Komis jest umową nazwaną, czyli uregulowaną w kodeksie cywilnym. Przedmiotem tej umowy jest przyjęcie zlecenia przez przedsiębiorcę, nazywanego komisantem, do sprzedaży bądź kupna przedmiotów na rzecz zlecającego, zwanego komitentem, lecz w imieniu własnym.

Cechy charakterystyczne umowy komisu:

• - odpłatność – komisant zawsze działa za wynagrodzeniem otrzymywanym od zleceniodawcy, zwanym prowizją. Prowizja może być ustalana kwotowo, ale także jako procent od transakcji,
• - profesjonalny charakter komisanta – jako komisant może działać wyłącznie przedsiębiorca, to jest obywatel lub spółka albo inna instytucja prowadząca działalność gospodarczą i wpisana w tym celu do ewidencji działalności gospodarczej lub rejestru przedsiębiorców,
• - komisant zawiera transakcję w imieniu własnym, ale na rzecz komitenta – pomiędzy tymi osobami musi zostać zawarta następna transakcja, która przeniesie nabyty przedmiot na komitenta,
• - przedmiotem umowy komisu nie mogą być nieruchomości, poza tym wyjątkiem za pośrednictwem komisu można zarówno kupić, jak i sprzedać każdy przedmiot, którego obrót nie jest zabroniony.

Odpowiedzialność prowadzącego komis

WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Niezależnie od odpowiedzialności osoby lub instytucji prowadzących komis z tytułu rękojmi, osoba, która nabywa przedmiot za pośrednictwem komisu, może zwrócić się z żądaniami do zbywcy przedmiotu. Podobnie jest w sytuacji nabycia przedmiotu z wadą prawną, np. skradzionego; można wówczas żądać zwrotu zapłaconej ceny od zbywcy rzeczy.

Kupując rzecz w komisie, należy pamiętać o zasadach odpowiedzialności prowadzącego komis za wady rzeczy wobec nabywcy. Prowadzący komis zawiera bowiem umowę kupna-sprzedaży, występuje więc jako sprzedawca i jest obowiązany do rozpatrzenia reklamacji klienta. Jeżeli zakupiona w komisie rzecz posiada wady, nabywca może z tytułu rękojmi żądać obniżenia ceny lub zwrotu zapłaconej ceny za zwrotem wadliwej rzeczy, w drodze odstąpienia od umowy. Prowadzący komis, jeżeli podał to do wiadomości kupującego, nie ponosi jednak odpowiedzialności za ukryte wady fizyczne, tj. takie, których nie mógł spostrzec nawet przy uważnym obejrzeniu przedmiotu transakcji, oraz za tzw. wady prawne, tj. sytuację, gdy jakiś inny obywatel lub instytucja po nabyciu przedmiotu stwierdza, iż rzecz ta została jej wcześniej skradziona, i żąda oddania nabytego przedmiotu, ponieważ jest jego właścicielem. Klient nie może się również powoływać na wady rzeczy, w sytuacji gdy wiedział o ich istnieniu przed zawarciem transakcji. Odpowiednie informacje dotyczące wyłączenia odpowiedzialności z tytułu rękojmi osoby lub instytucji prowadzących komis znajdują się z reguły w umowach zawieranych przez komis z kupującymi i powinny być podane do wiadomości przed podpisaniem umowy. Wyłączenie odpowiedzialności wobec kupującego nie dotyczy jednak takich wad, o których prowadzący komis wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć.

Prawo do prowizji

Osoba prowadząca komis ma prawo do prowizji w chwili otrzymania przez klienta komisu kupowanego przedmiotu, a jeżeli komis miał rzecz sprzedać, w chwili otrzymania ceny przez sprzedającego.

Jeśli strony zawarły bardziej złożoną umowę, która ma być wykonywana częściami (np. sprzedaż 3 samochodów należących do jednej osoby), prowadzący komis otrzymuje prowizję w miarę wykonywania umowy. Wyjątkowo osoba prowadząca komis może żądać wynagrodzenia za swą pracę (prowizja) także wtedy, gdy umowa nie została wykonana z przyczyn dotyczących osoby korzystającej z usług komisu, np. kupujący miał zamiar kupić samochód w komisie, ale rozmyślił się już po podpisaniu wstępnej umowy. Od zawartej umowy komisu nabywca powinien zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych.

PRZYKŁAD
Jolanta J. kupiła w komisie samochód marki Mercedes. W umowie podpisanej przez obie strony umowy umieszczony był m.in. zapis, że pojazd jest w pełni sprawny i wolny od wad fizycznych. Po kilku dniach okazało się, że samochód ma uszkodzoną skrzynię biegów i niemożliwe jest włączenie wstecznego biegu. Jolanta J. może z tego tytułu wystąpić z żądaniem naprawy tego samochodu przez komisanta, a gdyby okazało się to nieskuteczne – żądać obniżenia ceny albo odstąpić od umowy. Bez znaczenia jest przy tym podnoszony przez komisanta zapis umowy, że „kupujący przyjmuje do wiadomości informacje o stanie technicznym pojazdu”.

Podstawa prawna

• - Art. 765–773 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).