Jest to państwowa jednostka organizacyjna powołana w celu ochrony praw i interesów Skarbu Państwa. W zakresie działań podejmowanych w ramach zastępstwa Skarbu Państwa oraz co do treści wydawanych decyzji – jest niezależna.
Zadania Prokuratorii Generalnej:
* wykonuje zastępstwo procesowe Skarbu Państwa przed Sądem Najwyższym i Naczelnym Sądem Administracyjnym, przed sądami powszechnymi, wojskowymi, administracyjnymi i polubownymi, a także sądami, trybunałami i innymi organami, które orzekają w stosunkach międzynarodowych,
* wydaje opinie prawne.
Zastępuje Skarb Państwa w tych sprawach, w których powinien on być powodem, pozwanym lub uczestnikiem postępowania. Zastępstwo to jest obowiązkowe wówczas, gdy wartość przedmiotu sporu sprawy przekracza milion zł. Nie wykonuje zastępstwa procesowego państwowych osób prawnych.
Natomiast zastępstwo nie obejmuje następujących spraw:
* z zakresu stosunków pracy,
* z zakresu stosunku służbowego w administracji publicznej,
* wieczystoksięgowych,
* podatkowych,
* w przedmiocie wpisu do właściwego rejestru,
* rozpoznawanych w postępowaniu upadłościowym, naprawczym lub egzekucyjnym.
Pracami Prokuratorii Generalnej kieruje Prezes Prokuratorii Generalnej przy pomocy wiceprezesów Prokuratorii Generalnej i dyrektorów oddziałów. Prezesa powołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa na pięcioletnią kadencję. Jednak ta sama osoba tej funkcji nie może sprawować dłużej niż przez dwie kadencje.
Na wniosek prezesa minister właściwy do spraw Skarbu Państwa powołuje dwóch wiceprezesów. Prezes i wiceprezesi nie mogą należeć do partii politycznych, pełnić funkcji publicznych ani prowadzić działalności zarobkowej, z wyjątkiem działalności naukowej, naukowo-dydaktycznej i publicystycznej.
W skład Prokuratorii Generalnej wchodzi Główny Urząd Prokuratorii Generalnej oraz oddziały w tych miastach, gdzie mają siedziby sądy apelacyjne. Oddziałem kieruje dyrektor, któremu sprawowanie funkcji powierza Prezes. Dyrektor oddziału jest przełożonym radców i innych pracowników tam zatrudnionych; jest radcą Prokuratorii Generalnej.
W Prokuratorii zatrudnieni są radcowie Prokuratorii Generalnej i starsi radcowie Prokuratorii Generalnej. Mianuje ich Prezes Prokuratorii Generalnej. Radca nie może być członkiem partii politycznej, posłem, senatorem lub radnym. Nie może brać udziału w strajkach, w akcjach zakłócających normalne funkcjonowanie Głównego Urzędu Prokuratorii Generalnej lub jej oddziału ani w działalności sprzecznej z obowiązkami radcy.
Wykonując czynności procesowe, radca jest niezależny i kieruje się własnym przekonaniem opartym na wiedzy prawniczej i doświadczeniem. Natomiast polecenia przełożonych wykonuje, gdy dotyczą one treści czynności zastępstwa. Może domagać się, aby przełożony wydał mu polecenie na piśmie wraz z uzasadnieniem. Gdy nie zgadza się z poleceniem, może domagać się, aby zostało zmienione albo aby wyłączono go od udziału w sprawie. W tej sprawie ostatecznie rozstrzyga przełożony tej osoby, która wydała radcy polecenie.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 8 lipca 2005 r. o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa (Dz.U. nr 169, poz. 1417 z późn. zm.).