. opłatę legalizacyjną. Organ ten miał ku temu podstawy prawne wynikające zasadniczo z przepisów prawa budowlanego. Z relacji czytelnika wynika, że wojewoda odmówił umorzenia nałożonej opłaty, podobnie organ odwoławczy – minister finansów. Materialno-prawne podstawy do takiego działania wynikają z korelacji art. 49c ust. 1 prawa budowlanego oraz art. 67a ordynacji podatkowej. Z pierwszej z podanych regulacji wynika mianowicie, że do opłat legalizacyjnych w zakresie nieuregulowanym w ustawie stosuje się odpowiednio przepisy ordynacji podatkowej, z tym że uprawnienia organu podatkowego przysługują wojewodzie.
Ustęp 2 tego stanowi zaś, że „Złożenie wniosku, o którym mowa w art. 67a par. 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa, powoduje zawieszenie postępowania administracyjnego prowadzonego na podstawie art. 48 do dnia rozstrzygnięcia wniosku, a w przypadku rozłożenia opłaty legalizacyjnej na raty lub odroczenia płatności – do dnia upływu terminu wniesienia całej opłaty”. Z kolei 67a ww. ustawy – Ordynacja podatkowa w par. 1 wskazuje, że organ podatkowy „na wniosek podatnika w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może:
1) odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty;
2) odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetki od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek;
3) umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną”.
A zatem z korelacji powyższych przepisów wynikają dwa istotne wnioski: po pierwsze – właściwy organ (wojewoda, minister finansów) ma możliwość, a nie obowiązek stosowania wskazanych preferencji. Po drugie – luz decyzyjny organu nie oznacza, że może on zupełnie dowolnie wydać rozstrzygnięcie. Na te aspekty zwraca się uwagę w orzecznictwie sądowo-administracyjnym (por. np. wyrok WSA w Warszawie z 17 grudnia 2020 r., sygn. akt VII SA/Wa 1112/20). Mianowicie, aby zastosować jedną z ww. preferencji, konieczne jest dokonanie oceny stanu faktycznego w celu ustalenia przesłanki ważnego interesu przedsiębiorcy. Co nadto istotne, w wyżej przytoczonym orzeczeniu podano, że: „Ponadto kwestie dotyczące prawidłowości ustalenia i wysokości opłaty legalizacyjnej należą do wyłącznej właściwości organów nadzoru budowlanego i zarzuty dotyczące tej kwestii winny zostać zgłoszone w toku postępowania toczącego się przed Powiatowym Inspektorem Nadzoru Budowlanego. Na obecnym etapie zarzuty te uznać trzeba za spóźnione”.
Zatem z formalnego punktu widzenia przedsiębiorcy przysługuje złożenie skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Jednakże trzeba pamiętać, że w ramach tego postępowania sąd będzie badał jedynie spełnienie ewentualnych przesłanek warunkujących zastosowanie preferencji, np. umorzenia opłaty legalizacyjnej. Niestety, sąd nie będzie zajmował się tą opłatą pod względem metodyki naliczenia, bowiem te kwestie mogły być skutecznie zgłaszane w toku postępowania prowadzonego przez powiatowym inspektorem nadzoru budowlanego.
Podstawa prawna
• art. 49c ustawy z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1333; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 11)
• art. 67a ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1325; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 72)
