To wynikające z umowy prawa cywilnego albo z aktu administracyjnego uprawnienie do korzystania z praw podmiotowych przysługujących zasadniczo innej osobie.
Licencja jest jednym z typów umowy wykorzystywanych w prawie własności przemysłowej i prawie autorskim (dziedziny te są określane mianem własności intelektualnej), w szczególności w przypadku wynalazków, wzorów użytkowych znaków towarowych, know-how oraz praw autorskich. Licencja w prawie własności przemysłowej jest umową nazwaną, tzn. jej istotne postanowienia przedmiotowe są uregulowane przepisami prawa. Zgodnie z prawem własności przemysłowej, uprawniony z patentu może w drodze umowy udzielić innej osobie upoważnienia (licencji) do korzystania z jego wynalazku (umowa licencyjna). Licencje można dzielić w zależności od zakresu przyznawanych uprawnień na: licencje pełne i niepełne, licencje wyłączne i niewyłączne. Kryterium podziału na licencje pełne i niepełne jest zakres korzystania z wynalazku. Jeżeli licencjobiorca ma prawo do gospodarczego korzystania z rozwiązania w takim samym zakresie jak licencjodawca, wówczas mamy do czynienia z licencją pełną. Jeżeli ten zakres jest węższy, wówczas można mówić o licencji niepełnej. Udzielenie licencji wyłącznej oznacza, że na danym terytorium licencjobiorca ma monopol korzystania z wynalazku. Licencji niewyłącznej można udzielić natomiast kilku licencjobiorcom równocześnie na danym terytorium.
Instytucja ta występuje także na gruncie prawa administracyjnego. Wówczas jest to typowe zezwolenie lub koncesja na wykonywanie określonych zajęć lub działalności, które są reglamentowane przez państwo. Z licencją jako decyzją administracyjną mamy do czynienia np. w przypadku świadczenia usług w zakresie ochrony mienia, a także w rybołówstwie morskim, gdzie przewidziano tzw. licencje połowowe, prawie ubezpieczeniowym (licencja agenta ubezpieczeniowego), prawie lotniczym itd. Z pojęciem licencja mamy do czynienia np. w ustawie o transporcie drogowym. Jest ona zdefiniowana jako decyzja administracyjna wydana przez ministra właściwego do spraw transportu lub określony w ustawie organ samorządu terytorialnego, uprawniająca do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej w zakresie transportu drogowego. Zgodnie z przepisami, podjęcie i wykonywanie transportu drogowego wymaga uzyskania odpowiedniej licencji na wykonywanie transportu drogowego. Licencji udziela się na czas oznaczony, nie krótszy niż 2 lata i nie dłuższy niż 50 lat, uwzględniając wniosek przedsiębiorcy. Aby uzyskać licencję, przedsiębiorca musi spełnić wiele wymagań, m.in.: mieć sytuację finansową zapewniającą podjęcie i prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie transportu drogowego potwierdzoną dostępnymi środkami finansowymi, majątkiem lub ostatnim bilansem rocznym przedsiębiorstwa. Licencje muszą posiadać również taksówkarze, którzy – aby je uzyskać – muszą ukończyć szkolenie w zakresie transportu drogowego taksówką, zakończone egzaminem, lub wykazać się co najmniej 5-letnią praktyką w zakresie wykonywania tego transportu.
Podstawa prawna
- - Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej (t.j. Dz.U. z 2003 r. nr 119, poz. 1117).
- - Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 80, poz. 904 z późn. zm.).
- - Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz.U. nr 125, poz. 1371 z późn. zm.).