Od 1 listopada 2024 roku przedsiębiorcy zyskają możliwość skorzystania z miesięcznego zwolnienia z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, a także obowiązywać będą nowe kody tytułu ubezpieczenia. Z kolei od 10 listopada wejdzie w życie nowe Prawo komunikacji elektronicznej, które zmieni zasady działania usług telekomunikacyjnych. Dodatkowo, październik to czas rozpoczęcia inwentaryzacji, obowiązkowej dla każdej jednostki przed końcem roku obrotowego.
NOWOŚCI W PRAWIE
Wakacje od składek do ZUS
Przedsiębiorcy będą mogli skorzystać ze zwolnienia z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne przez jeden miesiąc w każdym roku kalendarzowym. Uprawnienie to wynika z ustawy z 9 maja 2024 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 863).
Co istotne, ustawa przewiduje, że w okresie, w którym przedsiębiorcy będą korzystać z tego zwolnienia, składki na ich własne ubezpieczenia społeczne z tytułu wykonywanej działalności (tj. na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe – o ile dane osoby podlegają temu ostatniemu) będą za nie finan sowane z budżetu państwa w ramach dotacji do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą będzie mogła skorzystać ze zwolnienia po złożeniu wniosku w miesiącu poprzedzającym miesiąc kalendarzowy, który ma być objęty zwolnieniem, jeżeli:
1) w miesiącu kalendarzowym poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku zgłaszała do ubezpieczeń emerytalnego, rentowych i wypadkowego lub ubezpieczenia zdrowotnego nie więcej niż 10 ubezpieczonych;
2) w ostatnich dwóch latach kalendarzowych poprzedzających rok złożenia wniosku nie osiągnęła przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej lub w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat kalendarzowych poprzedzających rok złożenia wniosku osiągnęła roczny przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej nieprzekraczający równowartości w złotych 2 mln euro;
3) jako ubezpieczony w roku kalendarzowym poprzedzającym rok złożenia wniosku oraz w okresie od początku roku kalendarzowego złożenia wniosku do dnia złożenia tego wniosku nie wykonywała pozarolniczej działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego w roku kalendarzowym rozpoczęcia działalności gospodarczej lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywała w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej;
4) w miesiącu kalendarzowym poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku jako ubezpieczony podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.
Co ważne, zwolnienie z opłacenia składek stanowi pomoc de minimis. Zwolniony z opłacenia składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe może być płatnik składek, który dysponuje limitem pomocy de minimis co najmniej w wysokości sumy obowiązujących go we wskazanym miesiącu kalendarzowym składek na ubezpieczenia społeczne podlegających zwolnieniu.
Ustawa wejdzie w życie 1 listopada 2024 r.
Nowe kody tytułu ubezpieczenia
Od 1 września 2024 r. obowiązuje rozporządzenie ministra rodziny, pracy i polityki społecznej z 23 sierpnia 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika składek, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, raportów informacyjnych, oświadczeń o zamiarze przekazania raportów informacyjnych, informacji o zawartych umowach o dzieło oraz innych dokumentów (Dz.U. poz. 1296). Jednak jego przepisy dotyczące kodów tytułu ubezpieczenia wejdą w życie 1 listopada 2024 r., bo są one konsekwencją zmian wprowadzonych przez nowelizację dotyczącą wakacji składkowych, która też zacznie obowiązywać od tego dnia.
Nowe kody tytułu ubezpieczenia są następujące:
- 05 14 – osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą zwolniona z opłacania składek, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi 60 proc. kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego;
- 05 74 – osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą zwolniona z opłacania składek, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi 30 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia;
- 05 94 – osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą zwolniona z opłacania składek, dla której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uzależniona jest od dochodu.
Ponadto zmienią się opisy kodów:
- 05 90 – osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą niemająca ustalonego prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uzależniona jest od dochodu;
- 05 92 – osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą mająca ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uzależniona jest od dochodu.
Zgodnie z przepisami przejściowymi (par. 2 rozporządzenia):
- kody tytułu ubezpieczenia (zarówno nowe, jak i zmienione) stosuje się do wypełniania dokumentów rozliczeniowych dotyczących okresu od 1 grudnia 2024 r., składanych od stycznia 2025 r.;
- do dokumentów przekazywanych za okresy wcześniejsze stosuje się kody tytułu ubezpieczenia obowiązujące w okresie, za który te dokumenty zostały złożone.
Nowe prawo komunikacji elektronicznej
Ustawa z 12 lipca 2024 r. – Prawo komunikacji elektronicznej (Dz.U. poz. 1221) obejmuje swoimi regulacjami nie tylko tradycyjnych przedsiębiorców telekomunikacyjnych, lecz także podmioty świadczące publicznie dostępną usługę komunikacji interpersonalnej niewykorzystującą numerów. Obie te grupy podmiotów będą przedsiębiorcami komunikacji elektronicznej. W myśl regulacji unijnych usługi łączności interpersonalnej są to usługi, które umożliwiają interpersonalną i interaktywną wymianę informacji. Obejmują one takie usługi, jak tradycyjne połączenia głosowe między dwiema osobami, a także wszystkie rodzaje poczty elektronicznej, usług przekazywania wiadomości lub czatów grupowych. Za usługi łączności interpersonalnej nie są natomiast uznawane linearne usługi medialne, wideo na żądanie, strony internetowe, sieci internetowe, serwisy społecznościowe, blogi lub wymiana informacji między urządzeniami.
Ustawa – Prawo komunikacji elektronicznej zastępuje obowiązującą od 20 lat ustawę z 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 34; ost.zm. Dz.U. z 2024 r. poz. 1222) i wprowadza wiele zmian dotyczących usług tele komunikacyjnych, w tym abonentów i ich uprawnień.
obowiązki i uprawnienia
Inwentaryzacja
Jest już październik, więc można rozpocząć inwentaryzację. Zasada jest bowiem taka, że jednostka robi ją nie wcześniej niż trzy miesiące przed końcem roku obrotowego, a kończy 15 stycznia następnego roku. Czyli jest na to czas od 1 października 2024 r. do 15 stycznia 2025 r. Generalnie należy jej dokonać na dzień bilansowy. Przeprowadzenie inwentaryzacji jest obowiązkiem kierownika jednostki, który wynika z art. 26–27 ustawy z 29 września1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 120; ost.zm. Dz.U. z 2024 r. poz. 619). Jest to najlepsze narzędzie do zweryfikowania ilości i jakości aktywów jednostki oraz źródeł jej finansowania. Inwentaryzacja ma na celu stwierdzenie stanu rzeczywistego aktywów i pasywów, porównanie go ze stanem ewidencyjnym oraz zidentyfikowanie i wyjaśnienie różnic. Potem następuje rozliczenie tych różnic w księgach rachunkowych, aby stan ewidencyjny odpowiadał stanowi faktycznemu.
Warto zauważyć, że za przeprowadzenie inwentaryzacji zawsze odpowiada kierownik jednostki. W przypadku inwentaryzacji drogą spisu z natury nie może on scedować ani odpowiedzialności za nadzór nad spisem, ani niektórych obowiązków z nim związanych. Tylko kierownik jednostki może np. wydać zarządzenie o przeprowadzeniu spisu z natury. Rodzaj dokumentów związanych z inwentaryzacją zależy od wielkości danej jednostki, specyfiki jej działalności, zakresu inwentaryzacji itp. Warto w tym zakresie posiłkować się stanowiskiem Komitetu Standardów Rachunkowości w sprawie inwentaryzacji drogą spisu z natury zapasów materiałów, towarów, wyrobów gotowych i półproduktów (Dz.Urz. Min.Fin. z 2016 r. poz. 55).
Zgodnie z nim treść zarządzenia zależy od tego, czy działa stała komisja inwentaryzacyjna, czy też jest ona powoływana do wykonania określonego zadania. W tym drugim przypadku zarządzenie określa w szczególności: skład komisji inwentaryzacyjnej, w tym jej przewodniczącego, rodzaje zapasów objętych spisem, datę, na którą się przeprowadza spis (datę ustalania stanu faktycznego), datę jego rozpoczęcia i zakończenia (rozliczenia). Zobowiązuje ono osoby odpowiedzialne do obecności podczas spisu powierzonych im zapasów. Jeżeli osoba odpowiedzialna za zapasy objęte spisem z natury nie może w nim uczestniczyć, to powiadamia o tym kierownika jednostki i wskazuje osobę upełnomocnioną (upoważnioną) do uczestniczenia w jej imieniu w spisie z natury. W razie niewskazania przez osobę odpowiedzialną osoby upoważnionej do udziału w spisie w jej imieniu kierownik jednostki decyduje o celowości komisyjnego przeprowadzenia spisu z natury przez zespół w składzie co najmniej trzyosobowym. Kierownik może też wyznaczyć osobę, która podczas spisu będzie reprezentować (zastępować) osobę odpowiedzialną za zapasy objęte spisem.
Lokalna dokumentacja cen transferowych
W przypadku gdy rok podatkowy odpowiada kalendarzowemu, lokalną dokumentację cen transferowych za 2023 r. należy sporządzić do 31 października 2024 r. Natomiast informację o cenach transferowych (informacji TPR) trzeba złożyć do 2 grudnia 2024 r. (ponieważ 30 listopada 2024 r. wypada w sobotę).